Beleggers lijken niet om ‘smart beta’ heen te kunnen. Dat komt enerzijds omdat ze hun rendementsprofiel willen verbeteren of hun risicoprofiel willen veranderen. Maar komt ook omdat fondshuizen hen smart beta-beleggingfondsen presenteren als de nieuwe heilige graal van beleggen. Daarnaast is de benaming heel dwingend en suggereert dat alles wat aan deze beleggingsstrategieën vooraf ging op een bepaalde manier niet slim is. Dat is natuurlijk niet zo.
Het is ook niet zo, dat alle smart beta-strategieën intelligent zijn. Er kunnen zeker kritische vragen worden gesteld bij de manier waarop terugwaarts de rendementen worden berekend.
“Ik vind het de plicht van beleggers om smart beta-strategieën en de indices waarop ze zijn gebaseerd te ontleden”, stelt Ben Johnson, directeur onderzoek passieve beleggingsfondsen bij Morningstar. “Zodat ze zelf kunnen beslissen welke écht intelligent zijn en welke - in sommige gevallen - het product zijn van back-testing, data mining en een ‘overtoepassing’ van data. Ik denk dat er een noodzaak voor due-diligence is ontstaan met de groei van dit type beleggingen.”
Geen garantie
Johnson zet vraagtekens bij de wijze waarop de werking van de smart-beta strategie wordt berekend en bij het bewijs dat voor de strategie wordt gepresenteerd. 'Back-testing' is het proces waarbij een beleggingsstrategie wordt getest voor voorafgaande periodes. Zeg maar: terugwaarts testen. Het kost jaren kost om te kijken of een strategie in de toekomst werkt, simpelweg omdat de tijd moet verstrijken waarin de strategie zich onder verschillende marktomstandigheden kan bewijzen. Daarom voeren fondshuizen simulaties uit waarin ze de beleggingsstrategie toetsen met relevante gegevens uit het verleden om zo de effectiviteit aan te tonen.
Dit is een gevaarlijke exercitie, omdat wordt aangenomen dat wat in het verleden gebeurd ook in de toekomst zal plaatsvinden. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Deze aanname kan de nodige risico’s voor de strategie met zich meebrengen. Daarbij zijn de resultaten zijn sterk afhankelijk van de bewegingen van de financiële markten in de geteste periode.
'Data mining' is het proces van ontginnen van gegevens waarbij ruwe data wordt omgezet in bruikbare informatie. Speciale computerprogramma’s worden gebruikt om patronen in grote hoeveelheden gegevens te vinden en daar conclusies uit te trekken. Data mining is erg afhankelijk van het effectief verzamelen, opslaan en verwerken van gegevens. Een reden voor bezorgdheid is als alleen geselecteerde gegevens, die niet representatief zijn, worden gebruikt om een bepaalde beleggingshypothese te bewijzen.
Beleggers moeten dus goed nagaan hoe een smart beta-strategie in elkaar steekt en hoe het potentiele succes ervan wordt bewezen. Dat moet bij elke beleggingsstrategie en dat hier over ‘smart’ wordt gesproken doet daar niets aan af.
Waardevol
Dit neemt niet weg, dat Johnson ook de waarde inziet van smart beta-strategieën. “Als je de academische literatuur leest over het concept van factoren, het distilleren en testen ervan door de tijd en hun bijdrage aan het rendement en dat koppelt aan de praktijk, dan zijn er essentiële elementen aan de basis van rendement die geïsoleerd kunnen worden. Zij het waarde, grootte of momentum.”
Volgens Johnson is er een algemene consensus dat er waarde is. “Er zijn echter verschillende manieren om die waarde te bereiken en om indices te creëren die zich op deze specifieke factoren richten. Nogmaals, daar is waar de bewijslast en de due dilligence noodzakelijk zijn. Kijk naar de beleggingsproducten die allemaal onder de noemer smart beta worden geschaard door onder het etiket te kijken en daadwerkelijke te zien wat de onderliggende index bevat en welke factoren daadwerkelijk worden geëxploiteerd.”
Meer over 'smart beta'
In een serie van 3 artikelen onderzoekt Morningstar het fenomeen ‘smart beta’. Het eerste artikel Wat is 'smart beta' nou eigenlijk? zoekt naar een definitie. Dit tweede artikel wijst beleggers erop om kritische vragen te stellen bij de manier waarop de werking van smart beta strategieën wordt onderbouwd. Tot slot schept het derde artikel Een verstandige benadering van 'smart beta' orde in de chaos van het enorme aanbod van smart beta beleggingsfondsen.