Als de financiële markten een duikvlucht maken, doen veel beleggers paniekverkopen. Of ze raken ongeduldig als het gewenste rendement naar hun smaak te lang op zich laat wachten en switchen hun portefeuille naar andere beleggingsfondsen. Beide zijn niet verstandig.
Zulke besluiten om te verkopen zijn namelijk genomen om de verkeerde redenen. Ze zijn gedreven door sentiment en niet door de ratio. Dat pakt zelden goed uit, want meestal verkopen beleggers op het dieptepunt en stappen ze te laat in, als de markt al is gestegen.
Deze gedragsmechanismen zijn onderwerp van behavioural finance, de studie naar emotie- en gedragsaspecten bij beleggen. Beleggers kunnen hun sentiment de baas worden door op deze drie zaken te letten:
Heb realistische verwachtingen
Veel particuliere beleggers hebben tijdens de corona-pandemie hun eerste schreden op de beleggingsmarkt gezet. Zulke onervaren beleggers kunnen onrealistische verwachtingen hebben van de rendementen als gevolg van juichende verhalen in de media en op allerlei fora. De dubbelcijferige rendementen in een paar maanden tijd waarover op zulke plekken wordt gerept zijn niet zelden luchtfietserij.
Beleggers moeten met beide benen op de grond blijven, ook al hebben we sinds de dip van begin vorig jaar op de beurzen een ijzersterk herstel gezien. Het gemiddeld jaarlijks rendement van een serieuze, gespreide beleggingsportefeuille op de lange termijn beloopt een enkelcijferig percentage, is de consensus onder beleggingsexperts.
Onderstaade tabel laat de historische geannualiseerde rendementen zien voor vijf indices, waaronder de Morningstar Global Markets Index en Morningstar Europe Index. De trend die zich aftekent is dat rendementen afnemen naarmate de tijdshorizon langer wordt. Onrealistische verwachten van toekomsige rendementen kunnen leiden tot teleurstelling, ongeduld en overmatig wisselen van fondsen als de werkelijkheid tekortschiet ten opzichte van de verwachtingen van een belegger.
Jaag niet op pieken
Ten tijde van de crash in maart 2020 zag het er niet naar uit dat de rest van 2020 zo'n sterk herstel zou laten zien. Bijvoorbeeld beleggingsfondsen in alternatieve energie kenden sterke stijgingen in 2020. Fonden die geweldige historische rendementen kunnen laten zien, zijn natuurlijk populair en weten daardoor meer nieuw geld aan te trekken.
Het gevaar daarvan is dat veel beleggers in de jacht op hoge rendementen achter het net vissen. Onderzoek van Morningstar laat zien dat het daadwerkelijke beleggersrendement in de meeste markten lager ligt dan de total returns die fondshuizen zelf melden voor hun fondsen. Dit prestatiegat wordt veroorzaakt door verkeerde timing van aan- en verkopen van fondsbeleggingen, zo blijkt uit Morningstar's onderzoek.
Onderstaande grafiek toont links de performance van het BNP Paribas Energy Transition Fund over de periode april 2020 - januari 2021. De stijging over die korte periode is gigantisch. Dat lijkt fantastisch, maar geen enkele belegging kan op de langere termijn zo'n groei vasthouden. Naarmate de tijd vordert en de stijging verder klimt, wordt de kans op een correctie groter. Die zien we dan ook gebeuren in de grafiek rechts; die toont de performance van hetzelfde fonds van februari 2021 tot mei 2021. Dat oogt duidelijk anders, met een correctie van 13,9%.
Je kan dit proberen te timen, maar in de praktijk lukt dat zelden. Handelen op de korte termijn is dus riskant en kan voor flinke teleurstellingen zorgen als je net verkeerd zit.
Probeer niet de markt te timen
Het idee van verkopen op het moment dat de markt gaat dalen en weer bijkopen als die op het dieptepunt zit, lijkt aantrekkelijk, maar is bijzonder moeilijk uit te voeren. Een belangrijke studie van Morningstar uit 2018 laat zien dat het missen van slechts enkele cruciale beursdagen al het verschil tussen winst of verlies kan bepalen. Onderstaande grafiek brengt dat in beeld:
De markt biedt altijd volop koop- en verkoopkansen. Dat laat de onderstaande grafiek zien. Achteraf is het goed inzichtelijk te maken, maar vooraf weet je niet wat er gaat gebeuren. Dat maakt de kans groot dat je hoog instapt en laag uitstapt, terwijl nu juist het omgekeerde de bedoeling is.
In plaats van die momenten te proberen te pakken, is het beter om de tijd te nemen en de markt zijn werk te laten doen. Een langere tijdshorizon effent de scherpste bewegingen - zowel omhoog als omlaag - uit het rendementsverloop. Morningstar noemt dat: 'beter tijd in de markt doorbrengen dan de markt proberen te timen'.
Volatiliteit kan zeker in korte tijdsperiodes flink pijn doen aan het rendement. Maar ook op de langere termijn is een rendementsgrafiek nooit een alsmaar stijgende lijn. Beleggers moeten er van doordrongen zijn dat er vele momenten en periodes van correctie zullen zijn en dat sommige daarvan lang kunnen duren voordat er weer herstel intreedt.
Hoe verder je uitzoomt van een rendementsgrafiek, hoe meer de ups en downs worden verzacht en over een lange tijdshorizon zien steile koerswinsten er dan nier meer zo steil uit. Beleggen is geen sprint, maar een marathon. Wees voorbereid op momenten dat het even minder gaat en hou je einddoel altijd helder voor ogen.