Stel, je bent 23 jaar en net afgestudeerd. Je hebt je eerste baan gevonden en krijgt een prima salaris. Wat ga je dan doen? Misschien wil je gaan beleggen, want je vrienden verdienden immers veel geld toen het aandeel GameStop omhoog schoot. Bovendien heb je Wolf of Wall Street gezien (spoiler alert), en een lichte gevangenisstraf schrikt niet genoeg af om je te weerhouden van handelen in individuele aandelen.
Of je gaat naar Las Vegas en zet in op winnen. De kans dat je ook echt wint is klein, en het risico bestaat dat je alles verliest. Maar wacht. Waarom hebben we het überhaupt over gokken? Omdat gokken, daghandel en speculatie neurologisch gezien helemaal niet zo verschillend zijn. Om dit te begrijpen, moeten we eerst de basisprincipes begrijpen van waarom we iets doen: motivatie, motivatie en beloning.
We beginnen op het niveau van één enkel molecuul: een neurotransmitter. Neurotransmitters zijn de chemische boodschappers van uw lichaam. Ze zijn verantwoordelijk voor allerlei soorten functies, en belangrijk bij beleggen: ze vormen een integraal onderdeel van het sturen van ons gedrag. Dopamine is een neurotransmitter die een rol speelt in uw beloningscentrum door ‘plezierige beloning en motivatie’ te stimuleren. Dopamine activeert ook uw bijnieren die adrenaline produceren. Adrenaline is een hormoon dat verantwoordelijk is voor het ‘rush’-gevoel dat je krijgt als je gokt. Dus ook al lijkt het alsof je een grote klapper gaat maken, eigenlijk gooi je helemaal niet zo goed met de dobbelstenen.
Net als bij verslavende middelen licht het beloningscentrum van je hersenen op als je gokt. De highs voelen hoger aan vanwege de grote hoeveelheid dopamine die je systeem aanmaakt. Gokken heeft een bijzondere verslavende kwaliteit. Gokken wordt, in tegenstelling tot andere verslavingen, geassocieerd met cognitieve vervormingen. Mensen denken, als ik blijf gokken, zal ik uiteindelijk winnen. De cognitieve vervorming vindt vaak plaats bij mensen die grote verliezen hebben geleden met gokken. Soms drijft hun trots, ego of gevoel van wanhoop hen ertoe om méér te gokken, in de hoop terug te winnen wat ze verloren hebben.
Waarom voelt daytraden als gokken?
Wat heeft dit met beleggen te maken? Op neurochemisch niveau zijn gokken, daghandel en speculatie niet heel verschillend. Morningstar's gedragseconoom Sarah Newcomb zegt: “Er zijn zeker legitieme redenen voor incidentele handel. Een deel van de handel is het resultaat van langetermijnplanning en de uitvoering van een solide strategie. Herhaalde onderzoeken, waaronder het jaarlijkse Mind the Gap-rapport van Morningstar, tonen echter aan dat beleggers die actief handelen doorgaans ondermaats presteren ten opzichte van de markt.”
Laten we een stapje terug doen. Wat is het verschil tussen handel en speculatie? Morningstar's John Rekenthaler citeert de Cambridge Dictionary-definitie van speculatie als "iets kopen in de hoop dat de waarde ervan zal stijgen en vervolgens tegen deze hogere prijs verkopen om winst te maken." Rekenthaler citeert vervolgens Investopedia en zegt dat speculatie "het uitvoeren van een financiële transactie is die een aanzienlijk risico met zich meebrengt om waarde te verliezen, maar ook de verwachting inhoudt van een aanzienlijke winst."
Hoe zit het met het handelen in individuele aandelen? “Aandelenhandel is het kopen en verkopen van aandelen van een beursgenoteerd bedrijf op de open markt”, aldus Morningstar’s Investing Glossary. De definitie gaat verder en stelt dat “beleggers kunnen profiteren van aandelenhandel door aandelen tegen een lage prijs te kopen en ze later tegen een hogere prijs te verkopen. Er zijn verschillende strategieën voor het handelen in aandelen. Sommige beleggers kunnen aandelen kopen in de hoop dat de koers ervan op de lange termijn zal stijgen. Anderen kunnen gedurende de dag aandelen kopen en verkopen om op korte termijn groei te realiseren (day trading)."
Waarom speculeren als het riskant is?
Dus waarom zouden we handelen of speculeren als het riskant is? Het is niet veel anders dan waarom gokkers gokken. Newcomb wijst op vier sleutelfactoren: angst, hebzucht, overmoed en het zoeken naar sensatie: “Wanneer ze worden geconfronteerd met de pijn van aanzienlijke verliezen, zijn sommige beleggers bereid af te wijken van hun langetermijnstrategie om daarmee de onzekerheid van nu te verminderen. Op de lange termijn is dit doorgaans een slecht idee, aangezien de markten zich historisch gezien hebben hersteld en beleggers hebben beloond voor het vasthouden aan hun koers. Op dat moment kan het gevoel van kracht dat voortvloeit uit actie ondernemen en de zekerheid die samenhangt met het verminderen van risico als waardevoller aanvoelen dan de abstracte mogelijkheid van toekomstige oplevingen.”
Wanneer u actie onderneemt, een riskante zet doet en afwijkt van uw langetermijnstrategieën, verlicht dopamine dat beloningscentrum in uw hersenen en voelt de kans op een potentiële grote overwinning goed, zelfs als dit uw langetermijnprestaties schaadt. Overmoed is ook belangrijk bij speculatie. Volgens Newcomb is “overmoed de mate waarin een belegger zijn vermogen om rendement te genereren overschat.” Je moet geloven dat je het gemiddelde kunt verslaan, anders zou je het niet proberen. Dat is de mentaliteit van een gokker. “De ironie is dat overmoed leidt tot veelvuldig handelen, en veelvuldig handelen tot ondermaatse prestaties.”
Kun je veilig speculeren?
Is er dan een veilige manier om te speculeren? Newcomb zegt: “We horen veel over het irrationele gedrag van beleggers, en een groot deel van de tijd wordt dit toegeschreven aan bedwelmende zaken als overmoed en andere cognitieve vooroordelen. Maar hoe zit het met ouderwetse hebzucht en de spanning van het spel?
3 tips om 'verantwoord te spelen' met uw portefeuille
Dit zegt Newcomb over "verantwoord spelen" met uw beleggingsportefeuille. Dat kan, binnen zekere grenzen. De allerbelangrijkste randvoorwaarde is volgens haar: "gok niet met geld dat je niet kunt missen.” Ze geeft drie concrete tips:
1. Zet een geldbedrag opzij waarvan u afstand kunt doen en gebruik dat voor speculatie. Hierdoor blijft het spel gaande zonder dat de nadelen veranderen in verliezen die je financieel zouden kunnen ruïneren. Je kunt op deze manier nog steeds potentieel veel geld verdienen, maar je verliest daarbij niet je leven of levensonderhoud.
2. Gok niet met geld dat niet van jou is. Als u financiën deelt met anderen of geld voor anderen beheert, zorg er dan voor dat u uw speculaties gescheiden houdt van deze fondsen. De enige uitzondering hierop is als u expliciete toestemming van de andere partij heeft om dergelijke acties te ondernemen met dat geld.
3. Speculeer niet op de marge. Met andere woorden: leen geen geld om op de markt te gokken. Lenen om te gokken maakt financiële problemen op de lange termijn waarschijnlijker. Hefboomwerking kan het beste worden gebruikt als u over alle informatie en tijd beschikt die nodig is om uw risicoblootstelling te verminderen. Want laten we eerlijk zijn: Vegas kan spannend zijn; beleggen zou dat niet moeten zijn.
