Het opgeven van uw dagelijkse koffie wordt door financiële experts vaak aangeprezen als een gemakkelijke manier om een appeltje voor de dorst aan te leggen, maar werkt het echt? Om te beginnen kijken we naar de basisberekeningen: 3 euro per dag uitgeven, komt neer op 90 euro per maand - en dat is 1.095 euro per jaar. Het is een behoorlijk bedrag dat u zou kunnen besparen.
De kern van deze strategie is het idee om vandaag iets leuks op te geven, om jaren later meer profijt te kunnen hebben; dat is een concept dat veel mensen moeilijk te begrijpen zijn. Iets opofferen waar je nu gelukkig van wordt om de kans te maken dat er een paar extra euro's in je pensioenpot zitten, lijkt geen aantrekkelijke ruil. We geven voorrang aan ons huidige zelf boven ons toekomstige zelf. In wezen geven we er de voorkeur aan om het geld nu uit te geven in plaats van het te sparen voor een vaag, ver weg gelegen, toekomstig doel dat we ons moeilijk kunnen voorstellen.
Is die koffie echt nodig?
Er zijn maar weinig dingen in het leven die absoluut noodzakelijk zijn. Huur en je rekeningen betalen zijn er twee van; koffie kopen is dat - helaas - niet. Toch blijven we koffie kopen. Sarah Newcomb, gedragseconoom bij Morningstar, stelt dat elke keer dat we een keuze maken tussen twee dingen, we ons het scenario in gedachten voorstellen: we denken na over wat er zal gebeuren als we A doen en wat als we in plaats daarvan B doen.
Maar er zit een valkuil in onze mentale modellen, zegt Newcomb; iets dat 'psychologische afstand' wordt genoemd. 'Zo meten we de ruimte waar ideeën leven', legt ze uit. 'Elke keer dat je je een uitkomst voorstelt, vindt die uitkomst plaats in de psychologische ruimte.' En in die ruimte lijken dingen die ver weg zijn in de toekomst - zoals sparen of beleggen voor een langetermijndoel, zoals pensioen - kleiner en minder belangrijk voor ons dan dingen die dichterbij zijn - zoals een warme kop koffie nu.
Hoe kunnen we onze gedragsvooroordelen verslaan?
Een doel stellen. Het is moeilijk om geen prioriteit te geven aan je huidige zelf als je toekomstige zelf nog geen plannen heeft gemaakt. Stel een aantal spaardoelen op, zodat u iets echts heeft om naartoe te werken, of het nu gaat om het opzij zetten van een woningdeposito of het verhogen van uw pensioenpremies. Een tastbaar doel hebben maakt sparen veel gemakkelijker.
Maak je rekensommen. Die 3 euro die je vandaag hebt uitgegeven, lijkt misschien niet veel, maar als je het op de lange termijn bij elkaar optelt, begin je een idee te krijgen van de impact die het kan hebben. Die 3 euro per dag wordt 1.095 euro per jaar en als je dat investeert en het groeit met 5%, heb je na 10 jaar 14.228 euro. Alleen maar doordat je geen koffie hebt gekocht.
Gebruik steuntjes in de rug. Technologie maakt veel dingen in het leven gemakkelijker en dat is bij sparen niet anders. Een aantal bank-apps biedt de mogelijkheid om uw uitgaven automatisch af te ronden naar een hele euro en het verschil op uw spaarrekening te zetten. Dus als u bijvoorbeeld 1,88 euro uitgeeft, wordt de aankoop afgerond naar 2 euro en de extra 12 cent gaat naar de spaarrekening. Het klinkt niet veel, maar over een jaar gemeten telt het aardig op.
Je vooringenomenheid verslaan
Mike Coop, portefeuillemanager bij Morningstar Investment Management, zegt: 'Niet elke keer koffie kopen als je dat eigenlijk wilt, is voldoening uitstellen, maar bovenal is het een test voor mensen om zichzelf te disciplineren.'
Volgens hem is het beter om in plaats van kleine luxe dingen helemaal op te geven, ze te zien als beloningen voor een speciale gelegenheid in plaats van als onderdeel van je dagelijkse routine. 'Op die manier geniet je er meer van en moet je even wachten voordat je iets koopt dat eigenlijk overbodig is', zegt Coop. Zelfs als u maar één koffie per week koopt in plaats van één per dag, bespaart u elke maand 78 euro. Wat vandaag niet veel lijkt, zoals slechts 3 euro per dag investeren, kan in de toekomst een behoorlijk bedrag opleveren.'
Het effect van rente-op-rente is uw grootste bondgenoot als u kleine bedragen maar wel vaak spaart. Na verloop van tijd kan het fenomeen van rente op uw rente uw spaarpot een boost geven. Dus hoe eerder u begint met sparen, hoe minder u opzij hoeft te zetten. Die 78 euro die elke maand gedurende 40 jaar opzij is gezet, is met 6% per jaar gegroeid, en zou dus kunnen uitgroeien tot een aanzienlijke pot van meer dan 156.000 euro. En dat is iets waar je toekomstige zelf je zeker voor zal bedanken.
Lees meer Morningstar educatie: