Vergeet het maar

U heeft als belegger geen vrije wil. U denkt weloverwogen beleggingsbeslissingen te nemen, maar niets is minder waar. Emotie stuurt wat u doet.

Maarten van der Pas 01 oktober, 2013 | 16:26
Facebook Twitter LinkedIn

Om te weten welke beslissing u als belegger gaat nemen moet u in de hersenscan. Zo’n scan voorspelt veel beter wat u gaat doen dan u er naar vragen. Althans, dat betoogt Victor Lamme. Want volgens de hersenonderzoeker en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam denken mensen dat ze keuzes maken op basis van rationele overwegingen, maar dat is niet het geval. Emoties bepalen wat we doen.

“Ons brein zet –zonder dat we het weten- informatie om in gedrag. Onze meningen en gedachten hobbelen daar achteraan. We denken dat onze bewuste mening en gedachten ons gedrag bepalen, maar dat is volstrekte onzin. Wat mensen zeggen dat ze zullen doen zegt niets over wat ze uiteindelijk doen. We weten niet waarom we doen wat we doen, en wat we zeggen te willen doen vertelt vaak weinig over wat we echt gaan doen.”

Deze boodschap, onder de prikkelende titel 'De vrije wil bestaat niet', had Lamme maandag op het Fondsevent. De wetenschapper was een smakelijke uitsmijter van een interessant programma voor beleggingsadviseurs en private bankers. Hij hield het publiek voor dat ze klanten voor advies niet met de inhoud maar met emotie moeten overtuigen. Rationele argumenten werken volgens Lamme niet, inspelen op iemands gevoel wel.

Emoties die onze afwegingen bepalen zijn spijt, de neiging om in patronen te denken, de angst om iets te missen, hebzucht en de neiging om anderen te spiegelen.

Zinloos
Deze wetenschap betekent nogal wat voor beleggingsadvies. Deze website probeert u inhoudelijk te helpen bij de keus van een bepaald beleggingsfonds, ETF of aandeel. Maar dat is volgens Lamme dus allemaal zinloos. Onze analisten moeten inspelen op uw emotie. Laat hun mening over het beheerteam van een fonds, het beleggingsproces en de kosten maar achterwege. Gewoon het rendement (appelleren aan uw hebzucht) en de grootte van het beheerd vermogen (inspelen op de angst om iets te missen) noemen.
Als redacteur kan ik u beter inzicht geven in de real time statistieken van morningstar.nl: dit specifieke aandeel of beleggingsfonds wordt op dit moment door zoveel bezoekers bekeken (u wilt niets missen of spiegelt het gedrag van anderen en klikt ook op het betreffende fonds of aandeel).

Lamme koppelt de werking van onze hersenen op een boeiende manier aan beleggen. De internetbubbel is volgens hem een mooi voorbeeld van hoe miljarden euro’s zijn verloren door irrationeel, sociaal kuddegedrag. “We kochten aandelen van deze bedrijven niet omdat ze zoveel winst zoveel maakten, maar omdat iedereen het deed.” Bij technische analyse gaat de dwang om patronen te zien met ons aan de haal, waarschuwt de hersenonderzoeker.
De Postcodeloterij speelt volgens Lamme handig in op de angst om iets te missen. De hoofdprijs kan op de postcode van jouw straat vallen en mensen spelen mee uit angst dat de buren kunnen winnen en zij het fortuin missen.

Wie mensen wil beïnvloeden moet op de knoppen drukken om de juiste emotie aan te spreken. De populaire website booking.com, waarop hotelkamers kunnen worden geboekt, is volgens Lamme een slimme vertaling van hersenwetenschap en psychologie. De foto van het hotel roept verlangen op. Vervolgens verschijnt in beeld de mededeling dat 4 anderen ook naar dit hotel kijken. Bij de kamertarieven wordt er altijd een voordeel geboden. En om mensen aan te zetten snel te besluiten verschijnt de mededeling dat er nog maar een paar kamers beschikbaar zijn.

Overigens kan in Priceline.com, de onderneming achter booking.com, worden belegd. Het heeft een kleine, stabiele voorsprong op concurrenten. Met een fair value van USD 910,00 tegen een koers van USD 1.010,95 noteert Priceline.com daarmee een Morningstar Rating van 3 sterren en is het volgens de aandelenanalisten van Morningstar redelijke gewaardeerd (noch over- noch ondergewaardeerd). Ik kan u het analistenrapport geven, maar het weloverwogen oordeel van de Morningstar-analisten overtuigt u immers niet. Hier is de koersgrafiek en het lukt u zeker om er een patroon in te ontdekken.

Baas
Weet dus dat uw gedrag als belegger niet wordt bepaald door uw bewuste meningen en gedachten. Emotie is de baas. Is die emotie uit te schakelen? Ja, maar dat is nogal ingrijpend want dan moet de mediale frontale cortex worden verwijderd. Bij mensen die een beschadiging hebben in dit gebied vooraan in de hersenen spelen emoties geen rol bij hun beslissingen.

Ik ga vooralsnog maar door met het verstrekken van informatie voor beleggers zoals ik dat altijd al doe. Iedereen doet dat en wil dat. Ik wil immers niet afwijken. Maar ik weet nu tenminste dat in daarin niet afwijk van anderen.

Facebook Twitter LinkedIn

Over de auteur

Maarten van der Pas

Maarten van der Pas  is Financial Markets Editor bij Morningstar Benelux

© Copyright 2024 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voorwaarden        Privacybeleid        Cookie Settings        Beleidsdocumenten