Er gaapt een enorme kloof tussen de grote aandacht voor duurzame beleggingen en de daadwerkelijke beschikbaarheid van duurzame fondsen voor beleggers in Europa. Volgens data van Morningstar telt de Europese markt voor beheerde beleggingsproducten nu 2.096 fondsen - voornamelijk open-end beleggingsfondsen en ETF's - die een expliciet duurzaam mandaat hebben. Dat is slechts 3,5% van alle producten die geregistreerd zijn in Europa.
Morningstar heeft in maart 2016 de Morningstar Sustainability Rating geintroduceerd, een nieuwe tool die beleggers helpt om het duurzaamheidsprofiel van de gehele markt voor beleggingsfondsen te beoordelen. Deze nieuwe rating beoordeelt fondsen aan de hand van drie criteria: Environmental (milieu), Social (sociaal beleid) en Governance (goed ondernemingsbestuur), ofwel ESG. Een blik op de 96,5% aan conventionele fondsen met behulp van de Morningstar Sustainability Rating geeft beleggers meer inzicht in de duurzaamheid van die fondsen.
In dit artikel bekijken we alle nieuwe fondsen met een expliciet duurzaam mandaat die in 2016 nieuw op de markt zijn gebracht in Europa. Volgens onze gegevens werden dit jaar 101 nieuwe ESG fondsen gelanceerd. In het gehele vorige jaar 2015 kwamen er 96 nieuwe beheerde ESG-producten op de markt, en in 2014 waren dat er 92. Het aantal nieuwe producten is dus toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Dit geldt niet alleen voor de absolute aantallen. Dit jaar was 3,6% van alle nieuwe fondsen in Europa voorzien van een duurzaam mandaat. In 2014 en 2015 was dat slechts 2,5%.
Per eind november was er 6,49 miljard euro belegd in de nieuwe fondsen. Dit komt overeen met een gemiddelde van 67 miljoen euro per fonds. In 2014 bedroeg het belegd vermogen in de nieuwe ESG-fondsen 3,95 miljard euro aan het einde van dat jaar, ofwel 44,84 gemiddeld per fonds.
Eind 2015 was er 7,19 miljard euro belegd in de fondsen die in dat jaar nieuw op de markt waren gekomen. Het gemiddelde van 77,3 miljoen euro in dat jaar was significant hoger dan het niveau van 2016 en zelfs 2014.
(klik op tabel voor vergroting)
Het grote overzicht: categorieën en fondshuizen
Van de 101 nieuwe producten waren er 60 aandelenfondsen, gevolgd door 18 obligatie- en 18 allocatiefondsen (plus vier vaste-termijnfondsen en één vastgoedfonds). De grote nadruk op aandelenfondsen lijkt contra-intuïtief gezien het feit dat aandelenfondsen het sterkst te lijden hebben gehad onder uitstroom in Europa dit jaar. Echter, de markt voor ESG-fondsen is van oudsher aandelengedreven - ongeveer 55% van alle ESG fondsen in de Europese markt voor beleggingsfondsen zijn aandelenproducten. Ter vergelijking: slechts 36% van alle Europese fondsen zijn aandelenfondsen.
Een verklaring voor deze discrepantie is de langere geschiedenis van "groene" aandelenbeleggingen en de bijbehorende directe beschikbaarheid van benchmarks. De obligatiemarkt, anderzijds, is veel complexer en het berekenen van ESG benchmarks voor obligaties is een lastige zaak. Bovendien zijn "groene obligaties" nog maar een recent fenomeen, en de beleggingssector heeft dit thema nog maar kort geleden systematisch opgepakt. Daarom komt het gegeven dat slechts 17% van alle nieuwe ESG-fondsen in de obligatiehoek zit niet als een verrassing.
Een andere verklaring voor het grote deel aandelenfondsen binnen het nieuwe ESG-aanbod ligt in de toenemende ESG-activiteit van de aanbieders van indexfondsen. Dat de ETF-industrie nog steeds gedomineerd wordt door grotendeels conventionele, dat wil zeggen niet ESG-gerichte aandelenproducten, dient als een verklaring voor de toename van het aantal ESG ETF’s in de afgelopen jaren.
Omgekeerd blijven obligatie-indexfondsen met een nadruk op ESG een absolute uitzondering: slechts één duurzame obligatie-ETF werd dit jaar geintroduceerd, terwijl er 28 aandelen indexfondsen op de markt jaar werden gebracht.
Bekijken we de nieuwe fondsen vanuit de aanbieders, dan gaat BNP Paribas aan kop met 2,8 miljard euro aan belegd vermogen in 19 nieuwe ESG fondsen. De meeste van deze fondsen, met name de ETF's, zijn pan-Europees verkrijgbaar. Slechts een handvol van BNP fondsen wordt alleen verspreid in de Franse lokale markt.
(klik op tabel voor vergroting)
De belangrijkste focus van BNP Paribas ligt op producten die MSCI-indices volgen die fabrikanten van controversiële wapens (B-, C- wapens, antipersoonsmijnen, clustermunitie etcetera) uitsluiten. Hoewel deze indices slechts een kleine groep van bedrijven uitsluiten van hun respectievelijke aandelen universa, blijken deze producten een aantrekkelijke propositie voor institutionele beleggers die zich aan het VN-Verdrag inzake bepaalde conventionele wapens (CCWC) willen houden, getuige de hoge instroom in deze index trackers. Per 30 november was al ongeveer 2,2 miljard euro geïnvesteerd in deze nieuwe ESG ETF’s van BNP Paribas. Het beheerd vermogen van 2,8 miljard euro in de nieuwe duurzame ETF’s geeft BNP Paribas de koppositie onder de fondsaanbieders.
Nykredit Asset Management, een aanbieder uit Denemarken, richt zich op zijn binnenlandse markt. Per 30 november was er bijna 400 miljoen euro belegd in de nieuwe fondsen van deze aanbieder.
iShares, wereldmarktleider in de ETF-markt, lanceerde drie aandelen en één obligatie ETF dit jaar, die allemaal pan-Europees beschikbaar zijn. De iShares Euro Corporate Bond Sustainability Screened 0-3 jaar ETF is de enige nieuwe ESG obligatie ETF op de Europese markt dit jaar. Het beheerd vermogen van 310 miljoen euro geeft aan hoe groot de vraag is naar passieve ESG-gescreende beleggingen in obligaties. Ter vergelijking, het actief beheerde zusterproduct, de BSF Sustainable Euro Bond, die onder de BlackRock label werd gelanceerd, had per eind november slechts 30 miljoen euro aan vermogen opgehaald.
Als we kijken naar de meest actieve aanbieders gemeten naar het aantal nieuwe ESG producten, dan volgt Candriam na BNP Paribas met vijf nieuwe producten. Candriam, voorheen bekend als Dexia Asset Management, heeft een lange traditie van het beheer van SRI-beleggingen hadden. De fondsen die die door de dochteronderneming van New York Life Investments werden gelanceerd, hadden eind november 160 miljoen euro aan beheerd vermogen.
Dit is het eerste deel van het overzicht met alle nieuwe duurzame fondsen die in 2016 op de markt zijn gekomen. Het tweede deel bekijkt ze per categorie. En het derde deel licht zes voorbeelden van nieuwe fondsen toe.
Lees meer over duurzame beleggingsfondsen:
- Hoe duurzaam zijn duurzame fondsen?
- Nederlandse fondsen langs de duurzame meetlat
Lees meer over de Morningstar Sustainability Rating:
- Duurzaam beleggen met de Morningstar Sustainability Rating
- Hoe de Morningstar Sustainability Rating te gebruiken?
- Video: Zo kunt u de Morningstar Sustainability Rating gebruiken