Om die vraag te beantwoorden is een wereldreis noodzakelijk, want het universum van 1.500 aandelen dat door de analisten van Morningstar wordt gevolgd is gemiddeld genomen licht overgewaardeerd. Hierdoor moeten beleggers er verder op uit om goede aandelenbeleggingen te vinden. Ondernemingen in Azië-Pacific lijken nu het meest ondergewaardeerd, Europa en Noord-Amerika het sterkst overgewaardeerd.
De kans is groot dat u bij het zoeken naar en boeken van een vlucht of hotel op internet bent uitgekomen bij Priceline (uitbater van de website booking.com) of bij Expedia. En misschien heeft u bij TripAdvisor gekeken hoe anderen de accommodatie beoordelen. Bij ons minder bekend is Ctrip, maar dat is het grootste online reisbureau van China.
Een belangrijk element van het concurrentievoordeel (moat) van dergelijke zoek – en boekwebsites is het netwerkeffect. Als het aanbod met hotelkamers en vliegtickets groot is, dan is het voor consumenten aantrekkelijk om via die site te zoeken en boeken. Veel bezoekers levert op zijn beurt weer meer hotels op die met hun kamers op de site willen en daarnaast bijvoorbeeld ook autoverhuurders en aanbieders van reisverzekeringen. De sites willen een one-stop-shop voor reizigers bieden. Elke aanbieder en reservering levert geld op.
Priceline is met een Morningstar Rating van 4 sterren momenteel het meest aantrekkelijk gewaardeerd (op een schaal van 1 tot en met 5 staat 1 ster voor maximaal overgewaardeerd en 5 sterren voor maximaal ondergewaardeerd). Het aandeel is dus licht overgewaardeerd. Morningstar verwacht dat Priceline de komende jaren harder groeit dan Expedia. Het is sterker aanwezig op snelgroeiende, internationale markten en heeft bijvoorbeeld een samenwerking met ctrip.com voor Chinezen die naar het buitenland willen reizen. Priceline kan dit jaar uitgroeien het grootste online reisbureau, maar heeft een wereldwijd marktaandeel van alle boekingen van slechts 4 procent.
Bij TripAdvisor kunnen reizigers inmiddels meer dan alleen ervaringen van anderen met een hotel lezen en ook kamers boeken. Maar concurrentie van andere websites met een groot gebruikersnetwerk dat beoordelingen geeft, ligt op de loer. Neem Expedia en Priceline, maar denk ook aan Facebook of Google, dat met een overname van Yelp in één keer een grote stap in de reisbranche kan zetten.
Sterrenhotel
Vervolgens de reis. Als belegger kunt u natuurlijk met het vliegtuig gaan, maar vanuit beleggingsoogpunt zijn vliegmaatschappijen geen hoogvliegers. De concurrentie is moordend door prijsvechters en maatschappijen uit het Midden-Oosten, en van de airlines die Morningstar volgt is er geen één met een concurrentievoordeel. Dat is niet te creëren, omdat vliegmaatschappijen door reizigers gemakkelijk inwisselbaar zijn. Er is keus genoeg om de gewenste bestemming te bereiken.
Hotels boeken niet het hoogste aantal sterren als het om de waardering van hun aandeel gaat. Onder hotels zitten momenteel weinig beleggingsmogelijkheden. Zo is Accor redelijk of fair gewaardeerd en lijden Hyatt, InterContinental en Marriott aan overwaardering. InterContinental lijkt met zijn kleine, maar zich positief ontwikkelende concurrentiepositie (narrow moat, positive moat trend) voor beleggers het meest riante perspectief te hebben. Vergelijk dat eens met de ‘none moat, negative moat trend’ van Hyatt. De hotelketen is bekend van merken als InterContinental, Crowne Plaza, Holiday Inn en het Amstel Hotel.
Het sterke punt van InterContintenal is, dat het bijna geen één hotel zelf bezit maar langdurige management- en franchisecontracten heeft afgesloten. Dat is de basis van zijn concurrentievoordeel, omdat het voor de eigenaren van de hotels tot hoge overstapkosten leidt als het een andere hotelketen in zijn gebouw wil. Denk aan verbouwing en herinrichting om aan de eisen en specificaties van de nieuwe keten te voldoen. Om nog maar te zwijgen van het ongemak dat een verbouwing voor een hotel met zich meebrengt.
Cruise
Wellicht spreekt een cruise u meer aan dan een hotel. De cruisemarkt is min of meer netjes verdeeld tussen Carnival en Royal Caribbean. De eerste is de grootste met meer dan honderd cruiseschepen onder 10 wereldwijde merken in de vaart (waaronder Holland-Amerika Lijn). Door dit duopolie is de concurrentie tussen Carnival en Royal Caribbean zeer vriendelijk en zorgen ze dat de prijzen op peil blijven.
Gezien de benodigde schaalvoordelen, kapitaalintensiteit en beperkte bouwcapaciteit van schepen wat inherent is aan de cruisesector, zal er aan de horizon niet snel een derde grote concurrent opdoemen. En zoals het cliché wil dat een cruise toch vooral voor pensionados is, kunnen de cruisemaatschappijen de komende jaren nog volop profiteren van bayboomers die met pensioen gaan en hun vrije tijd op een luxe boot willen doorbrengen.
De beperkte concurrentie in deze sector kan interessant zijn voor beleggers, maar beide rederijen zijn momenteel redelijk gewaardeerd.
Betalen gaat op vakantie gemakkelijk met een credit card. Visa en MasterCard worden wereldwijd geaccepteerd en zijn het voorbeeld hoe een onderneming door het netwerkeffect een concurrentievoorsprong kan opbouwen. Een betaalmethode die wijd en zijd wordt geaccepteerd door verkopers is aantrekkelijk voor kaarthouders en een betaalmethode die door veel kaarthouders wordt gebruikt is aantrekkelijk voor verkopers. Zo versterkt elke nieuwe gebruiker van een Visa Card of MasterCard - of het nu een consument of verkoper is – de waarde voor anderen.
Visa domineert de markt voor elektronische betalingen. Het neemt de helft van alle credit card betalingen voor zijn rekening en verdient ook nog eens aan de betalingen die met andere kaarten worden gedaan maar die via zijn netwerk lopen.
Zonnebril
En dan nog uw zonnebril. Grote kans dat die van Luxottica is. Nee, zegt u, die is van Ray-Ban, Oakly, Prada of Chanel. Ja, maar de markt voor luxe zonnebrillen wordt gedomineerd door Luxottica. De Italiaanse brillenfabrikant heeft een indrukwekkende merkenportefeuille met bekende designerlabels. Onder meer Ray-Ban en Oakly zijn eigen merken. Voor Chanel, Prada, Versace, Bulgari, Dolce & Gabbana, Burberry en Armani om er een aantal te noemen worden zonnebrillen in licentie gemaakt.
Contact met het thuisfront houdt u via sociale media. Even twitteren waar u bent of wat u bezoekt. De vakantiefoto’s zet u nog tijdens de reis op Facebook. En misschien bedenkt u zich liggend in een hangmat dat u aan een nieuwe baan toe bent en informeert u eens op LinkedIn. 
Technologie is momenteel één van de duurste, meest overgewaardeerde sectoren. De genoemde ondernemingen zijn dan ook fair gewaardeerd of overgewaardeerd.
Terugvallen op techbedrijven met een concurrentievoordeel (moat) is geen slechte strategie, die zijn er relatief weinig. Facebook en LinkedIn hebben een groot concurrentievoordeel (wide moat) en dat ook stabiel is (stable moat trend). Facebook en LinkedIn hebben een ongeëvenaarde database met gegevens van hun gebruikers die ze kunnen delen met adverteerders. Hun grootste uitdaging is het vasthouden van gebruikers, want adverteerders gaan daar waar de meeste gebruikers zijn. Dat lukt zowel Facebook als LinkedIn tot zover.
Deze expeditie naar vakantie-aandelen, waarbij lang niet alle zijpaden zijn aangedaan, leert dat er momenteel weinig directe tips zijn. Visa verdient een plek op de radar van beleggers. Relatief minder gevestigde namen als Priceline, Facebook en LinkedIn - kunnen in de gaten worden gehouden. Maar wellicht is het beter als u op vakantie enkele weken even helemaal niet aan beleggen denkt. Komt u uitgerust terug en kunt u weer goede beleggingsbeslissingen nemen.
(Dit artikel verscheen eerder op www.belegger.nl)
