Superbeleggers Warren Buffett komt voorbij, want zijn visie levert nog altijd uitdagend leesvoer op. De financiële crisis heeft geleid tot interessante boeken, zo blijkt uit onderstaande selectie. Enkele titels hebben een educatieve inslag en maken u tot een betere belegger. En met klassieke auto's berijden we het terrein van de alternatieve belegging. Bekijk de boeken die enkele analisten en één redacteur van Morningstar in hun koffer zouden meenemen op vakantie.
The Big Short. Inside the Doomsday Machine - Michael Lewis (2010)
Niels Faassen: "Één van mijn favoriete boeken. Met dit boek biedt Michael Lewis (ook bekend van Flash Boys, Liar’s Poker, Moneyball en Boomerang) de lezer een intrigerende kijk op het ontstaan van de financiële crisis vanuit het gezichtspunt van een paar slimme handelaren. Verveelt geen moment."
(ook in Nederlandse vertaling: The Big Short. De geheime winnaars van de kredietcrisis)
Barbarians at the Gate. The Fall of RJR Nabisco - Bryan Burrough and John Helyar (1990)
Niels Faassen: "Een klassieker en een must read voor iedereen die geïnteresseerd is in vijandelijke overnames en de wereld van investment banking. Geduld of veel vrije tijd is wel een vereiste gelet op de bijna 600 pagina’s die het boek telt. Centraal staat de strijd om de overname van voedingsmiddelen- en tabaksfabrikant RJR Nabisco in het najaar van 1988, één van de grootste en dramatische bedrijfsovername in de Amerikaanse geschiedenis."
(ook in Nederlandse vertaling: Barbaren aan de poort. De ondergang van RJR Nabisco)
Thinking, Fast and Slow - Daniel Kahneman (2011)
Allen Good: "De evolutie heeft ons niet goed toegerust om in de steeds complexere wereld van vandaag de dag te functioneren. Dat resulteert vaak in slechte besluiten door cognitieve vooringenomenheid. Kahneman, winnaar van de Nobelprijs voor economie, verkent deze gebreken in beoordeling met grote diepte en tot in detail. En laat de lezer beter uitgerust achter om deze inherente vooroordelen te bestrijden en in de toekomst betere beslissingen te kunnen nemen.
(ook in Nederlandse vertaling: Ons feilbare denken)
Buffett: The Making of an American capitalist - Roger Lowenstein (1995)
Alex Morozov: "Een goed geschreven, gemakkelijk te volgen en toch diepgaande kijk op één van de beste beleggers van de 20ste eeuw. Iedereen die een fan is van langetermijn fundamenteel beleggingsonderzoek zou moeten profiteren van Buffetts benadering van aandelen, zijn beleggingsfilosofie en wat hem zo succesvol maakt. Dit boek is niet slechts een samenvatting van de investeringen van Buffett, maar biedt een bredere kijk op zowel zijn professionale als persoonlijke leven."
The Essays of Warren Buffet: Lessons for Investors and Managers - Laurence A. Cunningham (4th edition, 2013)
Phil Gorham: "Dit boek is in feite een bewerking van de brieven van Warren Buffet aan de aandeelhouders van Berkshire Hathaway waarin hij zijn visie en beleggingsbeslissingen uiteenzet. Niet altijd gemakkelijk om te lezen, maar het zet je als belegger wel aan het denken."
The Mystery Of Capital. Why Capitalism Triumphs In The West And Fails Everywhere Else - Hernando De Soto (2003)
Ronald van Genderen: "Dit boek van de Peruaanse econoom Hernando De Soto is bepaald geen beleggingsboek. Of toch wel? Want als opkomende landen de adviezen van hem opvolgen kan een enorme welvaart worden ontluikt. In het Westen zijn we al vergeten waarom het kapitalisme bij ons wel werkt en in veel ontwikkelingslanden (nog) niet. In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen ligt de verklaring niet in culturele of economische argumenten. De belangrijkste verklaring ligt in het juridisch systeem en dan met name in de wet- en regelgeving die eigendomsverhouding regelt.
Een grote massa van armen beschikken over een groter bezit dan officieel wordt aangenomen. Maar omdat dit niet geregistreerd is, wordt het niet als hun bezit erkend. Zo heeft een bewoner van een sloppenwijk wel een bezit in de vorm van zijn onderkomen. Alleen kan dit kapitaal niet aangewend worden en vervolgens productief worden ingezet, omdat het niet gelegaliseerd is. Vanwege het simpele feit dat het bezit niet officieel erkend is, bijvoorbeeld ingeschreven in het kadaster, kan een bewoner geen hypotheek nemen en dit investeren. Zijn bezit, zijn kapitaal, bestaat simpelweg niet vanwege een gebrek aan juridische infrastructuur. Hierdoor zijn miljarden mensen wereldwijd ondergekapitaliseerd en lijken de armen armer dan ze daadwerkelijk zijn.
Het hele boek draait om deze centrale vaststelling en volgens De Soto ligt hier de kern waarom kapitalisme wel in de Westerse wereld werkt en niet in ontwikkelingslanden. Maar op het moment dat die landen wel de noodzakelijke maatregelen nemen, ligt een sterke groei van de welvaart in het vooruitzicht."
The Little Book - diverse auteurs
Jeffrey Schumacher: "" wilt uw beleggingskennis tijdens de zomervakantie bijspijkeren, maar u heeft geen tijd of zin om aan een dikke pil vol met complexe beleggingstheorieën te beginnen? Dan biedt de serie The Little Book uitkomst.
In 2005 kwam het eerste boek in de serie uit met de pakkende titel The Little Book That Beats the Market, geschreven door superbelegger Joël Greenblatt. In dit boekje (het telt slechts 208 pagina’s op pocket formaat) beschrijft Greenblatt de basis van zijn beleggingsstrategie waarmee hij bij de door hem opgerichte vermogensbeheerder Gotham Capital over meer dan 20 jaar een gemiddeld jaarrendement realiseerde van 40 procent. De 'Magic Formula' zoals Greenblatt de methode heeft genoemd, screent aandelen op zowel waardering (earnings yield) als kwaliteit (return on capital). Gecombineerd stelt het Greenblatt in staat om kwaliteitsaandelen te kopen die ondergewaardeerd zijn. Is het dan allemaal zo simpel? Dat lijkt wat te kort door de bocht, maar de basisprincipes snijden wel hout.
Er werden meer dan 300.000 exemplaren van het boekje verkocht, waarmee het een bestseller werd onder beleggers. Het succes van het boekje is grotendeels terug te voeren tot de simpelheid waarmee het geschreven is. Greenblatt wilde zijn methodiek zo uitleggen dat een tiener de beleggingsstrategie zou kunnen begrijpen. Daar is hij zeker in geslaagd. De hoofdstukken zijn kort en bondig en met twee tot drie uur heeft u het leesvoer verslonden. Ondanks dat het boekje in geen geval overeenkomt met de traditionele opzet en schrijfwijze van financiële studieboeken, heeft het wel een duidelijke inhoudelijke boodschap en kan het goed dienen als versteviging van de basiskennis over beleggen.
Het succes van Greenblatt’s boekje zorgde ervoor dat het format gebruikt werd om een serie beleggingsboeken te schrijven over een groot aantal interessante beleggingsthema’s. Hiervoor werden gereputeerde beleggers en economen gevraagd om hun visie te geven op de verschillende onderwerpen. Zo schreef de legendarische Christopher H. Browne van de Amerikaanse waardebelegger Tweedy, Browne Company het boek The Little Book of Value Investing waarin de regels van het waardebeleggen volgens de filosofie van Benjamin Graham, de grondlegger van de fundamentele aandelenanalyse, worden uitgelegd. Waarderingsexpert Aswath Damodaran beschreef in The Little Book of Valuation in simpele bewoordingen hoe beleggers aandelen kunnen waarderen via financiële modellen en waarderingsratio’s. Andere iconen zoals James Montier, John Bogle, John Mauldin en Marc Mobius hebben bijgedragen aan het uitbouwen van de serie, die inmiddels 32 titels telt en ingaat op uiteenlopende onderwerpen zoals dividendbeleggen, hedge funds, grondstofbeleggen en tradingstrategieën.
De serie gaat u niet alle ins en outs leren van een specifiek beleggingsthema, maar stelt u wel in staat om op efficiënte wijze en in begrijpelijke taal de nodige basiskennis op te doen om zo beter geïnformeerde beleggingsbeslissingen te nemen. Dit maakt deze serie interessant om mee te nemen in de koffer."
Why Moats Matter. The Morningstar Approach to Stock Investing - Heather Brilliant en Elizabeth Collins (2014)
Maarten van der Pas: "Beleggers in aandelen hebben twee belangrijke vragen te beantwoorden: Hoe kan ik goede ondernemingen identificeren? En: Wanneer is het juiste moment om aandelen van die ondernemingen te kopen om maximaal rendement te boeken? Een deel van het antwoord zit hem in de 'economic moat' ofwel duurzame concurrentievoordelen die ondernemingen op lange termijn beschermen tegen concurrenten.
De Nederlandse vertaling van 'moat' is 'slotgracht'. Net zoals in de Middeleeuwen letterlijk rond een kasteel een gracht werd gegraven om vijanden op afstand te houden, beschermt een 'economic moat' de winst van de ondernemingen ter wereld. In een inmiddels legendarisch artikel in zakenblad Fortune in 1999 schreef superbelegger Warren Buffet: “The key to investing is not assessing how much an industry is going to affect society, or how much it will grow, but rather determining the competitive advantage of any given company and, above all, the durability of that advantage. The products or services that have wide, sustainable moats around them are the ones that deliver rewards to investors.”
Buffetts idee van de economic moat is de basis onder Morningtars analyse en waardering van ondernemingen en aandelen. In Why Moats Matter beschrijven Morningstar-aandelenexperts Heather Brilliant en Elizabeth Collins de manieren waarop bedrijven met hun business model een voorsprong op concurrenten kunnen opbouwen en hoe deze voorsprong zich in de loop van de tijd ontwikkelt. De waardering van het concurrentievoordeel is een onderdeel van de totale waardering van een onderneming.
Meer nog dan het vinden van een goede onderneming, gaat om het vinden van een goede onderneming tegen een aantrekkelijke koers. Volgens Brilliant en Collins moeten beleggers voorbij gaan aan de waan van de dag op financiële markten en is begrip van de toekomstige kasstroom van een onderneming de sleutel tot succesvol langetermijnbeleggen. Ze beschrijven hoe Morningstars aandelenanalisten een schatting van de toekomstige kasstroom maken en hoe dat hun fair value of redelijke waardering van een onderneming bepaalt.
De auteurs zetten uiteen, dat beleggers zich moeten focussen op de relatieve waarde van een onderneming in verhouding tot de koers van haar aandelen. En zich niet op de koers van vijf minuten, een dag, maand of jaar geleden moeten richten. Ze beginnen dan te denken als een eigenaar van de onderneming en niet als een handelaar en dat maakt hen tot betere beleggers.
In een groot aantal sector wordt tot slot gekeken waar de ondernemingen met een moat zich wel of niet bevinden.
Dit boek helpt beleggers om de twee eerdergenoemde vragen te beantwoorden en biedt hen een -nieuw- uitdagend raamwerk om voor de langere termijn naar ondernemingen en aandelen te kijken. Voor wie Morningstars analyse en waardering van aandelen wil begrijpen is dit een praktische handleiding."
De auto als belegging - Vincent van der Vinne (tweede, herziene druk, 2014)
Maarten van der Pas: "Een belegging waar je naar kunt kijken, waarbij je kunt genieten van vormgeving of techniek, die je kunt aanraken, waar je in kunt zitten en mee wegrijden. Een klassieke auto is een veelzijdige belegging en naast eventuele waardevermeerdering levert hij in elk geval dividend in de vorm van rijplezier.
De laatste twee jaar berichten media regelmatig over auto's die voor miljoenen euro's of dollars zijn geveild. Prijzen die ver boven de oorspronkelijke aanschafwaarde liggen. Vaak spreekt er ook verbazing uit de berichten over de bedragen die voor de auto’s worden neergelegd. Nou gaan dit soort nieuws over de absolute topmodellen van een beperkt aantal merken met een aansprekende model- en/of racehistorie zoals Ferrari, Mercedes-Benz, Alfa Romeo, Bugatti en Bentley. Maar daaronder is er nog een hele grote groep “normale” en vaak jongere klassiekers van Citroën (DS), Volvo (Amazon en P1800), Mercedes-Benz (280 SL) en BMW (2002) die hun waarde ook zien toenemen. De stijgende prijzen maken de auto ook tot beleggingsobject.
Over het algemeen kan worden vastgesteld dat de prijzen van klassieke auto’s zijn gestegen. Niet elke oude auto is meteen ook een klassieke auto. Over wat een auto klassiek maakt en waarom de waarde van bepaalde modellen stijgt of daalt gaat De auto al belegging. Autohistoricus Vincent van der Vinne onderzoekt uitgebreid welke factoren de prijs van een klassieke auto bepalen. Denk aan de naamsbekendheid van een merk, het oorspronkelijke marktsegment, type carrosserie, carrosseriebouwer, de zeldzaamheid van een carrosserie, het ontwerp of de schoonheid daarvan, originaliteit, productie-aantallen, de conditie en de geschiedenis van de auto. De laatste factor die van invloed is op de prijs van een auto is de koper of verzamelaar zelf. Veranderende interesses onder verzamelaars leidt tot verschuivingen in welke auto’s gevraagd zijn en in de prijsontwikkeling. En wat een koper bereid is om te betalen.
Van der Vinne brengt de veranderende belangstelling in klassieke auto's in kaart en analyseert de prijsontwikkeling aan de hand van veilingresultaten. De autokenner kijkt gelukkig niet alleen terug en geeft op basis van zijn onderzoek ook zijn visie op klassiekers van de toekomst. Hij vertelt niet welke auto te kopen, maar helpt geïnteresseerde beleggers wel op weg.
De tweede, herziene druk van Beleggen in auto’s is geen boek om even op het strand te lezen. Met zijn grote formaat en prachtige foto’s van klassieke auto’s hoort het eerder op de koffietafel. Naast een geschiedenis van de auto en een handleiding bij de aanschaf van een klassieker, is dit ook gewoon een mooi bladerboek om te genieten van fraai vormgegeven auto’s."
Spyker. Een dollemansrit en Saab over de kop. De nederlaag van Victor Muller - Maarten van der Pas en Robert van den Oever (2009 en 2012)
Maarten van der Pas: "Ik kan hier mijn eigen boeken Spyker. Een dollemansrit en Saab over de kop. De nederlaag van Victor Muller voor het voetlicht brengen. Het lijkt een preek voor eigen parochie, maar toch… Het is het boeiende verhaal van de spraakmakende ondernemer Victor Muller en de enerverende weg die zijn Spyker heeft afgelegd. Ik lees graag corporate biographies, een genre dat met Het drama Ahold, De prooi. Blinde trots breekt ABN Amro, De geldpers. De teloorgang van het mediaconcern PCM en De val van SNS Reaal. Hoogmoed, het snelle geld en blinde ambitie ook mooie en ontluisterende boeken over Nederlandse ondernemingen heeft opgeleverd.
Dollemansrit beschrijft de eerste 10 jaar van de Nederlandse fabrikant van luxe sportwagens Spyker. Het is een jongensdroom: techneut Maarten de Bruijn heeft in de achtertuin van zijn ouders eigenhandig een auto in elkaar geknutseld. Met geld van zakenman en investeerder Victor Muller besluiten de twee om de auto in 2000 in productie te nemen. Samen blazen ze het roemruchte Nederlandse automerk dat in 1925 failliet ging nieuw leven in. Een initiatief met lef en ondernemerszin: Spyker is herboren. Maar Muller en De Bruijn krijgen ruzie en laatste voelt zich gedwongen te vertrekken. Spyker vertilt zich aan een geldverslindend avontuur in de Formule 1, komt in financiële moeilijkheden en scheert langs de rand van de afgrond. Met Russisch geld kan Spyker blijven voortbestaan. Maar... voor hoe lang nog?
Het antwoord op die vraag komt snel, want enkele maanden na verschijning van het boek (medio 2009) blijkt Muller met zijn kleine sportwagenbedrijfje bezig om het grote Saab over te nemen. Het is Muller als dealmaker bij uitstek. Gebruikmakend van de gunstige omstandigheden past hij slim de diverse puzzelstukjes in elkaar. Het personeel van Saab onthaalt hem als een ware held.
Maar een jaar later valt er echter weinig meer te juichen. De autoverkopen vallen flink tegen, leveranciers worden te laat betaald, personeel moet wachten op salaris, de autoproductie valt stil. Het is het begin van een maandenlange doodsstrijd van het roemruchte Zweedse merk. Uiteindelijk rest Muller niets anders dan het faillissement van Saab aan te vragen. Een zware nederlaag voor de flamboyante entrepreneur die Spykers motto Nulla tenaci invia est via - Voor de aanhouder is geen weg onbegaanbaar - tot zijn lijfspreuk heeft gemaakt. Daarover gaat Saab over de kop.
Beleggers hebben aan Spyker weinig plezier beleefd. Inmiddels is de onderneming van de beurs in Amsterdam verwijderd omdat het zijn financiën niet op orde kreeg. In de jaren dat Spyker stond genoteerd is er nimmer dividend uitgekeerd en liet Muller de aandelenpers op volle toeren draaien om met nieuwe aandelen investeringen te betalen of leningen af te lossen. De verwatering is enorm. Het aandeel Spyker was verworden tot een penny stock.
Begin dit jaar kwam Muller met een opzienbarende obligatie. Beleggers kunnen ervoor kiezen om hun inleg met rente terug te krijgen of zich uit te laten betalen in Spykers nieuwe model B6 Venator. Gezien de huidige wankele staat van de sportwagenfabrikant is deze junk bond een zeer risicovolle belegging.
Spyker bestaat nog, maar er lijkt momenteel niet veel te gebeuren. Muller richtte Spyker niet alleen op als autoliefhebber, maar ook als investeerder. Spyker op bouwen, tot waarde brengen en dan verkopen was zijn plan. Daar is het echter nooit van gekomen. Desalniettemin is Spyker een stuk Nederlandse auto(sport)geschiedenis."
