Het duurzaamheidsdebat kent vele gezichten en van tijd tot tijd zijn er onderwerpen die in de spotlights staan. Soms gaat het dan over bepaalde deelonderwerpen, zoals watervervuiling en -schaarste, de circulaire economie, de energietransitie. Maar er zijn ook bredere onderwerpen die langere tijd brede aandacht krijgen. Zo wordt er al jaren gesproken over klimaatverandering en opwarming van de aarde, ook al zijn er nog altijd mensen zijn die het bestaan ontkennen of de gevolgen bagatelliseren.
Wat al deze duurzaamheidsonderwerpen gemeen hebben, is dat de fondsindustrie er producten omheen ontwikkelt. Aandelenfondsen die beleggen in bedrijven met activiteiten die zijn gerelateerd aan de water of duurzame energie thema’s bestaan al meer dan een decennium. De laatste jaren zijn de klimaatgerelateerd, “low carbon” en Paris-aligned strategieën als paddenstoelen uit de grond geschoten.
De jongste loot aan de stam lijkt het thema biodiversiteit te zijn. De laatste tijd is er veel aandacht geweest voor het onderwerp. Niet in de laatste plaats vanwege de VN top in Montreal. Hier spraken bijna 200 deelnemende landen over maatregelen om ecosystemen en dier- en plantensoorten te beschermen. Meest concrete uitkomst is het akkoord dat in 2030 minstens 30% van al het land en water op aarde beschermd gebied moet zijn. Op dit moment ligt dat percentage op 16% voor land en binnenwateren en slechts 8% voor de zeeën en oceanen.
Urgent thema
Biodiversiteit is een prangend en urgent duurzaamheidsthema. Onderzoek van het International Union for Conservation of Nature and Natural Resources toont aan dat de biodiversiteit nu sneller achteruitgaat dan ooit tevoren in de geschiedenis van de mensheid. Wetenschappers waarschuwen zelfs dat we midden in de zesde massale uitsterving zitten, na de vijfde die de dinosaurussen 65 miljoen jaar geleden uitroeide.
Veel hiervan wordt veroorzaakt door ontbossing, veranderingen in landgebruik, destructieve landbouwmethodes zoals de overmatig gebruik van pesticiden en kunstmest, overbevissing en de vervuiling door industriële processen. En ondertussen maakt de klimaatverandering de situatie alleen maar erger.
Nieuwe biodiversiteitsfondsen
Diverse fondshuizen hebben op dit actuele thema ingespeeld met de introductie van biodiversiteitsfondsen. Tussen eind 2020 en november 2022 zagen volgens gegevens in Morningstar Direct, 13 van dergelijke fondsen het levenslicht. Daaronder behoren ook de Nederlandse fondshuizen ASN en Robeco.
Zoals de meeste fondshuizen heeft Robeco gekozen voor een fonds dat alleen in aandelen belegd. Het RobecoSAM Biodiversity Equities fonds wordt beheerd door hoofdbeheerder David Thomas en Aaron Re’em. Zij beleggen in bedrijven waarvan zij denken dat ze een echte en directe impact hebben op de biodiversiteit. Daarbij worden vier clusters onderscheiden: duurzaam landgebruik, netwerken voor zoet water, maritieme systemen en traceerbare producten. Deze benadering geeft de portefeuille van circa 40 posities een sterke sector concentratie aangezien bijna 80% van het fonds is belegd in de sectoren industrie en defensieve consumentengoederen.
Het ASN Biodiversiteitsfonds hanteert daarentegen een geheel eigen benadering. Het richt zich eerst op de verdeling van het vermogen over sectoren die geacht worden kansrijk zijn om de biodiversiteit te versterken. Dit zijn duurzame bosbouw, boslandbouw, duurzame zeeën en visserijen en ecotoerisme. Vervolgens wordt er gezocht naar kansrijk geachte investeringen in die sectoren via aandelen of onderhandse leningen. Voor de aandelenportefeuille geldt echter ook hier dat sector concentratie opspeelt. Er wordt namelijk enkel belegd in de sectoren grondstoffen en defensieve consumentengoederen.
Passende propositie of niet?
Hoewel biodiversiteit ontegenzeggelijk een belangrijk duurzaamheidsthema vormt, is het voor beleggers de vraag in hoeverre het een passende beleggingspropositie is. Net als bij veel andere thematische benaderingen dienen beleggers rekening te houden met een aanzienlijke mate van sector concentraties. Bovendien dienen ze er van bewust te zijn dat het beleggingsuniversum strikt wordt afgebakend door niet-financiële criteria, wat mogelijk het aantal beleggingskansen reduceert. Ook kan het zijn dat door de specifieke focus op een enkel duurzaamheidsaspect, andere aspecten onderbelicht raken.
Tot slot, zal een realistische kijk op de mogelijke impact van een belegging in een dergelijk fonds nodig zijn. Een directe investering kan bijdragen aan de financieringsbehoefte van bedrijven die een positieve invloed hebben op de biodiversiteit en engagement met bedrijven met een schadelijke voetafdruk belangrijk kan zijn om hen in de juiste richting te bewegen, Echter, andere instituties, zoals overheden en NGO’s, bevinden zich waarschijnlijk in een betere positie om een meer impactvolle invloed uit te oefenen.