De vertragende economie in China heeft ook zijn weerslag op de kunstmarkt. De omzet van de wereldwijde kunstmarkt is vorig jaar met 7 procent gedaald, en het volume liep met 2 procent terug, blijkt uit het jaarlijkse Art Market Report dat is verschenen ter gelegenheid van kunstbeurs Tefaf in Maastricht.
De omzet kwam vorig jaar uit op 63,8 miljard dollar in vergelijking met 68,2 miljard dollar in 2014. Die daling is voornamelijk te wijten aan China, concludeert onderzoeker Clare McAndrew. De verkopen in China namen 23 procent af naar 18 miljard dollar.
China zakt een plek
Door die daling verloor China zijn derde plaats op de mondiale kunstmarkt aan Groot-Brittannie, dat de schade met 9 procent omzetdaling tot 13,5 miljard dollar nog beperkt hield.
In de Verenigde Staten gaat het juist beter dan een jaar eerder, met een groei van 4 procent. Daardoor verstevigde de VS zijn leidende positie op de kunstmarkt. Met een omzet van 27,3 miljard dollar is de VS koploper, goed voor 43 procent van de wereldmarkt. Groot-Brittannie neemt 21 procent voor zijn rekening en China 19 procent.
Topsegment blijft dominant
Opvallend is dat de top van de markt in waarde blijft groeien. Iets meer dan de helft van de wereldwijde omzet van veilinghuizen, 57 procent, bestond uit werken van meer dan 1 miljoen dollar. Die 57 procent van de omzet werd gehaald met slechts 1 procent van het aantal transacties. En deze waren van slechts 1 procent van alle kunstenaars van wie werken ter veilig werden aangeboden.
De dominantie van het topsegment komt door de kleine groep zeer vermogende verzamelaars die zich richten op een kleine groep grote namen. De omzet in het topsegment is in het voorbije decennium met 400 procent gestegen, vier keer meer dan de groei van het midden en lagere deel van de markt samen.
Harder werken
Het past binnen de ontwikkeling die kunsthandelaren sinds de crisis eind 2008 uitbrak meemaken. De top blijft het goed doen en groeit, maar daaronder haken kopers af, stellen hun aankoop uit of zijn simpelweg niet meer in de markt. Kortom, voor het midden- en lagere deel van de markt moeten de handelaren harder werken.
Dat komt ook terug in de marktsegmenten. Moderne kunst, waar in de jaren voor de crisis veel nieuw geld heen ging, ziet de belangstelling en dat geld deels weer weglopen: 20 procent minder transacties en 1 procent minder omzet. Klappers met werken Picasso en Modigliani die op veilingen recordprijzen haalden stutten het omzetcijfer.
Oude meesters robuust
Oude meesters toonden zich in 2015 een robuust segment. Vooral private transacties hielden de omzet op niveau, terwijl veilingtransacties grotendeels verantwoordelijk waren voor een omzetdaling van 30 procent terwijl er 4 procent meer transacties waren. Dit past in het beeld dat alles onder de top moeizamer verkoopt.
De waarde van kunst laat zich dus lastig voorspellen en economische ontwikkelingen hebben hun weerslag op de kunstmarkt. Beleggen in kunst is dus een zaak van de lange adem en de juiste keuzes maken.
Sensationeel: een onverwachte Rembrandt
Of een toevalstreffer, zo bewees de grootste verrassing van de Tefaf. Kunsthandel Talabardon & Gautier exposeert het schilderij ‘De flauwgevallen patiënt (Reuk)’ van Rembrandt. Het is een uit een serie van vijf over de zintuigen, die Rembrandt schilderde toen hij 18 of 19 jaar was. Andere werken uit die reeks zijn ‘De brillenverkoper (Zicht)’, ‘De drie zangers (Gehoor)’ en ‘De kei-operatie (Gevoel)’.
(klik op de afbeeldingen voor vergroting)
Rembrandt: ‘De flauwgevallen patiënt (Reuk)’
Het paneeltje werd eerder op een kleine veiling in de Verenigde Staten aangeboden als generiek negentiende eeuws voor een vooraf verwachte opbrengst van onder 1.000 dollar. Het veilinghuis wist niet dat dit een werk van de hand van Rembrandt was.
Rembrandt: ‘De drie zangers (Gehoor)’
Ook hadden slechts enkele bieders in de gaten dat het hier een echte Rembrandt betrof. Zij probeerden hun slag te slaan en boden ter veiling met tienduizenden euro’s tegelijk tegen elkaar op. Het werk werd afgehamerd op 870.000 euro, meldde NRC in een reconstructie van de spectaculaire veiling.
Rembrandt: ‘De kei-operatie (Gevoel)’
Kunsthandel Talabardon & Gautier verkocht ‘Reuk’ nog voor de Tefaf begonnen was aan een Amerikaanse collectioneur voor naar schatting tussen 3 en 4 miljoen euro. Deze verzamelaar heeft al twee andere Rembrandts uit deze zintuigen-serie: ‘Gevoel’ en ‘Gehoor’. Het paneel ‘Zicht’ hangt in museum De Lakenhal in Leiden en de vijfde voorstelling ‘Smaak’ is zoek.
Rembrandt: ‘De brillenverkoper (Zicht)’
De Vereniging Rembrandt laat weten dat de Amerikaanse koper zich al welwillend heeft getoond om zijn drie 'zintuigen' uit te lenen, zodat de vier thema-werken bij elkaar kunnen komen voor een gezamenlijke expositie.