Leek een beleggingsfonds maar meer op een loodgieter.
Als u een loodgieter belt om uw gootsteen te ontstoppen, dan weet u wat hij of zij kost. Na afloop van de klus krijgt u een rekening, die u vervolgens contant of via de bank betaalt. Beleggingsfondsen werken anders. U ziet geen rekening voor de diensten van de fondsbeheerder. De kosten worden vanuit uw beleggingen betaald en hebben directe invloed op de rendementen. Omdat kosten op deze indirecte manier in rekening worden gebracht, hebben veel beleggers hier weinig oog voor.
De kosten die bij beleggen in fondsen komen kijken, kunnen gesplitst worden in eenmalige kosten en terugkerende kosten. Sommige fondsen rekenen meer eenmalige kosten, andere fondsen meer terugkerende kosten. De terugkerende kosten worden door fondsen in mindering gebracht op het vermogen.
Eenmalige kosten
Als u een fonds koopt, betaalt u vaak aankoopkosten. Evenzo betaalt u verkoopkosten bij verkoop van een fonds. Daarnaast gelden er soms switchtarieven als u het ene fonds van een bepaalde aanbieder wilt inruilen tegen een ander fonds.
Zoals we ook al in het eerste deel van deze cursus schreven, kunnen beleggingsfondsen op twee manieren worden gekocht. Giraal via een distribut (aanbieder) van een fonds of op de beurs.
Als u een fonds via een beleggingsrekening koopt, dan zult u in Nederland dat veelal bij de fondsaanbieder zelf doen. Robeco Advies verkoopt bijvoorbeeld Robeco-fondsen en banken als ABN Amro en ING verkopen hun eigen fondsen; de zogenoemde huisfondsen. Daarnaast zijn bij het girale systeem van banken of andere fondsaanbieders soms fondsen van derde fondsaanbieders verkrijgbaar met wie een distributieovereenkomst is afgesloten. Vooral partijen die een beperkt aanbod van huisfondsen hebben, bieden fondsen van andere aanbieders aan.
Bij aankoop en verkoop van een huisfonds of ander fonds via het girale systeem betaalt u aankoopkosten. Deze kosten bedragen doorgaans ongeveer een half procent van het vermogen dat u belegt. Soms zijn de kosten lager als u de order via internet plaatst.
Vaak is het qua kosten aantrekkelijker om via het girale systeem beleggingsfondsen te kopen, alhoewel de kostenverschillen niet altijd groot zijn. Een voordeel van de beleggersgiro is dat geen bewaarloon wordt gerekend. Een voordeel van via de beurs handelen is dat u via uw eigen huisbank keuze heeft uit een groot aantal fondsen en bovendien op ieder moment van de beursdag kunt (ver)kopen.
Voor buitenlandse fondsen zijn de aankoopkosten vaak hoger dan voor Nederlandse fondsen. Een buitenlands fonds geeft soms aan dat het wel 5 procent rekent. Buitenlandse fondsen lijken dus bijzonder onaantrekkelijk maar schijn bedriegt. Buitenlandse fondsen zijn qua aankoopkosten in feite vaak vergelijkbaar met Nederlandse fondsen.
Hiervoor zijn twee redenen:
1 - Vrijwel niemand betaalt de opgegeven aankoopkosten als deze vijf of zes procent zijn. Voor grotere bedragen zijn de kosten onderhandelbaar, tevens kunt u de fondsen bij een internetbroker vaak veel goedkoper aanschaffen.
2 - Nederlandse fondsaanbieders verkopen hun fondsen tegen een opslag boven de intrinsieke waarde en kopen de fondsen weer in tegen een koers lager dan de intrinsieke waarde; de spread. In de koers van Nederlandse fondsen zijn kosten verwerkt die kunnen oplopen tot enkele procenten. Uit deze kosten worden onder andere een vergoeding voor de distribut en de kapitaalsbelasting betaald.
Terugkerende kosten
De kosten die we hiervoor besproken, verschillen sterk van fonds tot fonds. Alle fondsen echter brengen kosten in rekening die ze ten laste brengen van het fondsvermogen.
1. Beheerskosten
Beheerskosten staan vermeld in het prospectus en jaarverslag van het fonds. De beheerskosten zijn een zeer belangrijk gegeven voor een fondsbelegger. Als een fonds een beheervergoeding vraag van 1.25 procenten het fonds heeft 200 miljoen euro aan belegd vermogen, dan krijgt de fondsaanbieder 2.5 miljoen euro als vergoeding. De beheersvergoeding bestaat uit een aantal componenten. De grootste component is meestal de management fee, wat een vergoeding is voor het beheer van de portefeuille. Daarnaast worden administratieve kosten in rekening gebracht, die de kosten moeten dekken van het verzenden van prospectussen, jaarverslagen en rekeningafschriften. Ook de distributievergoeding en de marketingkosten kunnen onderdeel uitmaken van de beheerskosten.
2. Transactiekosten.
Ook een fonds maakt kosten bij de aan- en verkoop van aandelen en obligaties aankoopkosten. Soms worden die kosten verrekend met de koers waarvoor de transactie wordt gesloten en krijgt het fonds er dus geen aparte rekening voor. De transactiekosten worden zelden vermeld in jaarverslagen van Nederlandse fondsen.
3. Rente-uitgaven.
Als een fonds geld leent om aandelen te kopen, of het heeft een plotselinge uitstroom terwijl de portefeuille in stand wordt gehouden, dan moet het rente betalen. Deze kosten drukken eveneens op het rendement.
