‘Life cycle’ fondsen, ook wel bekend als ‘target date’ fondsen, zijn beleggingsstrategieën waarmee u vermogen kunt opbouwen voor een specifiek vermogensdoel tegen een vooraf vastgelegde einddatum. Hierbij kunt u denken aan pensioensopbouw maar ook aan het aflossen van uw hypotheek of zelfs voor die cruise om de wereld waar u altijd al van gedroomd heeft.
Het ‘target date’ fonds past zijn asset allocatie (de verdeling tussen aandelen, obligaties en liquiditeiten) aan naarmate de looptijd verstrijkt. Hoe dichter de einddatum nadert, hoe belangrijker het wordt om het potentiële risico’s te beperken. Het risicoprofiel van het fonds zal conservatiever worden en het belang in obligaties en liquiditeiten neemt dan toe ten koste van het belang in aandelen. De meeste aanbieders ontwerpen hun ‘target date’ fondsen zodanig dat ze als enige financiële instrument in een portefeuille kunnen dienen.
(klik op grafiek voor vergroting)
Gidsland Amerika
Hoewel ze dus in Nederland minder bekendheid genieten, zijn ‘target date’ fondsen in de Verenigde Staten bijzonder in trek bij beleggers. Per eind 2015 was maar liefst 763 miljard dollar in dit soort fondsen belegd, vergeleken met 706 miljard dollar eind 2014. Ondanks de negatieve rendementen over 2015 voor deze categorieën, stroomde er in dat jaar maar liefst 69 miljard dollar aan nieuw vermogen in target date fondsen.
De reden hiervoor is tweeledig. Enerzijds is de collectieve pensioenvoorziening in de Verenigde Staten beduidend minder ruimbemeten dan in Nederland. Amerikanen zijn grotendeels zelf verantwoordelijk voor hun pensioensopbouw. Ook in Nederland zal men, door de aanhoudende vergrijzing en de daarmee gepaarde druk op het sociale stelsel, steeds meer zelf moeten zorgen voor een aanvullend pensioen.
Een andere factor die de populariteit van life cycle fondsen verklaart, is het gemak van deze fondsen: de belegger kiest de tijdshorizon van zijn belegging en het fonds doet de rest. Dit wil echter niet zeggen dat ieder willekeurig life cycle fonds per definitie de beste oplossing biedt. Daarbij is het verschil tussen actieve en passieve fondsen van belang.
Actief versus passief
Het eerste ‘target-date’ fonds deed zijn intrede in 1994 in de Verenigde Staten. Sindsdien is het een volwassen beleggingsproduct geworden. Het meeste vermogen wordt momenteel belegd in actieve fondsen, maar passieve fondsen winnen duidelijk aan populariteit, zoals blijkt uit de onderstaande grafiek met cijfers tot en met 2014. Niet alleen is de instroom in passieve fondsen ten opzichte van actief toegenomen (lichtblauw versus donkerblauw) maar ook het totaal belegd vermogen in passieve fondsen is gestaag toegenomen vergeleken met actieve ‘life cycle’ fondsen (lichtgroen versus donkergroen).
(klik op grafiek voor vergroting)
Passief bestaat niet
Het beeld actief versus passief is niet zo zwart-wit als het misschien lijkt, aangezien driekwart van de actieve fondsen ook deels passieve fondsen gebruiken. Daarnaast staan zelfs fondsbeheerders van passieve strategieën voor actieve beleggingskeuzes. Naarmate de tijd verstrijkt en de einddatum van het fonds (de ‘target date') dichterbij komt, zal de asset allocatie (verdeling tussen aandelen, obligaties en liquiditeiten) defensiever worden om de risico’s te beperken, vanwege de steeds kortere beleggingshorizon. Het aanpassen van deze asset allocatie (ook wel glide path genoemd) is een actieve beslissing van de manager.
Dit betekent dan ook dat een pure passieve ‘life cycle’ strategie niet bestaat. Morningstar vergeleek diverse ‘glide paths’ voor de aandelengewichten van ‘life cycle’ strategieën die overwegend met passieve fondsen worden ingevuld.
In de onderstaande grafiek is op de horizontale as het tijdsverloop in jaren te zien. De verticale as toont de allocatie naar aandelen binnen het fonds. De aandelenallocatie neemt af naarmate de tijd verstrijkt, en dat is logisch bij een naderende beleggingshorizon. Maar het allocatiegewicht naar aandelen en het verloop hiervan over de jaren heen, verschilt substantieel per strategie. Het aandelenbelang 35 jaar vóór het bereiken van de ‘target’ datum loopt uiteen van maximaal maar liefst 100% tot aan een minimum van 40%. Dergelijke verschillen hebben een grote impact op de risico- en rendementsverhouding van een fonds.
(klik op grafiek voor vergroting)
Kosten
Gemiddeld genomen zijn passieve ‘life cycle’ fondsen voor beleggers vaak een goedkopere optie dan voor actieve of gemengde (deels actief/passief) fondsen. Zo kostte het gemiddelde passieve ‘life cycle’ fonds (gewogen naar belegd vermogen) 0,50% in de VS, terwijl gemengde en actieve fondsen een gemiddelde kostenratio hebben van respectievelijk 0,70% en 0,84%. Al loont het wel om als belegger kritisch te blijven letten op de kosten. De kosten van het goedkoopste actieve fonds (met rood omcirkeld) liggen namelijk lager dan die van het gemiddelde passieve fonds (0,50%).
(klik op grafiek voor vergroting)
‘Target date’ fondsen in de Verenigde Staten worden bovendien gemiddeld genomen steeds goedkoper vanwege de toegenomen concurrentie. De gemiddelde kosten (gewogen naar belegd vermogen) zijn vanaf 2009 gedaald van 1,03% naar 0,73% eind 2015. Deze forse daling is toe te schrijven aan een combinatie van diverse factoren. Door de concurrentie zien fondshuizen zich gedwongen om de kosten te verlagen. Daarnaast kijken beleggers steeds kritischer naar kosten en zijn actief op zoek naar goedkope beleggingsoplossingen. Ook de opkomst van goedkopere passieve fondsen is een factor van belang.
(klik op grafiek voor vergroting)
Ervaring en stabiliteit lonen
Onderzoek van Morningstar wijst uit dat naarmate een beheerder langer zijn fonds beheert, dit fonds gemiddeld genomen op langere termijn beter presteert. Dit blijkt ook te gelden voor ‘target date’ fondsen.
In 2014 onderzocht Morningstar het verband tussen rendementen gecorrigeerd voor risico (de Morningstar Sterren, zichtbaar op de horizontale as) en het aantal jaren (‘tenure’) dat een manager zijn fonds beheert (verticale as). Hieruit blijkt een duidelijk positief verband, zoals op te maken is uit de oplopende regressielijn.
Hoewel beheerders van ‘target date’ fondsen zich doorgaans niet bezighouden met het selecteren van individuele aandelen en obligaties (zoals andere fondsmanagers doen) zijn zij zeker betrokken bij het maken van diverse actieve keuzes die het relatieve rendement beïnvloeden. Zo bepalen zij het allocatie ‘glide path’, selecteren zij de onderliggende fondsen en maken zij in sommige gevallen ook tactische allocatiebeslissingen (bijvoorbeeld aandelen overwegen ten opzichte van obligaties). Hiermee hebben zij wel degelijk invloed op het relatieve rendement van hun fonds.
(klik op grafiek voor vergroting)
Waar op te letten
‘Life cycle’ fondsen bieden beleggers in principe een goede en onderhoudsvrije manier voor vermogensopbouw met een specifieke horizon in het achterhoofd. Wel dienen beleggers zich bewust te zijn van hun keuze. Kiest u voor een actieve of passieve oplossing? Probeer er daarnaast achter te komen hoe de asset allocatie (ook wel glide path genoemd) wordt aangepast naarmate de tijd verstrijkt. Deze aanpassing kan per aanbieder enorm verschillen en kan zodoende van grote invloed zijn op het rendement en risicoprofiel.
Wees bovendien kritisch op de kosten van uw fonds, passieve oplossingen zijn niet per definitie goedkoper dan een actieve strategie. Daarnaast lonen ervaring en stabiliteit van het beheerteam. Gemiddeld genomen presteren ‘life cycle’ fondsen namelijk beter naarmate een beheerder langer op het fonds zit.
Deze week is het weer Pensioen3daagse. Op 1, 2 en 3 november besteden we aandacht aan het thema pensioen. We praten u bij over actuele ontwikkelingen, regelgeving en we leggen u uit hoe u kunt beleggen voor uw pensioen. Dat doen we met concrete voorbeelden en de rekensommen die daar bij horen.
