Met een oprichtingsdatum die teruggaat tot 19 november 1965 is Rolinco één van de oudste Nederlandse beleggingsfondsen. Het fonds is het geesteskind van Donald van Raalte (in het midden op de foto, klik voor grotere afbeelding). Om beleggers meer keus te bieden en in te spelen op de toenemende populariteit van groeiaandelen, besloot Van Raalte samen met Ewold Brouwer dat er bij Robeco een tweede fonds moest komen naast het op 24 maart 1933 opgerichte Robeco NV. Van Raalte en Brouwer vormden destijds de tweehoofdige leiding van het Rotterdamse beleggersconsortium Robeco en het gelijknamige beleggingsfonds.
Weeffout
Rolinco is van origine een aandelenfonds dat zich richt op groeiaandelen. In de beginjaren was het onderscheid tussen Robeco NV en Rolinco echter niet heel duidelijk. Robeco NV had namelijk ook een hang naar groeiaandelen en feitelijk werden de beleggingsfondsen elkaars concurrenten. Wat daarbij ook niet hielp, was dat beide fondsen door hetzelfde team werden beheerd. Hierdoor bleek het voor Robeco en Rolinco in de praktijk lastig om een duidelijk verschillend beleggingsbeleid te voeren. Een dilemma waar het fondshuis nog jaren last van zou hebben.
Er stonden twee verschillende persoonlijkheden aan de top van de organisatie, waarbij het organisatieschema vol stond met onderlinge kruisverbanden tussen beleggingsteams. Dit leidde tot verwarring en onduidelijkheid binnen de organisatie en zo was er een weeffout ontstaan.
Succes had Rolinco wel. Vier jaar na de introductie van het nieuwe fonds hadden beleggers in 1969 al één miljard gulden in het fonds geïnvesteerd. Een prima prestatie, zeker vergeleken met de 33 jaar die het Robeco NV kostte om deze magische grens voor het beheerd vermogen te doorbreken.
Identiteitscrisis
Het probleem van de verwevenheid tussen Robeco NV en Rolinco beleef bestaan en beleggingsteams hadden meerdere petten op. Het beheer van de fondsen was een samenspel tussen aan de ene kant de top-down allocaties van de beheerder die verantwoordelijk was voor Robeco NV en Rolinco en aan de andere kant de landenmanagers die verantwoordelijk waren voor de bottom-up aandelenselecties in beide fondsen.
De beleggingsafdeling van Robeco kende in die tijd een geografische organisatie. De perceptie was toen, dat landen onderscheidender waren dan sectoren. Binnen regio-afdelingen waren landenspecialisten werkzaam die de aandelen selecteerden voor de fondsen. Het was voor de landenmanager echter moeilijk om een aandeel specifiek aan Robeco NV toe te wijzen en dan niet op te nemen in de portefeuille van Rolinco. Zeker omdat beide fondsen in die tijd door dezelfde beheerder werden beheerd: Guus van Oostveen (op bovenstaande foto rechts, klik voor grotere afbeelding).
Waren er dan helemaal geen verschillen? Jawel, maar ze zaten in de nuances. Zo had Rolinco meer dan Robeco NV blootstelling aan groeilanden zoals Japan (we schrijven jaren zestig en zeventig). Ook de kaspositie van Rolinco was iets groter dan van de oude en grote broer. Een opvallend verschil zit echter in de portefeuilleconcentratie, of misschien wel het gebrek daaraan bij Robeco NV. Rolinco had in de beginjaren ongeveer 175 namen in de portefeuille, terwijl dat aantal voor Robeco NV ruim in de 400 zat. De grootste veschillen zaten in de sectorallocaties tussen de fondsen, waar Robeco NV defensiever belegde dan Rolinco.
Dat beleggers moeite hadden om Robeco en Rolinco uit elkaar te houden blijkt uit bovenstaande advertentie van een Brits effectenhuis uit 1971. Beide beleggingsfondsen worden als 'internationale groeifondsen' aangeduid. Onder een advertentie van Rolinco uit 1976 (klik voor grotere afbeelding).
De ideale situatie
Pas in 1988 kreeg Rolinco onder leiding van het hoofd financiële beleggingen Jaap van Duijn een eigen management team, dat bestond uit Gerard de Bruin en Piet Verhoeff. De laatste vertrok in 1990, waarna De Bruin het gezicht van Rolinco werd. 
De afhankelijkheid van landenmanagers was er echter nog steeds, omdat de beheerders vooral de top-down landenallocatie bepaalden en de landenmanagers de aandelen moesten selecteren. Dat leverde nog al eens discussie op en het oogt als een suboptimale aanpak omdat Rolinco meer een verzameling was van landenportefeuilles dan een centraal beheerde en geïntegreerde wereldwijde groeiportefeuille.
Dit veranderde in 1994 toen fondsbeheerders binnen Robeco meer vrijheid, verantwoordelijkheid en invloed kregen op de aandelenselecties in hun portefeuille. In september 1998 werd het beheer van Rolinco overgedragen aan Angelien Kemna, die hoofd aandelen was geworden. Op dat moment was volgens Van Duijn de ideale situatie voor de beleggingsorganisatie bereikt, waarbij de chief investment officer de beheerder van Robeco NV was, Rorento beheerd werd door het hoofd vastrentende waarden en het hoofd aandelen verantwoordelijk was voor Rolinco. Ieder hoofd in de organisatie, inclusief de CIO, droeg zo beleggingsverantwoordelijkheid voor één van de kroonjuwelen van de Rotterdamse vermogensbeheerder.
Groeifonds?
In de periode die daarop volgde werd Rolinco van april 2001 tot september 2003 beheerd door Mark Glazener (de huidige beheerder van Robeco NV) en daarna van september 2003 tot oktober 2007 door Arnout van Rijn (de huidige beheerder van Robeco Asia Pacific Equities), met ondersteuning van Maarten de Kok.
Begin jaren 2000 werd Rolinco nog altijd geacht hèt groei-fonds van Robeco te zijn, maar daar bleek in de praktijk niet zo heel veel van. Rolinco heeft zich qua beleggingsstijl nooit overtuigend kunnen onderscheiden van Robeco NV. Rolinco was opgezet met het idee om te beleggen in groeiaandelen, maar het fonds schoof meer en meer op richting een gemengde portefeuille à la Robeco NV. De positionering van de portefeuilles van Rolinco door de jaren heen in de Morningstar Style Box laten ook zien dat Rolinco geen uitgesproken groeifonds was. Zie nevenstaande grafiek Rolinco in het “groeiaandelen tijdperk” (klik voor grotere afbeelding).
Radicale verandering
Een grote verandering in het beheer van Rolinco kwam in 2008. Het landenmodel van Robeco had intussen plaatsgemaakt voor de sectorbenadering, en de Robeco-leidingmen vond dat Rolinco meer moest halen uit de eigen expertise over de verschillende sectoren en andere in-house strategieën. Om directer van de interne kennis te kunnen profiteren, werd besloten om van Rolinco een fund-of-funds te maken dat enkel in door Robeco of één van haar dochterondernemingen beheerde beleggingsfondsen kon beleggen.
Mark van der Kroft voegde zich in mei 2008 als beheerder bij Rolinco, nog steeds ondersteund door Maarten de Kok. Hij had een sterkere groeifocus dan zijn voorganger Van Rijn. Van der Kroft en De Kok hadden meer een top-down focus en bepaalden de sectorallocatie van het fonds. De aandelenselectie werd gedaan door de beheerders van de onderliggende beleggingsfondsen. Men ging dus eigenlijk weer terug naar de situatie die in het verleden botsingen had gecreëerd tussen de top-down georiënteerde fondsbeheerders van Rolinco en de bottom-up aandelenbeleggers van de onderliggende fondsen.
Robeco blijft veranderen en vormt in 2009 zijn sectorfondsen om in thematische fondsen, waarmee Rolinco een fonds werd dat zich op groeithema’s richtte. Peter Ferket verving als hoofd aandelen in april 2009 Maarten de Kok, terwijl in augustus 2010 hoofd thematisch beleggen Henk Grootveld (foto) de opvolger werd van Mark van der Kroft. In het fund-of-funds tijdperk werd het onderscheid tussen Rolinco en Robeco NV wel groter, maar een groeifonds werd Rolinco nog steeds niet. De herclassificatie van Rolinco van de Morningstar-categorie ‘Aandelen Wereldwijd Large-Cap Groei’ naar de Morningstar categorie ‘Aandelen Wereldwijd Large-Cap Gemengd’ per november 2011 onderstreept dat Rolinco geen groeifonds was wanneer er gekeken wordt naar de aandelen die het (via de beleggingen in eigen fondsen) in de portefeuille had. Zie onderstaande staande grafiek Rolinco in het “fund-of-funds tijdperk” (klik voor grotere afbeelding).
Beperkende factoren
Er kleefden naar de mening van de Morningstar-analisten enkele nadelen aan deze opzet van een fund-of-funds dat enkel in eigen fondsen kan beleggen.
Ten eerste was het beheerteam beperkt tot de thema’s die werden bespeeld door de eigen fondsen. Hoewel Robeco als Robeco een groot aantal themafondsen voerde, bleek dat het assortiment niet altijd volledig was om de top-down visie van het beheerteam van Rolinco te kunnen uitvoeren. Zo werd in Japan belegd via een future en kon men het geïdentificeerde thema “third industrial revolution” niet spelen via de eigen fondsen omdat er simpelweg geen fonds beschikbaar was dat in dit type aandelen belegde of wilde beleggen. De beheerders kozen er toen voor om voor dit thema in individuele aandelen te beleggen, wat een vreemde situatie opleverde.
Ten tweede veronderstelde de in-house focus dat een Robeco/fonds op ieder geïdentificeerd thema de beste keuze was om de gewenste bloostelling te verkrijgen. Dat vonden de Morningstar-analisten twijfelachtig, omdat de fondsen niet in iedere discipline volgens hen tot de beste mogelijkheden behoorden. Het derde argument heeft betrekking op het feit dat de beheerders van Rolinco geen invloed hadden op de positionering van de onderliggende fondsen. Dit is gelijk aan de oude landensituatie en lijdt onherroepelijk tot discussies tussen fondsbeheerders.
Terug naar de oorsprong
De juiste beleggingsstrategie voor Rolinco blijft puzzelen voor Robeco en in oktober 2013 volgt er weer een aanpassing. De fund-of-funds structuur bleek een te beperkende factor voor de beheerders te zijn en Rolinco moet weer een fonds worden dat direct in groeiaandelen belegt. Sinds de oprichting van het fonds is dat maar in beperkte mate gelukt. Het werd tijd om Rolinco haar werkelijke identiteit te geven. Niet alleen werd het proces veranderd, ook het beheerteam werd aangepast. Henk Grootveld blijft bij Rolinco aan als beheerder, maar hoofd aandelen Peter Ferket gaf zijn beheertaken uit handen en werd vervangen door Marco van Lent (foto). Hiermee wijkt Robeco af van de “ideale beleggingsorganisatie” zoals Jaap van Duijn die voor ogen had, waarin ieder hoofd de verantwoordelijkheid droeg voor één van de kroonjuwelen van de vermogensbeheerder.
Anno nu is Rolinco een fonds dat weer direct belegt in groeiaandelen, waarbij de beheerders top-down groeitrends identificeren en via bottom-up aandelenselectie invulling geven aan deze trends. Echter, Rolinco leunt in belangrijke mate op de expertise van twee van haar eigen fondsen: Robeco Global Consumer Trends Equities en Robeco New World Financials.
De portefeuille is op te delen in drie bouwstenen: producenten, consumenten en financials. Voor de laatste twee bouwstenen leunt Rolinco zwaar op de kennis van de teams van Robeco Global Consumer Trends Equities en Robeco New World Financials. Hoewel Grootveld en Van Lent zelf de themaselectie doen en de aandelen mogen kiezen, hebben deze gedeeltes van de portefeuille grote overeenkomst met die van hun collega’s. Voor het producentengedeelte zijn Grootveld en Van Lent op zichzelf aangewezen en moet het team dus zelf de top-down trendselectie doen en de bottom-up aandelenanalyse.
Deze stap lijkt Rolinco dichter bij haar ware identiteit te brengen zoals de bedenker van het fonds, Donald van Raalte, een kleine 50 jaar geleden voor ogen had. De directe belegging in groeiaandelen is in de ogen van Morningstar een positieve ontwikkeling. De eerste stappen in het veranderingsproces zijn ook zichtbaar wanneer we kijken naar hoe de portefeuille zich binnen de Morningstar Style Box heeft bewogen sinds de strategieverandering. Zie onderstaande grafiek (klik voor grotere afbeelding).
Toch lijkt het alsof Rolinco het verleden niet helemaal los kan laten, gezien de grote invloed die twee van Robeco´s trendfondsen nog steeds in de portefeuille hebben. Het nieuwe beheerteam zal zich zijn aanpak nog in de praktijk moeten bewijzen. Dat wordt hoog tijd na bijna een halve eeuw. Rolinco heeft vooralsnog een Morningstar Analyst Rating Neutral. Die komt voort uit de onzekerheid van de analisten van Morningstar over het succes van het nieuwe beheerteam met de nieuwe beleggingsstrategie. Of het succes van de beginjaren van Rolinco kan worden geëvenaard zal de toekomst uitwijzen.
In onderstaand overzicht de managers die het beheer van Rolinco door de jaren heen in hun handen hebben gehad. Vanaf 1998 is het een komen en gaan van fondsbeheerders. Het is illustratief voor de vele wijzigingen in de beleggingsstretgie voor het fonds. Het is nu zaak dat de huidige beheerders Henk Grootveld en Marco van Lent voor langere termijn aanblijven om de strategie zoals die oorspronkelijk was bedoeld uit te voeren.
Bekijk het analistenrapport over Rolinco.
Lees ook
Robeco: Nederlands oudste beleggingsfonds bestaat 80 jaar
Voor dit artikel is gebruik gemaakt van Met gemak betrouwbaar beleggen. Het verhaal van Robeco door Jaap van Duijn (Walburg Pers, 2004).
