Nederlanders hebben een matige kennis over pensioen en het onderwerp pensioen interesseert veel mensen nauwelijks. Hiermee vertel ik niets nieuws. Maar 28 procent van het Nederlandse publiek zegt (zeer) veel van pensioen te weten. En slechts een derde van de Nederlanders heeft zich het afgelopen jaar in de eigen pensioensituatie verdiept. De jaarlijkse pensioenoverzichten worden maar oppervlakkig gelezen. Ongeveer de helft van de Nederlanders kijkt er globaal naar om het vervolgens direct bij de administratie op te bergen. Dit klinkt vast herkenbaar. Voor mij - ik geef het toe - wel.
Wat haaks op deze desinteresse lijkt te staan zijn de zorgen die een grote meerderheid van het Nederlandse publiek (69 procent) zich maakt over ons pensioenstelsel. Vier op de tien Nederlanders denken dat de manier waarop het huidige pensioenstelsel is geregeld slecht voor hun eigen situatie uitpakt. Vooral jongeren denken dat. Dat zou toch juist moeten leiden tot meer interesse, zou ik denken. In elk geval een opmerkelijke paradox.
De genoemde cijfers komen uit een onderzoek dat staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken eerder dit jaar liet uitvoeren en waarvan de conclusies eind augustus werden gepresenteerd. Dit onderzoek vormde de aftrap van De Nationale Pensioendialoog waarbij in de periode september tot en met december in het hele land discussies over de toekomst van ons pensioenstelsel worden gevoerd.
Mooi dat de overheid de Nederlandse bevolking bij zoiets belangrijks als pensioen wil betrekken, want keuzes hierin hebben een enorme financiële impact. Dat lijken maar weinig mensen zich te realiseren. Gezien de lauwe belangstelling voor het onderwerp nog een hele klus, maar alle beetjes helpen.
Een ander belangrijk fenomeen om het pensioenbewustzijn te vergroten is de Pensioen3daagse, met dit jaar als thema ‘Heb jij het goed voor elkaar?’.
Te laat
Voor veel mensen komt deze vraag inmiddels te laat, zo blijkt uit het eerder genoemde onderzoek van Klijnsma. Ongeveer vier op de tien gepensioneerden geeft aan dat hun huidige pensioen onvoldoende is om van te leven zoals zij willen. Het is treurig om na pensionering, als de hoeveelheid vrije tijd er juist is, te moeten vast stellen dat er niet of onvoldoende geld is voor vakantie en hobby’s. Of om de (klein)kinderen wat toe te kunnen steken.
Ook aan mensen die nog werken is gevraagd of hun pensioeninkomen voldoende is om te leven zoals zij willen. Ruim vier op de tien niet-gepensioneerde Nederlanders verwachten dat hun pensioeninkomen na pensionering onvoldoende zal zijn om van te leven zoals ze dat graag zouden willen. Een jaar geleden was dat nog ruim een derde. Een reden voor het toegenomen optimisme geeft het onderzoek niet.
Overigens wordt dit optimisme niet door iedereen gedeeld en tekent zich hier een opvallend leeftijdsverschil af. Mensen in de leeftijd van 55 tot en met 64 jaar geven vaker dan andere leeftijdsgroepen aan, dat hun toekomstige pensioeninkomen voldoende zal zijn om te leven zoals zij willen (54 procent). Dit was in mei 2013 bij de vorige enquête ook al zo.
Vooral de leeftijdsgroep 45- tot en met 54-jaar is het afgelopen jaar echter pessimistischer geworden: in 2013 verwachtte 55 procent later over voldoende pensioeninkomen te beschikken, dit jaar is dat gedaald naar 40 procent. Ook 25- tot en met 34-jarigen zijn duidelijk pessimistischer geworden over hun toekomstige pensioeninkomen.
Van de ZZP-ers geeft 46 procent aan te verwachten dat het pensioeninkomen later onvoldoende zal zijn om van te leven zoals ze willen, 40 procent verwacht dat het wel voldoende zal zijn. Van de mensen die in loondienst werken, geeft 41 procent aan te verwachten dat het pensioeninkomen later onvoldoende zal zijn om van te leven zoals ze willen, 43 procent verwacht dat het wel voldoende zal zijn.
Nog op tijd
Voor de jongere pessimisten is het nog niet te laat om in actie te komen en er voor te zorgen dat hun pensioeninkomen wel voldoende zal zijn. Zij zijn nog op tijd om aanvullende maatregelen te nemen. Het aantal mensen dat van plan is dergelijke maatregelen te nemen, is ongeveer gelijk gebleven (32 procent in 2014 tegenover 35 procent in 2013). Het aantal mensen dat expliciet aangeeft dit niet te doen, is gestegen van 42 procent vorig jaar naar 47 procent in 2014. Dat is zorgelijk, ontstaat hier een nieuwe groep met mensen voor wie het te laat gaat zijn?
Met name jongeren tot 24 jaar zijn van plan aanvullende maatregelen te nemen om na hun pensionering toch voldoende inkomen te hebben (43 procent). 55-plussers geven het vaakst aan geen aanvullende maatregelen te zullen nemen (69 procent).
Geld over
Maar om te kunnen sparen of beleggen als aanvulling op het pensioen moet er wel geld over zijn. Of mensen al dan niet aanvullend sparen, is sterk inkomensgerelateerd. Ongeveer de helft van de Nederlanders met een beneden modaal inkomen legt geen extra geld opzij voor zijn of haar oudedag. Nederlanders met een twee keer modaal inkomen sparen relatief vaak via een spaarrekening, spaarloon of deposito (60 procent) en via waarde-opbouw van de eigen woning (40 procent).
(Bron: Issuemonitor 2014 Pensioenen; klik op tabel voor vergroting)
36 Procent van de niet-gepensioneerden spaart via een spaarrekening, spaarloon of deposito. 32 Procent legt helemaal geen geld opzij voor zijn oude dag. 4 Procent belegt voor zijn pensioen.
Kennis van zaken
Om zelf iets extra’s te doen voor het pensioen moet er bij het publiek wel kennis van zaken zijn. Een kwart van de Nederlanders is (zeer) goed op de hoogte van de mogelijkheden om meer pensioen op te bouwen. Vier op de tien zijn matig op de hoogte terwijl een derde aangeeft (zeer) slecht op de hoogte te zijn. Jongeren van 18- tot en met 24 jaar en mensen van 25- tot en met 34 jaar zijn relatief vaak slecht op de hoogte. Respectievelijk 63 procent en 45 procent is slecht op de hoogte.
ZZP-ers zijn beter op de hoogte van de mogelijkheden om meer pensioen op te bouwen dan mensen die in loondienst werken (34 procent versus 27 procent). Naar inkomen zijn het relatief vaak mensen met een tweemaal modaal inkomen die aangeven (zeer) goed op de hoogte te zijn van de mogelijkheden om meer pensioen op te bouwen.
Expertise
Voor wie zijn pensioen wil aanvullen en daarbij denkt aan beleggen kan Morningstar behulpzaam zijn. Morningstar is één van de deelnemers aan de Pensioen3daagse. De komende drie dagen vertellen we hoe met dividendfondsen en mixfondsen kan worden belegd voor pensioen. Belichten we de in Nederland onbekende life cycle beleggingsfondsen. Ook vragen we ons af, in de huidige tijd van individualisering waarbij het Nederlandse collectieve pensioenmodel uit de mode lijkt, of het Amerikaanse pensioenstelsel uitkomst biedt? En we geven aan wat te doen als je eerder wilt stoppen met werken.
Zo probeert ook Morningstar met zijn expertise een bijdrage te leveren aan het vergroten van het pensioenbewustzijn. Want al zien Nederlanders pensioen momenteel niet als een groot probleem in ons land – de afbreuk van het zorgstelsel en werkloosheid scoren hoog zoals onderstaande tabel laat zien – het kan wel een groot probleem worden.
(Bron: Issuemonitor 2014 Pensioenen; klik op tabel voor vergroting)
Lees ook
Pensioen moet je gewoon doen!
De Pensioen3daagse wordt volgende week voor de vierde keer in ons landen gehouden. Een nuttig en o zo nodig initiatief dat moet helpen om het pensioenbewustzijn en kennis over pensioen bij u, maar ook bij mijzelf te verhogen.
Wat iedereen moet weten over zelf regelen van het pensioen
In Nederland klink steeds vaker de roep om meer individualisering van het pensioenstelsel. In een tijd van individualisering lijkt ons collectieve model uit de mode. Biedt het Amerikaanse pensioenstelsel uitkomst?
Wat te doen om eerder te kunnen stoppen met werken
De overheid facilieert eerder stoppen met werken niet meer met sociale regelingen. Maar het kan nog steeds, door de juiste keuzes te maken en - dat wel - de bijbehorende consequenties te accepteren. U hoeft niet door gaan te werken totdat u er bij neervalt.
Creëer je eigen dividendmachine
Voor gepensioneerden die iedere maand een aanvullend inkomen willen, kunnen dividendaandelen een interessante optie zijn. Door handig gebruik te maken van de verschillende uitbetalingsmomenten kunnen zij hun eigen dividendmachine creëren. Wie geen tijd of kennis heeft om zelf individuele aandelen te selecteren, kan opteren voor een dividendfonds.
Beleggen in uw levensloop met life cycle fondsen
Amerikanen maken veelvuldig gebruik van life cycle fondsen voor hun pensioenopbouw. In Nederland is dit type beleggingsfonds weinig bekend bij het grote publiek. Hoog tijd voor een nadere kennismaking. De verschillen in rendement en kosten zijn groot.
Beleggen voor pensioen in da mix
Wat verklaart de opkomst van mixfondsen? Morningstar onderzoekt de voor- en nadelen van dit populaire type beleggingsfondsen. En geeft een overzicht van de beste defensieve, neutrale en offensieve mixfondsen.
