"There's not a problem that I can't fix. Cause I can do it in the mix." Nou is het geen beheerder van een mix- of allocatiefonds die deze woorden rapt - wie dan wel staat achteraan dit artikel - maar beleggers zien in dit type beleggingsfondsen momenteel wel de oplossing. Het probleem is dat het grillige gedrag van de financiële markten de belegger onzeker maakt en laat worstelen met de vraag: waarin te beleggen? En dan staat er bij een allocatiefonds een manager achter de knoppen die met aandelen én obligaties een meer of minder offensieve mix in elkaar draait, al naar gelang het risicoprofiel een belegger kiest. Dat is gemakkelijk.
Het onvoorspelbare karakter van de financiële markten is één van de factoren van de huidige populariteit van mixfondsen. Wie kijkt naar de best en minst presterende vermogensklassen in de afgelopen jaren ziet een grillig patroon (zie onderstaande tabel met het rendement per vermogenscategorie (in EUR), klik op tabel voor vergroting). Elk jaar is er weer een andere categorie die het hoogste en laagste rendement boekt en hoe daar als belegger op in te spelen?
(Bron: ING IM, gegevens per december 2013, klik op tabel voor vergroting)
Dit jaar is niet anders. Valentijn van Nieuwenhuijzen (foto links), hoofd van het Multi-Asset Strategy Team van ING Investment Management (ING IM) spreekt van een "eerste kwartaal vol verwarring". Alles waar marktvorsers volgens hem aan het begin van het jaar nog in geloofden is niet uitgekomen. "Iedereen verwachtte dat de rente zou stijgen en dat aandelenkoersen omhoog zouden gaan. Dat is allemaal niet uitgekomen. Alle overwogen beleggingscategorieën presteren dit jaar tot nu toe gemiddeld een min en alle onderwogen categorieën een plus. Het gedrag van de financiële markten wordt dit jaar niet gedreven door fundamentals."
Financiële zekerheid
Gegevens van Morningstar over kapitaalstromen van en naar –Europese - beleggingsfondsen onderstrepen de trek naar mixfondsen. Alle mixfondsen samen noteerden dit jaar tot en met maart de grootste instroom: EUR 31,3 miljard tegenover EUR 28,5 miljard voor beleggingsfondsen in obligaties en EUR 23,9 miljard voor aandelenfondsen.
De populariteit van mixfondsen is ook af te meten aan het de meest geraadpleegde beleggingsfondsrapporten op deze website. Maandelijks wordt een overzicht gepubliceerd en mixfondsen nemen de laatste tijd steeds vaker een plek in bovenaan de ranglijst. Mixfondsen zijn duidelijk in opkomst onder beleggers en deze trend is niet iets van de laatste maanden. Het was in de tweede helft van 2013 ook al waar te nemen.
Van Nieuwenhuijzen’s collega Ewout van Schaick (foto rechts), hoofd van de multi-asset beleggingsfondsen bij ING IM, ziet nog een andere reden voor de opkomst van mixfondsen en die dichter bij de particuliere belegger staat. "De financiële zekerheid van mensen in kleiner geworden. Denk hierbij aan pensioen, studiefinanciering en vergoeding voor ziektekosten. De noodzaak om te beleggen met een toekomstig doel is toegenomen, zeker nu sparen door de lage rente minder oplevert."
Speelt de afschaffing van de distributievergoeding wellicht ook nog een rol? Dat beleggers die niet voor advies kunnen of willen betalen bij hun beleggings-beslissingen voor de zekerheid bij mixfondsen uitkomen. Dat is volgens Van Schaick moeilijk te zeggen. "Het is te nog vroeg om daarover een conclusie te trekken. Dat zal blijken als het provisieverbod langer van kracht is."
Dynamiek
Van Nieuwenhuijzen plaatst de onvoorspelbare, verwarrende financiële markten in een groter post-crisis plaatje. De financieel-economische crisis van 2008 heeft volgens hem geleid tot een ander idee van risico. "Bereid je voor op het onverwachte", luidt zijn devies. "Beleggen gaat met meer onzekerheid gepaard dan uit de theorieboeken blijkt. Het is een nieuwe realiteit waarmee beleggers moeten leren omgaan. Een les uit de crisis is om diversificatie niet te overschatten, risico niet te onderschatten en de weerbaarheid tegen onverwachte schokken te vergroten. Beleggen gebeurt voortaan vanuit een groter risicobewustzijn."
Het is volgens de strateeg voor allocatiefondsen van cruciaal belang om de flexibiliteit en bereidheid te bezitten om zich voortdurend aan de veranderende omgeving aan te passen. En om hierin consequent een goed rendement te laten zien.
In deze dynamische omgeving is het aan de fondsmanager om met aandelen en obligaties en stijlselectie (de positionering in deze beleggingscategorieën) voor beleggers een aantrekkelijke beat te componeren. En om de parallel met een deejay nog wat verder te trekken: waar is voor beleggers vervolgens het beste feest. Waar het de afgelopen jaren goed toeven was, was bij de mixfondsen van ING. Dat werd nog eens bevestigd bij de recente uitreiking van de Morningstar Awards.
De mixfondsen van de Haagse vermogensbeheerder waren daar heer en meester. Van de 12 nominaties (4 categorieën met elk 3 nominaties) waren er 7 voor ING en uiteindelijk sleepte het fondshuis 3 Morningstar Awards in de wacht: ING Dynamic Mix Fund II won in de categorie ‘mixfondsen EUR defensief’, ING Dynamic Mix Fund III won in de categorie ‘mixfondsen EUR neutraal’ en ING (L) Patrimonial Aggressive won in de categorie ‘mixfondsen EUR offensief’. Met ING Dynamic Mix Fund IV en V maakte ING ook kans op een Award bij de offensieve mixfondsen en ING (L) Patrimonial Defensive streed mee om een Award voor defensieve mixfondsen.
De jury roemde de samenwerking tussen het Multi-Asset Strategy Team onder leiding van Ewout van Schaick en het Investment Stategy Team met Valentijn van Nieuwenhuijzen aan het roer die samen de beleggingsvisie voor deze fondsen uitstippelen. En dat doen ze goed, want de afgelopen jaren bereikten deze mixfondsen een bovengemiddeld resultaat. Nou geven rendementen uit het verleden geen garantie voor de toekomst, maar ook de verwachte resultaten zijn positief (zie onderstaande tabel met het rendement van ING Dynamic Mix Fund vergeleken met de categorie en de benchmark, klik op tabel voor vergroting)
Morningstar gaf oktober vorig jaar voor het eerst een Analyst Rating voor ING’s serie Dynamic Mix Funds I tot en met V en kwam uit op een waardering Bronze. Daarmee zeggen de analisten dat ze de voordelen van het beleggingsfonds vinden opwegen tegen de nadelen als het gaat om de vijf pijlers beheerteam, fondshuis, beleggingsproces, rendement en kosten. Het fonds scoort weliswaar minder op deze punten dan fondsen met een rating Silver of Gold. Maar ook van een beleggingsfonds met een waardering Bronze verwachten Morningstar’s analisten dat het op termijn, door een economische cyclus heen, beter presteert dan de benchmark en/of het gemiddelde rendement van de categorie.
(Klik op tabel voor vergroting)
ING heeft een familie van vijf dynamische mixfondsen, die oploopt van I als de meest defensieve variant (de portefeuille bevat 10 procent aandelen en 90 procent obligaties) via het neutrale III (50 procent aandelen en 50 procent obligaties) tot het meest agressieve broertje V (90 procent aandelen en 10 procent in portfeuille). De fondsen III, IV en V kunnen ook nog aanvullend maximaal 10 procent in vastgoed beleggen.
Overwogen in aandelen, onderwogen in obligaties
Waar een deejay gewoonlijk de enige ster van het feest, is het bij de genoemde mixfondsen van ING de teamgerichte aanpak die Morningstar aanspreekt. De beleggingsstrategie van ING’s dynamische mixfondsen is een combinatie van top down benadering en een bottom up selectie en is een samenspel van Van Nieuwenhuijzen en zijn team met strategen en Van Schaick en zijn club portefeuillebeheerders. De visie op de economie bepaalt top down welke categorie (aandelen, obligaties of vastgoed) onder- of overwogen wordt.
Waarmee ING zich onderscheidt van andere mixfondsen is de sterke invloed van marktdynamiek op het beleggingsproces. Dit proces bestaat uit het –gebruikelijke- fundamentele onderzoek naar macro-economische en cyclische ontwikkelingen en waarderingen van effecten in combinatie met een analyse van de marktdynamiek. Daarbij wordt gekeken naar het gedrag van beleggers zoals sentiment, momentum en kapitaalstromen van en naar beleggingscategorieën waarin wordt belegd. Ook worden trends bij sociale media geanalyseerd om een idee te krijgen van wat er onder mensen leeft. Beide benaderingen hebben een even groot aandeel in het beleggingsproces.
De visie van Van Nieuwenhuijzen en Van Schaick leidt tot een risk-on asset allocatie waarbij ze momenteel in de fondsportefeuille een grote overweging naar aandelen en een kleine onderweging naar obligaties hanteren. Van Schaick: "Bij aandelen geven we de voorkeur aan Europese en Japanse aandelen. Daarnaast hebben we een onderweging van opkomende landen. Op sectorniveau hebben we een voorkeur voor cyclische sectoren en dan met name financiële dienstverlening waarbij we de verwachting hebben dat die aandelen het goed zullen doen in een globaal economisch herstelscenario dat wordt gedreven door ontwikkelde landen."
De opinie op staatsobligaties is negatief. "Specifiek op de middellange termijn is onze verwachting dat Duitse yields omhoog zullen bewegen. Echter op de korte termijn zijn wij aan de voorzichtige kant om deze visie een te dominante plek in de fondsen te geven. De geopolitieke risico's en de verwachting voor de Europese Centrale Bank om met verdere stimulerende maatregelen te komen heeft een dempend effect op de rente ontwikkeling van Duits staatspapier", licht de fondsmanager toe. "We zien binnen obligaties een forse search for yield. Een sterk momentum en gezonde economische ontwikkelingen in de perifere landen van de eurozone zijn redenen voor ons om binnen de obligatieportefeuille een voorkeur voor obligaties uit deze landen te hebben. High yield obligaties hebben tevens een plek in de fondsen. Maar omdat de obligatiebenchmark die we voor de Dynamic Mix fondsen hanteren alleen investment grade obligaties bevat, zijn de high yield posities klein."
Van Schaick benadrukt dat hij ondanks de beperkingen van de risicoprofielen van de Dynamic Mix fondsen wel actief probeert te beleggen. Dat past ook in de visie om voortdurend aan te passen aan de veranderende marktomstandigheden. "Zo maken we ook gebruik van ETFs en derivaten om snelheid in het beleggingsproces te houden en snel wijzigingen in onze visie door te voeren." Volgens Van Schaick is dat een verschil van aanpak in vergelijking met het verleden bij de fondsen en ook met concurrenten.
Fund of funds
Voor de daadwerkelijke beleggingen maakt portefeuillebeheerder Van Schaick gebruik van eigen ING-fondsen. Daarmee zijn de Dynamic Mix Funds in feite een fund of funds, een beleggingsfonds dat bestaat uit een verzameling beleggingen in andere fondsen: in dit geval fondsen van ING.
Van Schaick pareert kritiek op deze 'gedwongen winkelnering' met dat doorbeleggen in ING-fondsen kostenvoordeel oplevert. "Het kost me niets en daarmee bereik ik voor de Dynamic Mix Funds een lager kostenniveau." Daar heeft de fondsbeheerder een punt. Uit gegevens van Morningstar blijkt, dat de kosten van de Dynamic Mix Funds lager zijn dan het gemiddelde van de Morningstar-categorie waarin ze zijn ingedeeld. Dat geeft ze een belangrijk voordeel op concurrerende fondsen.
En volgens Van Schaick doen fund of funds bij ING met een open architectuur, die dus wel in andere dan huisfondsen kunnen beleggen, het niet beter. "Ik zie het als een free ride, maar ik verander niet steeds van fonds. Ik verberg me bij een underperformance ook niet achter mijn collega-beheerders bij de andere fondsen."
Deze structuur zorgt er wel voor dat Van Schaick niet op het volledige rendement van zijn fonds invloed heeft. Er is sprake van het zogenaamde allocatie- en selectie-effect. Van Schaick bepaalt in welke ING-fondsen wordt doorbelegd (allocatie-effect), maar vaart voor de keuzes voor aandelen en obligaties op de bottom up selectie van de beheerders van de betreffende fondsen (selectiecomponent). De selectiecomponent heeft een sterke weging in het relatieve rendement van de Dynamic Mix fondsen.
Wat Morningstar altijd graag ziet is dat fondsmanagers ook in hun eigen fonds beleggen. Dat brengt hun belang in lijn met dat van andere beleggers. Eerder kon Van Schaick niet beleggen in zijn eigen mixfondsen vanwege compliance regels. Met de komst van ING IM’s eigen beleggingsplatform Fit Vermogen is dat wel mogelijk geworden. “En dus beleg ik in mijn eigen fonds”, aldus Van Schaick.
Lees ook het fondsrapport over ING Dynamic Mix Fund I, ING Dynamic Mix Fund II, ING Dynamic Mix Fund III, ING Dynamic Mix Fund IV en ING Dynamic Mix Fund V.
In onderstaande tabel een top 10 van de beleggingsfondsen in de Morningstar-categorie 'mixfondsen EUR neutraal - wereldwijd' gecombineerd met alle fondsen in deze groep met een positieve - Bronze, Silver of Gold - Analyst Rating (klik op tabel voor vergroting).
(Klik op tabel voor vergroting)
In the mix
Dan nog het citaat aan het begin van dit artikel: “There's not a problem that I can't fix. Cause I can do it in the mix.” Het komt uit Last night a dj saved my life van Indeep. Het is aan het begin van de jaren tachtig. Het discotijdperk is op zijn eind en hiphop komt eraan. Dit liedje van Indeep heeft nog disco-invloeden maar kent ook al rap. DJ Michael Cleveland rapt dat hij elk probleem kan oplossen in een mix. Bekijk even de videoclip op Youtube. Ondanks deze hit kwam Indeep niet verder dan de status van one-hit wonder. Het is maar dat u het weet.
Lees ook
Robeco's Christopher Hart was zelf een katalystor
Onder leiding van Christopher Hart zet Robeco BP Global Premium Equities sterke resultaten neer. De winnaar van een Morningstar Award over de huidige beperkte beleggingsmogelijkheden, contrair beleggen, large-caps versus small-caps en de opvallende rol van Apple in zijn portefeuille.
