“Ruimhartige dividenduitkeringen en grote aandeleninkoopprogramma's zijn niet in het belang van de langetermijntoekomst van het KPN”. Dat zei KPN-topman Eelco Blok (foto) woensdag in het FD. Blok vertelt in de krant dat KPN nooit meer zo veel geld aan aandeelhouders zal uitkeren als de telecomonderneming voor 2012 deed.
KPN is van plan om dit jaar de dividenduitkering te hervatten, nadat die in 2013 geheel was stopgezet vanwege de slechte financiële situatie waarin de telecomonderneming zich bevond. Het voorgenomen bedrag van 7 eurocent per aandeel is echter ver verwijderd van de 85 cent die de onderneming in 2011 nog betaalde.
KPN was onder het bewind van Bloks voorganger Ad Scheepbouwer één van de Europese telecombedrijven die zijn aandeelhouders in de watten legde. Tussen 2000 en 2010 werd ruim EUR 16 miljard teruggegeven aan de aandeelhouders. Sommige jaren keerde KPN zelfs meer uit dan het aan cash overhield.
In de tabel onderaan dit artikel staan het dividend en het dividendrendement van KPN in de afgelopen 10 naar. Het laat zien hoe het dividend elk jaar gestaag groeide.
Blok, die jarenlang onder Scheepbouwer in het bestuur zat, zette de koers in 2011 deels voort toen hij het roer van Scheepbouwer overnam. Hij stopte echter al in 2012 met de inkoop van eigen aandelen en sneed in de dividenduitkering omdat die de financiële positie van KPN uitholden.
Het lijkt uitgesloten dat KPN terugkeert op het niveau van weleer. Blok is ervan overtuigd dat er een betere balans moet zijn tussen de verschillende belangen van de werknemers, klanten en aandeelhouders en daar passen ruime dividenduitkeringen en aandeleninkoop en niet meer bij.
Scheepbouwer stuurde KPN jarenlang op het brutobedrijfsresultaat (ebitda) en de vrije kasstroom. Logisch want vanuit de kasstroom moest het geld komen voor de terugkoop van aandelen en het uitkeren van dividend. Blok vindt dat onvoldoende en vindt dat een dergelijk beleid verkeerde prikkels geeft aan een bedrijf. Er worden dan volgens hem keuzes gemaakt die grote negatieve consequenties kunnen hebben.
Duurzaam dividendbeleid
KPN was met zijn zeer aandeelhoudersvriendelijke beleid jarenlang de lieveling van beleggers. Maar het is ook een voorbeeld van dat beleggers altijd scherp moeten blijven zich niet moeten laten verblinden door hoge dividendrendementen. Een vuistregel is dat beleggers alert moeten zijn bij forse dividenden en aandelenterugkoop, want kan een onderneming dat geld immers niet beter besteden aan investeringen in groei?!
Van KPN wordt nu gezegd, dat Scheepbouwer meer had moeten investeren in de Europese expansie van KPN, zodat de Nederlandse telecomonderneming een blijvende speler van formaat zou zijn. Onder Blok wordt één van de weinige buitenlandse dochterondernemingen E-Plus verkocht om de schuldenlast te verlichten. Daarmee wordt KPN nog afhankelijker van zijn Nederlandse thuismarkt (naast de Belgische waar het met Base actief is). In de door marktvorsers verwachte consolidatiegolf op de Europese telecommarkt is KPN nu een partij die onderop ligt.
Achteraf praten is gemakkelijk. Maar feit is dat beleggers zich moeten afvragen hoe duurzaam het door het management gevoerde beleid is. En dat geldt ook voor het dividendbeleid. Dividendbeleggers moeten kijken naar de zekerheid en de groei van het dividend.
Aandelen met een extreem hoog dividendrendement (meer dan 8 procent) kunnen interessant zijn, maar vaak is dit rendement te mooi om waar te – blijven - zijn. Zie de eerdere opmerking over alert zijn. De vraag moet worden gesteld: is het dividend het gevolg van een overtuigd dividendbeleid of is het eerder het resultaat van sombere vooruitzichten van een onderneming, bijvoorbeeld omdat er geen groeimogelijkheden zijn. Het dividendrendement wordt berekend door het laatst uitgekeerde dividend te delen door de actuele koers van het aandeel.
Een ander getal dat in ogenschouw moet worden genomen als het om de zekerheid van dividend gaat is de payout ratio. Die geeft aan welk gedeelte van de winst wordt uitbetaald als dividend. Hoe lager deze ratio hoe duurzamer het dividend. Want de winst kan in zo’n geval nog dalen voordat de dividenduitkering in gevaar komt.
Wat een te hoge payout ratio is hangt af van de sector waarin de onderneming opereert en de mate van conjunctuurgevoeligheid. Een meer volwassen onderneming in een sector die minder cyclisch is en die een stabiele kasstroom genereert kan het zich veroorloven om hogere payout ratio’s te hanteren zonder dat het dividend in gevaar komt. Voor meer cyclische bedrijven is een hoge payout ratio een groter risico. Om te bepalen of de payout ratio een gevaar vormt kan de historische ontwikkeling van de payout ratio worden bekeken, of kan de payout ratio worden afgezet tegen het sectorgemiddelde.
Dividendbeleggers moeten ook oog hebben voor andere posten op de balans dan alleen de bedrijfswinst (ebitda) en vrije kasstroom die bepalen hoeveel er beschikbaar is voor de dividenduitkering. Een afnemende winst en kasstroom zet het dividendbeleid onder druk.
Maar let er ook op of er een flinke hefboom (veel schuld) in de onderneming zit en kijk naar de rentedekking en de verhouding nettoschuld/ebitda. Crediteuren staan sterker dan aandeelhouders en maken eerder aanspraak op de activa van een onderneming. Er is meer kans dat een onderneming zijn dividend verlaagt als de schuldeisers bang zijn dat de aflossing en rentebetalingen in gevaar zijn. Het is een goede vuistregel om extra sceptisch te zijn over bedrijven met een rentedekkingsratio (ebit/rentekosten) van minder dan drie keer of een verhouding netto schuld/ebitda van meer dan twee keer. Een groot eigen vermogen of forse kaspositie zijn in het voordeel van dividend.
Verder is het van belang hoe gecommitteerd het management van een onderneming aan het dividendbeleid is. Laten de onderneming en het management een stabiel dividendbeleid zien zonder extreme pieken en dalen in het uitgekeerde dividend dan is dit een pluspunt. Helemaal als ze het dividend ook nog jaarlijks laten groeien.
Balans
Een fors dividend en aandeleninkoop hoeft niet per definitie verkeerd te zijn (zie de eerdergenoemde vuistregel). Want als een onderneming op jacht naar groei te dure overnames doet dan is dat ook niet in het belang van beleggers. Er moet een balans zijn tussen uitkeren van dividend, investeren in groei en inkopen van aandelen. Als een onderneming aantoonbare concurrentievoordelen heeft, waarmee ze haar kasstroom en winstgevendheid beschermt en stabiel houdt, zich niet fors in de schulden steekt en goed rentmeesterschap toont, dan is aan veel voorwaarden voldaan om een goed dividendaandeel te zijn.
(klik op tabel en grafiek voor vergroting)
De tabel laat zien dat KPN zijn dividend elk jaar gestaag liet groeien. In de periode 2006-2007 daalt het dividendrendement, maar dat komt omdat in die jaren de koers fors stijgt. in 2009 blijft het dividend op peil ondanks de koersstijging door flink meer dividend uit te keren. 2010 Was wat betreft dividend een topjaar voor beleggers in KPN.
Bekijk Morningstars rapport over het aandeel KPN.
Lees ook
Dividendfondsen voor een defensieve positionering van een beleggingsportefeuille