Dividendbeleggen staat sinds een aantal jaren in de spotlights. De zoektocht naar rendement, in jargon “search for yield”, is in de afgelopen drieënhalf jaar een belangrijk thema op de beurs geweest. Aan deze “search for yield” lagen een aantal factoren ten grondslag: veranderende demografie, lage rentestanden, economische onzekerheid en matige economische groei. Dit heeft beleggers naar hoogdividendaandelen gedreven.
Uit gegevens van Morningstar blijkt, dat het belegde vermogen in de categorie “Aandelen Wereldwijd – Dividend” sterk is toegenomen van EUR 8,5 miljard in januari 2010 naar EUR 46,8 miljard in mei 2013. Van deze toename is EUR 26,8 miljard toe te schrijven aan instroom, wat tevens laat zien dat dividendaandelen over deze periode een rally hebben doorgemaakt getuige de waardevermeerdering van ruim EUR 11 miljard.
Een gevolg van deze populariteit zijn signalen dat sommige type dividendaandelen overgewaardeerd raken. Vanuit dit perspectief bezien is de “search for yield” wellicht doorgeslagen in een “scream for yield”.
Waarderingen zijn echter niet het enige probleem in het dividenduniversum. De duurzaamheid van het dividend blijft een zorgenkind, zelfs in de traditionele dividendsectoren. Verder is de dreiging van het beëindigen van QE3, het programma van de Amerikaanse centrale bank Fed waarbij maandelijks voor USD 85 miljard aan obligaties wordt opgekocht, een andere bron van ongerustheid. De mogelijke toekomstige stijging van de rente beïnvloedt de financiële markten en laat ook dividendaandelen niet ongemoeid.
Duurzaamheid dividend geen vanzelfsprekendheid
Dividendfondsen hebben traditioneel een voorkeur voor sectoren die een hoog dividendrendement bieden zoals telecom, nutsbedrijven, vastgoed en banken en verzekeraars. Ondanks dat een hoog dividendrendement een aantrekkelijke eigenschap kan zijn, is het tevens een waarschuwingssignaal voor dividendbeleggers. Een (te) hoog dividendrendement komt vaak voor de val.
Dit werd werkelijkheid in 2008 toen banken en verzekeraars van hun voetstuk vielen en genoodzaakt waren hun dividenden drastisch te verlagen of zelfs helemaal te schrappen. De eens zo betrouwbare dividendmachines bleken niet langer de solide hoeksteen van een dividendportefeuille te zijn. De doorgaans defensieve dividendbeleggers kregen het deksel op hun neus. Het gemiddelde verlies in 2008 in de categorie “Aandelen Wereldwijd – Dividend” bedroeg 38,4 procent, wat nog meer is dan het verlies van 37,6 procent van de MSCI World Index.
De houdbaarheid van het dividend bleek in 2012 wederom ter discussie te staan toen een reeks telecombedrijven aankondigde hun dividendbeleid te gaan versoberen. Hoge schulden, dalende marges en investeringen zetten de kasstromen onder druk, waardoor een aantal gerespecteerde Europese telecombedrijven zoals KPN en Telefónica hun dividendbeleid opgaven.
Het rentespook
Nadat Fed-voorzitter Ben Bernanke in zijn toespraak op 19 juni 2013 hintte op het einde van QE3 werden de financiële markten direct nerveus. De yield op een 10-jarige Amerikaanse staatsobligatie steeg voor het eerst sinds 2011 boven de 2,5 procent. Dit voedde de angst, dat op termijn dividendrendement een minder aantrekkelijke optie zou worden voor beleggers die op zoek zijn naar rendement. Het verschil tussen rendement op staatsobligaties en dividendrendement kan door de oplopende rente kleiner worden waardoor de noodzaak om in dividendaandelen te beleggen kleiner is dan voorheen.
Een stijgende rente heeft echter ook invloed op de winstgevendheid van ondernemingen en daarmee de mogelijkheid om dividend uit te keren. Stijgende rentes hebben invloed op alle soorten bedrijven, maar kunnen vooral negatief uitpakken voor ondernemingen die hoge schulden hebben. Telecom-, nuts- en vastgoedbedrijven staan onder druk omdat ze gezien worden als meest kwetsbaar voor oplopende rentes vanwege hun relatief hoge schuldenniveaus. De duurzaamheid van het dividend van deze traditionele dividendsectoren zou door de oplopende rente kunnen verslechteren.
Een stijgende rente betekent echter niet per definitie dat dividendaandelen een moeilijke periode tegemoet gaan. De historie laat juist het tegenovergestelde zien. Diverse studies wijzen uit dat dividendaandelen het relatief goed doen ten opzichte van de markt als geheel in perioden van stijgende rentes. Initieel bleven ze achter, om daarna te herstellen.
Kwaliteit versus waarde
Vanuit het perspectief van beleggingsstijlen (binnen dividendbeleggen) kan de trend ook keren. In de afgelopen drie jaar heeft de combinatie tussen dividend- en kwaliteitsaandelen (aandelen van ondernemingen met een sterke balans, goed business model, sterk management en solide kasstroom) goed gewerkt. Terwijl waardebeleggers, die vooral beleggen in aandelen met lage waardering (koers/winst) een moeilijke tijd hadden. De onzekerheid in de financiële markten dirigeerde beleggers naar kwaliteit. De koersen van kwaliteitsaandelen zijn door de grote belangstelling opgelopen waardoor deze aandelen minder interessant zijn geworden. Historisch gezien heeft de waarde-stijl het echter zeer goed gedaan, vooral in de economische fase waarin de winsten weer herstellen. In de eerste helft van 2013 heeft de waarde-stijl goed gepresteerd, dus wellicht is het tijd voor een verandering van stijl?
Voorkeur voor ervaren en capabele beheerders
De huidige marktsituatie is uitdagend voor de dividendbelegger, omdat er diverse factoren actief zijn die de positionering van een dividendportefeuille beïnvloeden. Een zorgvuldige keuze voor een dividendfonds is dan ook belangrijk. Bij Morningstar hebben we als fondsanalisten een voorkeur voor fondsen die beheerd worden door capabele beheerders die zichzelf hebben bewezen over een volledige marktcyclus en kunnen omgaan met veranderende marktomstandigheden, zonder hierbij af te wijken van hun beleggingsproces en filosofie.
Een goed voorbeeld hiervan is het Kempen Global High Dividend Fund. Het team dat namens Kempen zowel dit fonds als een Europees dividendfonds beheert, bestaat uit zes man. Hoofdbeheerder Jorik van den Bos (foto) is een pionier in het dividendbeleggen en heeft ruim 18 jaar ervaring. Bij ING IM was hij verantwoordelijk voor de ontwikkeling en introductie vandividendstrategieën, die onder zijn leiding sterke rendementen hebben laten zien in de periode 2001-2005. In 2006 stapte Van den Bos over naar Kempen en medebeheerder Joris Franssen en Joost de Graaf gingen met hem mee. Dimitri Willems en Luc Plouvier werden in 2007 aan het team van Global High Dividend toegevoegd en sinds maart 2012 maakt Wybe Blankvoort er ook deel van uit.
Gemiddeld heeft het team 12 jaar ervaring, voornamelijk opgedaan met dividendbeleggen. De kern is ervaren en stabiel en werkt al meer dan tien jaar samen als dividendbeleggers. De beheerders investeren in hun eigen fondsen, waardoor hun belangen in lijn zijn met die van beleggers. Ondersteuning komt van een macro-econoom en er is een challenger model, waarin iedere beheerder verantwoordelijk is voor enkele sectoren, maar ideeën bespreekt met een vaste sparringpartner. Dit houdt de beheerders continu scherp op de ontwikkelingen van de beleggingen. Dit team heeft in diverse marktomstandigheden bij zowel ING als Kempen laten zien dat het zeer capabele dividendbeleggers zijn.
Een ander fonds dat beschikt over een sterk beheerteam is DWS Top Dividende. Het fonds wordt geleid door Thomas Schüssler (foto). De fondsbeheerder begon zijn loopbaan bij DWS als sectoranalist voor technologie en heeft 13 jaar beleggingservaring. In 2005 nam hij de leiding van Top Dividend over van Sonja Schemmann. Van oktober 2002 tot december 2011 beheerde Schlüssler met DWS Global Value een vergelijkbare strategie, maar nu concentreert hij zich uitsluitend op de dividendstrategie en de leiding van het Equity Income Team.
Plaatsvervangend fondsbeheerder is Oliver Pfeil. Sinds 2003 werkt Pfeil bij het Deutsche Bank-concern en stapte in 2006 over naar het dividendteam. Hij heeft zeven jaar beleggingservaring. Het team achter Top Dividende telt acht leden en is de afgelopen jaren gegroeid. Het beheert zowel dividendstrategieën als wereldwijde aandelenmandaten. Sectoranalisten en regionale fondsbeheerderteams binnen DSW verzorgen de verdere ondersteuning. In totaliteit overtuigen Schüsslers ervaring en deskundigheid en de omvangrijke ondersteuning.
Het Kempen Global High Dividend Fund wordt door de fondsanalisten van Morningstar gewaardeerd met een Analyst Rating “Gold” en DWS Top Dividende krijgt een “Silver” rating. Dit betekent dat de analisten verwachten dat deze fondsen over een toekomstige volledige marktcyclus beter zullen presteren dan de categorie en/of hun benchmark gecorrigeerd voor het genomen risico.
Lees ook de analistenrapporten van Kempen Global High Dividend Fund en DWS Top Dividende.
