Een beter rendement begint bij jezelf

De teleurstellende prestaties van actieve fondsen en de opkomst van passieve alternatieven houdt beleggers vandaag de dag behoorlijk bezig. Die goedbetaalde beheerders van actieve fondsen kunnen er eigenlijk maar weinig van, zo lijkt de algemene opinie tegenwoordig. Teleurgestelde beleggers wisselen actief dan maar in voor passief. Maar deze beleggers wijzen te makkelijk naar actief beheer als (enige) reden voor slechte beleggingsprestaties. Ze moeten ook naar zichzelf kijken.

Jeffrey Schumacher, CFA 03 januari, 2017 | 14:40
Facebook Twitter LinkedIn

Want het rendement van een portefeuille wordt niet alleen bepaald door de prestaties van de fondsen in de portefeuille, maar ook door de acties van de belegger zelf. En die acties zijn, zoals blijkt uit studies van Morningstar, minstens net zo teleurstellend.

Zondebok
Valt actief dan niets te verwijten? Jawel, want het gros van de actieve beleggingsfondsen heeft geen toegevoegde waarde op lange termijn. Daarmee bedoel ik dat veel beleggingsfondsen niet in staat zijn om na kosten en gecorrigeerd voor het genomen risico, de benchmark over een volledige marktcyclus te verslaan. Diverse studies hebben dat duidelijk aangetoond.

Voor deze bedroevende prestaties bestaan verschillende verklaringen, bijvoorbeeld de hoge kosten van actieve fondsen, het dicht tegen de index beleggen van zogenaamd actieve fondsen, de langdurige bullmarkt die gedreven wordt door kwantitatieve verruiming van centrale overheden wat zorgt voor een lastig klimaat voor actieve bottom-up managers, of het achterblijven van de waarde-stijl en emerging markets.

Wat de redenen ook zijn, feit blijft dat de prestaties zeer matig zijn. Dus beleggers wijzen terecht met hun vinger naar de actieve managers als schuldigen voor de achterblijvende prestaties van hun portefeuille. Alhoewel, misschien zouden ze ook zelf eens kritisch hun eigen handelen moeten analyseren. Want dat is (mede) oorzaak van slechte prestaties. Om daar meer inzicht in te krijgen, halen we er de psychologie bij.

Beleggerspsychologie
Om geld te kunnen verdienen met beleggen geldt er een gouden regel: laag kopen en hoog verkopen. Het klinkt heel simpel, maar het blijkt in de praktijk ontzettend moeilijk. Daar zijn verschillende oorzaken voor. Een daarvan - en zeker niet de minste - zijn beleggers zelf. Onze emoties zijn er mede voor verantwoordelijk dat we het simpele theoretische plan van laag kopen en hoog verkopen in de praktijk niet goed uitvoeren. Die emoties beïnvloeden onze beleggingsbeslissingen vaak nadelig.

De behavioural finance theorie onderzoekt het niet-rationeel handelen van beleggers als gevolg van psychologische of sociale factoren die hun beleggingsbeslissingen beïnvloeden. Door niet rationeel te beleggen, maar onze emoties invloed te laten uitoefenen op onze acties, zitten we onszelf dwars bij de uitvoering van ons beleggingsplan.

De emoties, psychologische gedragingen en sociale invloeden die we vaak ongemerkt in ons beleggingsproces meenemen zijn er in verschillende vormen. Een bekend voorbeeld is het fenomeen zelfoverschatting. We denken dat we de wijsheid in pacht hebben en daardoor overschatten we de kansen op succes.

We hechten minder waarde aan informatie die onze opinie tegenspreekt en focussen ons op informatie die onze zienswijze bevestigt. Een bijkomend effect van zelfoverschatting en het zoeken naar bevestigende informatie is dat we meer gaan handelen, wat het beleggingsresultaat alleen maar drukt. Dat komt omdat we vaak slecht zijn in het timen van onze beleggingsacties, oftewel het laag kopen en hoog verkopen.

Fondsrendement versus beleggersrendement
Mede gedreven door onze psychologische manco’s nemen we beslissingen die het rendement van onze portefeuille schaden. Onderzoek van Morningstar bewijst dat. Onder de noemer Mind the gap onderzocht Morningstar het effect van het gedrag van beleggers op de rendementen van Europese beleggingsfondsen. Voor deze studie werden ruim 10.000 in Europa verkrijgbare fondsen geanalyseerd over de vijfjaars-periode die eindigde per 31 juli 2016.

Om de kwaliteit van onze timing te meten, bekeken we het verschil tussen het activa-gewogen totaalrendement van een fonds (fondsrendement) en het activa-gewogen beleggingsrendement (beleggersrendement).

Het activa-gewogen beleggingsrendement corrigeert het fondsrendement voor stortingen en onttrekkingen van beleggers, en geeft dus inzicht in de timing-kwaliteiten van beleggers. Wanneer het beleggersrendement hoger ligt dan het fondsrendement, dan beschikken beleggers over een goede timing, maar ligt het beleggersrendement beneden het fondsrendement, dan laat de timing te wensen over.

De onderstaande grafiek laat zien dat voor iedere vermogensklasse de timing van beleggers een negatief resultaat opleverde:

2017 01 02 Een beter rendement begint bij jezelf column JS grafiek 1

(klik op tabel voor vergroting)

Het laat zien dat beleggers over het algemeen kortzichtig en risicomijdend te werk gaan en te zeer gespitst zijn op relatieve rendementen. Ze raken in paniek als de markten dalen en ze aarzelen om in te stappen als de markten weer gaan stijgen. Voor volatiele beleggingscategorieën zoals sectorfondsen en geconcentreerde emerging market-fondsen zijn deze verschillen het grootst.

Beleggers zijn teleurgesteld in de prestaties van veel actieve fondsen, maar dat is dus niet de enige verklaring voor hun achterblijvende portefeuillerendementen. Daar zijn beleggers zelf ook debet aan.

Goede voornemens
Met de start van een nieuw jaar worden de goede voornemens vaak weer uitgesproken. Veelgehoorde ambities zijn meer sporten, minder ongezond eten, afvallen en stoppen met roken. Vanuit een beleggersperspectief zou ik er eentje aan toe willen voegen: het wegwerken van het gat tussen het fondsrendement en het beleggersrendement. Bijvoorbeeld door minder te handelen en door echt te beleggen voor de lange termijn. Want een beter rendement begint bij jezelf!

Lees meer columns van Jeffrey Schumacher:

- Morningstar's gouden fondsen

Het nut van actieve fondsen

Waarom 2017 niet belangrijk is

Facebook Twitter LinkedIn

Over de auteur

Jeffrey Schumacher, CFA  is fondsanalist bij Morningstar Benelux

© Copyright 2024 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voorwaarden        Privacybeleid        Cookie Settings        Beleidsdocumenten