Risico meten

Omdat een individuele belegger de wereldwijde aandelenmarkten niet kan stoppen in hun val, kan hij zich beter concentreren op de risico’s waar hij wel invloed op heeft. Morningstar kijkt naar de belangrijkste maatstaven voor risico.

Morningstar.co.uk Editors 12 maart, 2003 | 14:56
Facebook Twitter LinkedIn
De volatiele aandelenmarkten van de laatste maanden hebben de beleggers weer eens gewezen op het risicovolle karakter van het beleggen in fondsen. Beleggen is nooit zonder risico, een bepaalde mate van risico is inherent. Het is onmogelijk om een fondsgroep te vinden die de inleg plus rentebetalingen uitkeert als de zaken niet zo zijn gelopen als men had verwacht.

De reden dat beleggers bereid zijn risico te accepteren, is vanwege de hogere opbrengsten die men kan bereiken. Geld op een bankrekening laten staan betekent vrijwel zeker dat het in de toekomst ook nog beschikbaar is, maar de rendementen op lange termijn zullen waarschijnlijk wel lager zijn dan wat bereikt zou kunnen zijn bij het beleggen in obligaties of aandelen.

Als de beslissing om te beleggen is genomen, i

s de uitdaging om zo min mogelijk risico te nemen bij het bereiken van de gewenste opbrengst. Er is geen optimale mate van risico die voor iedere belegger geldt. Het kiezen van een bepaalde mate van risico is een individuele keuze en het gewenste risicoprofiel varieert van persoon tot persoon.

Het risico waar beleggers controle over hebben, is het risico dat bij hun fondsportefeuille hoort. Het begrijpen van het portefeuillerisico, is een belangrijk onderdeel bij het samenstellen van een portefeuille.

Beleggers vergeten vaak na te denken over risico, helemaal wanneer ze gegrepen zijn door een spannend belegginsthema als technologie of emerging markets of door een tip gegeven door vrienden. Het zou een goede gewoonte moeten zijn om na te denken over de risico’s en niet te beleggen in iets wat enkel goed klinkt, een belegging kan zeer risicovol zijn en een belegger kan al zijn geld verliezen.

Natuurlijk is het niet zo dat enkel de meest risicovolle fondsen geld verliezen. In een dalende markt zijn er maar weinig fondsen die kunnen ontsnappen aan een bestraffing. Toch komt een verlies bij een goed geïnformeerde belegging veel minder hard aan dan bij een ondoordachte gok.

Risicomaatstaven

De terminologie die hoort bij het praten over het risico van een fonds –alpha, beta, Sharpe enz.- is ingewikkeld genoeg om iemand het bos in te sturen. Toch is belangrijk dat een belegger vertrouwd is met deze termen om het concept van risico te begrijpen.

De belangrijkste risicomaatstaven voor een bepaald fonds zijn op de website te vinden op de Rating en risico pagina in een Quicktake rapport van een fonds. Dit artikel richt zich op de risicomaatstaven die daar genoemd worden en op de statistieken van de moderne portefeuilletheorie.

Een lagere volatiliteit betekent meestal een lager risico. Als een fonds volatiel is, betekent dit dat de rendementen alle kanten opspringen. Fantastische opbrengsten worden gevolgd door verschrikkelijke dieptepunten. Het gebrek aan consistentie maakt het voor een belegger moeilijk om in te schatten wat er in de toekomst zal gebeuren.

Een veelgebruikte manier om een indruk te krijgen van de volatiliteit is de standaarddeviatie, wat de mate van fluctuatie aangeeft van fondsrendementen in het verleden. Beleggers kunnen dit getal en het gemiddeld rendement, wat simpelweg het jaarlijkse gemiddelde is over de periode van de afgelopen drie jaar, gebruiken om toekomstige rendementen te voorspellen.

Ongeveer 95% van de tijd zullen rendementen namelijk vallen in het interval dat wordt gevormd door bij het gemiddelde rendement twee standaarddeviaties op te tellen en er twee af te trekken.

Neem bijvoorbeeld een fonds met een gemiddeld rendement van 5% en een standaarddeviatie van 15%. Dit betekent dat de het hoogste normale rendement dat een belegger in een jaar kan verwachten is 5 + 15 + 15 = 35%. Het laagste normale rendement dat men mag verwachten is 5 – 15 –15 = -25%. Als het fonds zich in de toekomst net zo zal gedragen als in het verleden, zal het rendement in 95% van de gevallen uitkomen tussen de –25 %en + 35%. Bedenk wel dat dit geen garantie voor de toekomst is, maar een indicatie op basis van gegevens uit het verleden.

Het balkje in de fondsrapporten met het risicoprofiel vergelijkt de standaarddeviatie van een fonds met de gemiddelde standaarddeviatie van alle fondsen uit desbetreffende Morningstar Categorie.

De Sharpe Ratio geeft aan hoe een fonds in het verleden heeft gepresteerd waarbij naast met rendement ook met risico rekening wordt gehouden. In het algemeen geldt, hoe hoger de Sharpe, hoe beter. Wel is een negatieve Sharpe Ratio moeilijk te interpreteren.

Portefeuillestatistieken

Op de Quicktakes vindt u drie statistieken uit de moderne portefeuilletheorie: R-kwadraat, beta en alpha. R-kwadraat geeft aan hoeveel de beweging van de index verantwoordelijk is voor een koersbeweging van het fonds. Een R-kwadraat van 100 betekent dat een fonds altijd in dezelfde richting beweegt als de index.

Een indexfonds dat bijvoorbeeld de MSCI Wereld volgt, zal een R-kwadraat hebben die dicht bij 100 ligt omdat de posities van dat fonds voor een groot deel overeenkomen met de samenstelling van de index. Als de index in dit geval stijgt, zal het fonds ook vrijwel zeker stijgen.

Een lage R-kwadraat betekent echter dat er nauwelijks een relatie is tussen de bewegingen van een fonds en het verloop van de index.

De beta geeft aan hoe gevoelig een fonds is voor marktbewegingen. Een fonds met een beta van boven de 1 doet het beter dan de index als deze laatste stijgt, maar zal het waarschijnlijk slechter doen in een dalende markt. Evenzo laat een fonds met een beta lager dan 1 in een opgaande markt een lager rendement dan de benchmark zien en in een neergaande markt een hoger rendement.

De alpha geeft aan hoeveel beter een fonds heeft gepresteerd dan zijn benchmark als er rekening wordt gehouden met de mate van blootstelling aan de markt (zoals gemeten wordt door beta).

Als een belegger bijvoorbeeld hoge verwachtingen heeft van een fonds met een hoge beta, zal de alpha positief zijn als de verwachtingen worden overtroffen, maar negatief als het fonds de verwachtingen niet waar kon maken.

Risico is, net als andere factoren als prestaties in het verleden, een belangrijke component bij het samenstellen van een portefeuille, maar moet nooit de enige beslissingsfactor zijn bij de selectie van een fonds.
Facebook Twitter LinkedIn

Over de auteur

Morningstar.co.uk Editors  analyse and report on shares, funds, market developments and good investing practice for individual investors and their advisers in the UK.

© Copyright 2024 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voorwaarden        Privacybeleid        Cookie Settings        Beleidsdocumenten