De Europese exchange-traded-funds (ETF) markt wist in het tweede kwartaal van 2016 per saldo bijna 8 miljard euro aan nieuw geld aan te trekken. Dit betekent een daling ten opzichte van de 11 miljard euro die in het eerste kwartaal instroomde.
Het beheerd vermogen aan het eind van het tweede kwartaal bedroeg 482,4 miljard euro, een stijging van 4,2% ten opzichte van 462,9 miljard euro aan het einde van de voorafgaande periode.
Gezien het algemene beleggingsklimaat in het tweede kwartaal zien we deze cijfers in een positief perspectief. Beleggers hadden het zwaar in het tweede kwartaal van 2016. Het meeste prominent was de onzekerheid over de uitkomst – en de mogelijke implicaties – van het Brexit referendum in het Verenigd Koninkrijk over het EU-lidmaatschap. Dat rechtvaardigde een voorzichtige benadering van de markt.
De twee meest gekozen beleggingsstrategieën waren ofwel je schrap zetten en wachten wat de uitkomst van deze belangrijke en risicovolle kwestie was, ofwel beschutting zoeken in beleggingscategorieën die safe-havens heten te zijn. De twee categorieën die het meest in de belangstelling stonden bij beleggers in het tweede kwartaal waren vastrentende waarden, met 6,75 miljard euro aan nieuw geld, en grondstoffen - vooral goud - met 3,3 miljard euro aan netto-instroom.
Ondertussen bleven beleggingen in aandelen ETF’s al voor het tweede kwartaal op rij achter met 2,7 miljard euro aan onttrekkingen. Het grootste deel daarvan vond plaats in april en mei, terwijl juni de trend keerde en er een netto-instroom van 1,2 miljard euro plaatsvond. Sommige wezen dat direct aan als het begin van een ommekeer in de negatieve trend van deze beleggingscategorie.
Strategic beta – in de volksmond beter bekend als smart beta – ETF’s boekten 2,16 miljard euro aan netto-instroom in het tweede kwartaal. Dat is 27% van het totaal voor de Europese ETF-markt. Het algemene risico-averse klimaat in het tweede kwartaal - in feite gedurende de eerste helft van het jaar – was in het voordeel van risicogeoriënteerde strategic beta ETF’s.
Bij de fondshuizen was iShares weer koploper met 5,25 miljard euro aan netto-instroom. Daarentegen hebben db X-trackers en Lyxor geen goed jaar gehad tot nu toe, want zij hebben marktaandeel verloren aan concurrenten.
ETF-stromen per vermogenscategorie
Aandelen
Beleggers haalden in het tweede kwartaal 2,7 miljard euro weg uit aandelen ETF's. De aandelenmarkten begonnen het tweede kwartaal op negatief terrein, en de mix van onzekere factoren in aanloop naar het Britse referendum - en de onmiddellijke nasleep van de Brexit uitslag - hielp daar niet bij.
Toch was er een opleving in de laatste dagen van juni, en investeerders kwamen weer terug naar de beleggingscategorie aandelen. Of dit het begin inluidt van een positieve trend voor de aandelen ETF’s in de komende maanden is voer voor discussie. Toch is het eerlijk om op te merken dat aandelenbeleggers het feit ter harte hebben genomen dat de Brexit stemming geen "Lehman-achtig” plotseling debacle teweegbracht, wat velen wel hadden voorspeld. Daarnaast heeft de opleving van de olieprijzen in het tweede kwartaal het sentiment over de staat van de wereldeconomie wat opgefleurd.
Over het algemeen waren eurozone-brede en Japanse aandelen - zowel gehedged als niet-gehedged voor valutarisico – niet populair. In het geval van de eurozone aandelen heeft de mix van onzekerheid en vrees over het domino-effect van een mogelijk – en later dus bevestigd - vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU waarschijnlijk een belangrijke rol gespeeld.
Bovendien, hoewel een beetje bedolven onder de stortvloed aan Brexit-nieuws, keken beleggers ook met argusogen naar het belegerde Italiaanse banksysteem. Hierbij moet worden opgemerkt dat de Europese financiële sector aandelen ETF's het zeer goed hebben gedaan in juni; ze trokken bijna een half miljard euro aan nieuw geld aan - de hoogste maandscore in meer dan vijf jaar. Die compenseerde deels de 0,98 miljard euro uitstroom van de afgelopen acht maanden. Beleggers reageerden positief op het nieuws dat de Italiaanse regering werkt aan een reddingsplan voor de sector. Echter, de situatie blijft zeer onvoorspelbaar.
Wereldwijde opkomende markten bleven tekenen van een ommekeer vertonen, met per saldo 2,12 miljard euro nieuw geld dat in de beleggingscategorie instroomde. De categorie Amerikaanse large-cap aandelen was ook in trek, met 1,93 miljard euro instroom in niet-gehedgde ETF’s en 0,63 miljard euro in wel tegen valutarisico afgedekte concurrenten.
Vastrentende waarden
Obligatie ETF’s trokken 6,75 miljard euro nieuw geld aan in het tweede kwartaal van 2016. Dit was iets minder dan de 8 miljard euro in het voorafgaande kwartaal, maar toch een goed resultaat voor een beleggingscategorie die, ondanks de zeer lage rendementen, een van de belangrijkste bestemmingen voor onzekerheid-afkerige beleggers is.
Zoals ook in het eerste kwartaal het geval was, waren investment-grade bedrijfsobligaties in euro’s het meest gewild, met 2,59 miljard euro aan uitgiften voor middellange tot lange looptijden en iets meer dan 1 miljard euro aan kortlopende uitgiftes. Aan de onderkant van het spectrum vinden we in euro’s genoteerde staatsobligatie-ETF's van alle looptijden. Dit is niet verwonderlijk. Afgezien van een paar oplevingen in de nasleep van het Britse referendum waarin staatspapier als veilige haven golden, maakte de overwegend negatieve opbrengst van staatsobligaties uit de eurozone deze markt zeer onaantrekkelijk.
Dollar-genoteerde investment-grade bedrijfsobligaties en staatsobligaties uit opkomende markten in lokale valuta deden het ook goed in het kwartaal. Het besluit van de Amerikaanse Federal Reserve om renteverhogingen uit te stellen, steunde de Amerikaanse obligatiemarkt.
Commodities
Commodity ETC's en ETF's trokken 3,26 miljard euro aan in het tweede kwartaal, om voort te bouwen op de 4,75 miljard euro die in het eerste kwartaal al ingestroomd was. Dit is de beste halfjaarlijkse score voor de Europese exchange-traded producten met blootstelling aan deze beleggingscategorie, die zelfs de cijfers overtreft die we zagen tijdens de goudkoorts op het hoogtepunt van de schuldencrisis in de eurozone in 2012. Opgemerkt moet worden dat, hoewel we in dit segment van de Europese ETP-markt allerlei grondstoffenposities vinden, beleggers de neiging hebben om samen te klitten rond producten met blootstelling aan goud. En inderdaad, net als in het eerste kwartaal ging ook in het tweede kwartaal het grootste deel van het nieuwe geld richting goud.
Strategic Beta
Strategic beta - beter bekend als smart beta – ETF’s trokken 2,16 miljard euro aan netto-instroom in het tweede kwartaal aan, ofwel 27% van het totaal voor de Europese ETF-markt. Voor het eerste halfjaar komt de instroom cumulatief op 5 miljard euro, wat het beheerd vermogen op 36,8 miljard euro brengt, ofwel 7,6% van de totale Europese ETF-markt, vergelkene met 7,2% aan het eidenva n het eerste kwartaal.
De algemene risico-averse omgeving in het tweede kwartaal - in feite gedurende de eerste helft van het jaar – was in het voordeel van risicogeoriënteerde strategic beta ETF’s. Meer dan 61% van de netto nieuw geld in het tweede kwartaal werd geplaatst in ETF’s met minimale volatiliteit of minimale beweeglijkheid benchmarks. Het beheerd vermogen in risico-gerichte strategic beta ETF’s lag eind tweede kwartaal op 7,1 miljard euro van 5,5 miljard euro drie maanden eerder en vertegenwoordigt al bijna 20% van het totale beheerd vermogen in strategic beta producten in Europa.
De groeiende populariteit van dit type fondsen dat zich beweegt op het snijvlak tussen passief en actief beheer zet duidelijk de agenda voor productontwikkeling bij de meeste ETF-aanbieders in Europa. Nieuwe producten lijken zowat op wekelijkse basis naar de markt te komen, terwijl alle fondshuizen strijden om een stuk van deze groeiende taart te krijgen. En terwijl in het verleden de meeste producten op slechts een of enkele factoren gebaseerd waren, zien we nu de opkomst van ETF’s die meerdere factoren en / of strategieën combineren.
Interessante productlanceringen in het tweede kwartaal waren onder andere Lyxor JP Morgan Multi-Factor Wereld ETF (LYX5), PowerShares FTSE Emerging Markets High Dividend Low Volatility ETF (EMHD), Source FTSE RAFI Euro Equity Income Fysieke ETF (DVEU) en Think Morningstar ® High Dividend ETF (TDIV).
Flows per provider
iShares staat boven aan de lijst providers met 5,25 miljard euro netto nieuwe instroom gedurende het kwartaal. Uit de top tien van geld ophalende ETF’s stonden er acht in de iShares verkoopcatalogus, en ze strekten zich uit over de meeste beleggingscategorieën. De top drie bestaat uit het aandelenfonds iShares Core S & P 500 (CSSPX) met 1,3 miljard euro, obligatiefonds iShares Euro Corporate Bond Large Cap (IBXLQ) met 0,8 miljard euro en de commodity iShares Physical Gold (IGLN) met 0,7 miljard euro.
iShares wist 55% van de netto nieuwe geldstroom in Europese ETF's in de eerste helft van 2016 aan te trekken, terwijl het beheerd vermogen aan het einde van de periode bedraagt 220,6 miljard euro bedraagt, wat neerkomt op een forse 45,9% marktaandeel.
Net als in het eerste kwartaal was de commodities specialist ETF Securities een goede nummer twee. Echter, de netto-instroom van 0,7 miljard euro was minder dan de helft van wat er begin van het jaar binnenkwam. Deze provider is sterk afhankelijk van de houding van beleggers ten aanzien van goud.
UBS, Vanguard en State Street deed het goed in het tweede kwartaal, met een netto-instroom van omstreeks 0,5 miljard euro voor ieder van hen. Bij UBS en Vanguard waren opkomende markten en Amerikaanse aandelen ETF's bijzonder populair, terwijl State Street meer succes had met obligaties, met name staatsobligaties van opkomende markten in loklae valuta en Amerikaanse aan de inflatie gekoppelde ETF's.
Db X-trackers had een negatief en Lyxor een neutraal saldo voor het tweede kwartaal op rij. Ze blijven de nummer twee en drie in de top van grootste aanbieders in Europa gemeten naar beheerd vermogen. Echter, ze hebben in de eerste helft van 2016 allebei marktaandeel verloren aan de concurrentie.
