De yield op 10-jaars Amerikaanse staatobligaties beleefde een paar weken geleden een uitbraak op 3,21%, dat was het hoogste niveau sinds 2011. Daarna zakte de yield iets terug, maar intussen hikt hij alweer tegen dat uitbraakniveau aan. Aan het begin van de week noteert de yield op 3,18%.
Tegelijk houdt de Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, vast aan zijn beleid om de Amerikaanse rente stapsgewijs te verhogen. De consensus is dat er dit jaar nog één rente verhoging zal plaatsvinden, en volgend jaar zijn drie rentestappen te verwachten, afgaande op de jongste mededelingen van Fed-president Jerome Powell. Daar waar er eerder nog twijfel heerste onder sommige economen over de fermheid van de Fed-maatregelen tot in 2019, heeft Powell die wel zo’n beetje weggenomen.
Inverse rentecurve
Die rentestappen hebben vooral effect op de kortere renteperiodes, zoals de tweejaarsrente. De yield op Amerikaanse tweejaars staatsobligaties noteert begin deze week op 2,92% en zit daarmee heel dicht bij het niveau van de 10-jaars yield. Als de renteverhoging die voor december wordt verwacht er komt, dan kunnen de bewegingen in markt de 2-jaars yield een duwtje omhoog geven, em dan kan de 2-jaars yield tot boven het niveau van de 10-jaars stijgen. Met andere woorden: een inverse rentecurve.
Bij het woord inversie gaan er alarmbellen af bij veel marktvolgers. Want de ervaring leert dat een inverse rentecurve de voorbode kan zijn van een economische recessie. De vuistregel die veel macro-economen onderschrijven, is dat zo’n 12 maanden na het invers worden van de rentecurve, er een economische recessie ontstaat. De laatste keer dat er sprake was van inversie, was in 2006. En vervolgens kwam de recessie inderdaad. Weliswaar iets later dan de theorie veronderstelde, maar in 2008 was het zover.
Verkrappend monetair beleid
Belangrijk voor de vooruitzichten op de rente-ontwikkeling is het feit dat de Fed geen stimulerend monetair beleid meer volgt, maar is overgestapt op verkrappende maatregelen. Behalve de renteverhogingen van de voorbije maanden heeft er nog een andere belangrijke omslag plaatsgevonden: het stoppen met het opkopen van staatsobligaties.
De Fed is al sinds oktober 2017 helemaal gestopt met opkopen. Ook het herbeleggen door de Fed van binnenkomend geld uit aflopende obligaties is gestopt. De Europese Centrale Bank zal het opkoopprogramma eind 2018 afronden. Als grote kopers zijn de centrale banken, met de Fed voorop, dus weggevallen. Met alle koersdruk in de obligatiemarkt tot gevolg, en een opdrijvend effect op de yields. Dat is een slechte ontwikkeling voor aandelen, want naarmate de yields stijgen, zullen aandelenbeleggers overstappen naar obligaties en komen de aandelenmarkten onder druk te staan.
Omdat de Amerikaanse economie inmiddels op eigen kracht goed draait en het beleid van de regering-Trump de economie aanjaagt, is het niet te verwachten dat de Fed het ingezette monetaire afkoelingsbeleid op korte termijn zal wijzigen. Dat betekent bij de huidige yield-niveaus dat een inverse rentecurve op de loer ligt. En wie weet wat er dan nog meer volgt. De recessie-theorie die zich al vaker bewezen heeft, kan dan opnieuw werkelijkheid worden.
Deze column verscheen ook op Finanzen.nl
Lees ook eerdere columns: