Beleggers ontkomen niet aan beleggingsfondsen die zich ‘smart beta’ noemen of het etiket ‘scientific beta’ of ‘alternative indexing’of ‘factor based indexing’of ‘advanced beta’ dragen. Allemaal indrukwekkende en catchy namen voor –kennelijk- het hetzelfde fenomeen. Maar wat houdt dit fenomeen nou precies in?
De naam suggereert dat er slim wordt omgegaan met volatiliteit of risico en in het verlengde daarvan: een beter rendement te boeken. ‘Bèta’ is een maatstaf voor de volatiliteit of het systematisch risico van een effect of een beleggingsportefeuille in vergelijking met de totale markt. De bèta van de markt is per definitie 1. Met een bèta hoger dan 1 is een beleggingsfonds meer volatiel dan de totale markt, terwijl een bèta lager dan 1 staat voor minder volatiel dan de totale markt (zie ook deze uitgebreidere uitleg van ‘bèta’).
‘Bèta’ bestaat al langer en nu is daar kennelijk een intelligente manier om mee om te gaan.
Het is overigens geen schande als een particuliere belegger niet exact weet wat ‘smart beta’ betekent. Uit onderzoek begin dit jaar door Russel Investments bleek, dat zelfs professionele beleggers het niet eens zijn over wat ‘smart beta’ is. Gevraagd naar een definitie gaven ze verschillende antwoorden.
Er is ook geen eensluidende definitie. ‘Smart beta’ is eerder een paraplubegrip voor op regels of maatstaven gebaseerde beleggingsstrategieën die niet een traditionele naar marktkapitalisatie gewogen index gebruiken. Maar een index met een alternatieve samenstelling hanteren, bijvoorbeeld op basis van volatiliteit, liquiditeit of dividend. Hiermee proberen ze een betere risico-rendementsverhouding te bereiken dan met een conventionele index.
De interesse in ‘smart beta’ indices kwam op gang na de wereldwijde financiële crisis in 2007-2008 toen beleggers zich meer gingen focussen op het controleren van risico in plaats van het simpelweg maximaliseren van rendement. Morningstar prefereert overigens de term ‘strategic beta’.
Alternatieve indices
‘Smart beta’ of ‘strategic beta’ heeft met indexbeleggen te maken en daarmee zijn de meeste beleggers wel bekend. Bijvoorbeeld via een indexfonds of ETF dat simpelweg alle constituenten van een bepaalde index zoals de MSCI World of S&P 500 repliceert. De meest gebruikte indices zijn naar marktkapitalisatie gewogen indices. De marktkapitalisatie of beurswaarde van een onderneming (het aantal uitstaande aandelen vermenigvuldigd met de beurskoers) bepaalt de omvang van de onderneming in de index. Hoe groter de onderneming, hoe groter zijn aandeel of percentage in de index en in de portefeuille van het indexfonds of ETF. Kleinere ondernemingen zijn minder vertegenwoordigd.
Het is deze manier van samenstellen van de index waarop kritiek kwam. De criticasters wijzen erop, dat beleggers op deze manier juist meer overgewaardeerde aandelen in portefeuille krijgen en minder ondergewaardeerde aandelen. Om dit gegeven te vermijden, maar ook om het risico in een portefeuille te regelen of het rendement te vergroten, zoeken sommige beleggers hun heil in strategieën die de marktkapitalisatie links laten liggen en zich richten op factoren die het rendement (van aandelen) bepalen kwaliteit, waarde, momentum, volatiliteit of dividend. De alternatieve indices zijn speciaal ontworpen om te profiteren van inefficiënties in de markt.
Smart beta-strategieën gebruiken alternatieve wegingsmethodes om te profiteren van de nadelen van markgewogen indices Ze profiteren van de voordelen van traditioneel beleggen (transparant, lage kosten) en passen een extra bron (factor) toe om een hoger rendement te genereren
Sommige op factoren gebaseerde beleggingsbenaderingen zijn al decennia in gebruik en langer bekend bij langetermijnbeleggers. Zo zou het bouwen van een op waarde georiënteerde beleggingsportefeuille gebaseerd op de koers-winst ratio’s van een aandeel een voorbeeld zijn van ‘factor based’ beleggen. Het classificeren van beleggingen naar grootte en waarde is echter niet nieuw. Wat wel nieuw is de variëteit aan benaderingen van deze factoren door indexfondsen en ETFs.
Een voorbeeld van een smart beta ETF is het SPDR EURO STOXX Low Volatility ETF, die aandelen uit de eurozone volgt met een historie van lage volatiliteit. Hiervoor volgt dit ETF zo dicht mogelijk de EURO STOXX Low Risk Weighted 100 Index.
Het iShares MSCI USA Momentum Factor ETF volgt een index die 100-150 large- en mid-cap aandelen bevat met het sterkste koersmomentum gedurende de laatste zes tot twaalf maanden. De posities worden gewogen naar hun momentumscore en marktkapitalisatie.
Het WisdomTree Large Cap Dividend Fund volgt een index die bestaat uit 300 grote ondernemingen die dividend uitkeren en die zijn opgenomen naar mate van hun verwachtte cash dividend in het komende jaar.
Deze voorbeelden laten ETFs zien die alternatief samengestelde indices volgen.
In zekere zin kopieert een op factoren gebaseerde index strategieën die ook managers van actief beheerde beleggingsfondsen toepassen. Maar in plaats van een mens van vlees en bloed die op basis van eigen analyse bepaalt welke aandelen wanneer te kopen en verkopen, automatiseert factor based indexing dit beleggingsproces met een computermodel.
Dat plaatst smart beta-fondsen in het midden tussen actief en passief beheerde fondsen. De afwezigheid van een actieve fondsmanager verlaagt de kosten van het fonds, maar op factoren gebaseerde beleggingsfondsen en ETFs hebben de neiging om hogere kosten in rekening te brengen dan naar markkapitalisatie gewogen indexfondsen en ETFs.
‘Smart beta’ is te zien als een hybride benadering die de strategische voordelen van actief fondsbeheer combineert met de lagere kosten die gepaard gaan met indexbeleggen.
Waarmaken
Toch is niet iedereen ervan overtuigd dat smart beta zijn naam waarmaakt. Er worden vragen gesteld bij de manier waarop de prestaties van de slimme strategieën met terugwerkende kracht worden berekend (back-testing, data mining) en worden aangewend als bewijs dat de strategie werkt. Niet elke smart beta-benadering is even betrouwbaar. De wijze en frequentie van herbalancering van de index kan nadelig zijn voor beleggers en er kan een ongewenst grote blootstelling aan bepaalde factoren zijn.
Voor beleggers die op zoek zijn naar een manier om factoren of omstandigheden in hun portefeuilles op te nemen of gewoon een manier zoeken om een actieve beheerstrategie met een goedkoper, op een index gebaseerd beleggingsproduct te repliceren, zijn smart beta of factor-based fondsen en ETFs zeker het bekijken waard. Maar zoals met elke beleggingstrend is het belangrijk om niet mee te gaan in de hype. Sommige strategieën die door smart beta-ETFs worden toegepast zijn behoorlijk complex. Als een belegger niet goed begrijpt hoe deze fondsen werken of hoe de beleggingsstrategie is ontworpen dan is het slimmer om er vandaan te blijven.
Meer over 'smart beta'
In een serie van 3 artikelen onderzoekt Morningstar het fenomeen ‘smart beta’. Dit eerste artikel zoekt naar een definitie. Het tweede artikel Intelligentietest voor smart beta-beleggingsstrategieën wijst beleggers erop om kritische vragen te stellen bij de manier waarop de werking van smart beta-strategieën wordt onderbouwd. Tot slot schept het derde artikel Een verstandige benadering van 'smart beta' orde in de chaos van het enorme aanbod van smart beta-beleggingsfondsen.
