Is 1,5 graad haalbaar? Morningstar kijkt vooruit naar COP28

• Hortense Bioy, Global Director of Sustainability Research, Morningstar
• Rob Edwards, Director of Product Management, Morningstar Indexes 
• Lindsey Stewart, Director, Investment Stewardship Research, Morningstar
• Anya Solovieva, Global Head of Climate Solutions, Morningstar Sustainalytics
• Nicolo Bragazza, Portfolio Manager, Morningstar Investment Management Europe

Dit zijn de vijf belangrijkste thema’s die uit de discussie naar voren kwamen:

Graden zijn belangrijk

De afgevaardigden zullen zich tijdens COP28 concentreren op de vraag of de doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad, zoals overeengekomen in Parijs tijdens COP21 in 2015, nog steeds haalbaar is. Op de komende top zal een mondiale ‘balans’ van de CO2-uitstoot worden onthuld, en er bestaat een groeiende consensus dat "de wereld de race aan het verliezen is" om de doelstelling te halen, zegt Hortense Bioy, Global Director of Sustainability Research van Morningstar.

Ze zegt dat er een kans bestaat dat het doel van 1,5 graad “zal sterven in de woestijn in Dubai”, nadat het vorig jaar op de COP26 in leven was gehouden en tijdens de COP27 in Egypte aan het infuus was gelegd. Uit gegevens van Morningstar blijkt dat 87% van de bedrijven afstevent op een mondiale temperatuurstijging van 2,1%. Afgevaardigden en de media in de wereld zullen zich dus op de overschrijding concentreren.

tegelijk bestaat er ook een gevaar dat de focus te beperkt zal zijn, betoogt Anya Solovieva, mondiaal hoofd klimaatoplossingen bij Morningstar Sustainalytics. De OESO-landen zijn het al eens over de netto-nul doelstellingen, betoogt zij, en daarom lijkt het argumenteren van meer dan 1,5 of 1,6 graden nogal beperkend.

De gevaren van pessimisme

De toon is dus al gezet. Maar Bioy pleit ook tegen overmatig pessimisme: "het is belangrijk dat we niet bezwijken voor doom-isme. Want dat leidt tot terugtrekking, wat alleen maar in het voordeel is van slechte actoren die voorstander zijn van een business-as-usual-aanpak." Als de wereld van haar koers afwijkt wat betreft de doelstellingen, is het toch tijd om deze te versoepelen en de doelstelling van Parijs aan te passen aan iets realistischers.

Bioy zegt dat dit contraproductief zou kunnen zijn in termen van de domino-effecten op bestaande en toekomstige investeringsplannen. Zelfgenoegzaamheid is de vijand: “het verschuiven van de doelpaal zou ertoe kunnen leiden dat de particuliere sector noodzakelijke investeringen uitstelt om hun bedrijven sneller koolstofvrij te maken.”

En daar horen technologische ontwikkelingen bij zoals het afvangen, opslaan en direct air capture (DAC) van CO2, waarbij CO2 uit de atmosfeer wordt verwijderd. Zelfs de fossiele brandstoffensector eist meer investeringen om de transitie in goede banen te leiden. Bedrijven hebben nog steeds tijd om te investeren in koolstofarme technologie, stelt ze.

Spijkers met koppen slaan

De recente COP-conferenties hebben herhaaldelijk het belang benadrukt van het bedrijfsleven en de financiële wereld bij het verwezenlijken van de netto-nul uitstoot. Het gesprek is al verschoven naar de vraag hoe financiën leidend kunnen zijn bij de mitigatie van en aanpassing aan de klimaatverandering, zegt Lindsey Stewart, Morningstar's directeur investment stewardship research.

Nu de klimaatverandering zich al in de vorm van extreme hitte in 2022 en 2023 voordoet, ligt de focus nu op wat we kunnen doen om ons aan te passen aan de huidige situatie. “Aanpassing zal een belangrijk sleutelwoord zijn op de COP28 en beleggers hebben een rol te spelen”, zegt Stewart. Maar hij stelt ook dat de financiële wereld, beleidsmakers en de overheid zich nu moeten concentreren op het waarmaken van reeds gedane beloften.

Voor de financiële industrie zijn doelstellingen belangrijk, maar ook om vast te stellen wat investeerders van het proces verwachten, zegt Stewart. Voor Solovieva van Morningstar Sustainalytics is dit een urgent gesprek dat beleggers vandaag de dag voeren – het is niet langer voldoende om te weten dat er een klimaatveranderingsdoelstelling is bereikt. "Beleggers moeten weten welke acties bedrijven vandaag ondernemen om hen het vertrouwen te geven dat het bedrijf op koers ligt om aan hun toekomstige verplichtingen te voldoen." Blootstelling aan klimaatrisico's is een belangrijk onderdeel van dat gesprek, zegt ze, en een gesprek dat na afloop van de conferentie zal weerklinken.

Praktische zaken, passieve producten

ESG-kwesties zijn al een wezenlijk onderdeel van het beleggingsproces, zegt Rob Edwards, directeur productmanagement van Morningstar Indexes. Dat was een belangrijke conclusie uit een recent onderzoek van Morningstar onder vermogensbeheerders. En het is ook waar indices en benchmarks nuttig kunnen zijn om vast te stellen of bedrijven niet op koers liggen. Toekomstgerichte klimaatstatistieken zijn belangrijk omdat een groot deel van de wetenschap achter het meten van klimaatverandering terugkijkt in het verleden.

Op de COP28 verwacht Edwards een hernieuwde focus op de rol van passieve investeringen bij de financiering van het streven naar een netto nulklimaat. Dat zal het debat opnieuw doen kantelen naar kwesties als biodiversiteit en waterrisico's. Producten evolueren sneller naarmate de regeldruk toeneemt, voegt hij eraan toe.

Beleggers worden verstandig

Duurzame fondsen en aandelen kenden allebei een bloeiperiode tijdens de pandemie. Maar duurzaam beleggen is niet eenvoudigweg een kwestie van op een rijdende trein springen en hopen dat deze de goede kant op gaat – zoals we zagen bij de ESG-prestatiecijfers van vorig jaar. Een deel hiervan is te wijten aan de onzekerheid over hoe de toekomst eruit zal zien, hoe ernstig de gevolgen van de klimaatverandering zullen zijn en hoe effectief onze pogingen om deze te verzachten kunnen zijn.

Scenarioplanning blijft dus belangrijk voor aandelen- en obligatiebeleggers, zegt Nicolo Bragazza, portefeuillemanager van Morningstar Investment Management Europe: “We weten niet precies hoe de toekomst eruit zal zien.” De weg naar netto-nul biedt dus kansen en uitdagingen voor beleggers. Alternatieve energieaandelen hebben sinds de Overeenkomst van Parijs in 2015 ondermaats gepresteerd, merkt hij op, wat contra-intuïtief is gezien de mondiale druk om de klimaatverandering aan te pakken.

"Groeimogelijkheden vertalen zich niet altijd in beleggingsmogelijkheden", zegt Bragazza. Beleggers moeten zich concentreren op traditionele financiële maatstaven zoals waarderingen en niet te veel betalen voor activa. “Ze moeten ook nadenken over de algehele robuustheid van hun portefeuilles, waarbij ze beleggings- en klimaatrisico-overwegingen in evenwicht moeten brengen op basis van de doelstellingen van hun klanten.”

Een andere factor is dat beleggers realistischer zijn geworden over de gevolgen voor het bruto binnenlands product als gevolg van de aanpak van de klimaatverandering. ‘De weg naar netto-nul zal erg duur worden’, zegt hij.

Zoals we vorig jaar bij de oorlog in Europa hebben gezien, is duurzaam beleggen niet immuun voor wereldwijde gebeurtenissen. Bioy is het daarmee eens en zegt dat de oorlog in Oekraïne veel van de tegenstrijdigheden in de ESG-beweging heeft blootgelegd, waarvan sommige opnieuw op deze COP-conferentie zullen worden uitgespeeld. De ‘S’ van de ESG zou nu als ‘veiligheid’ kunnen worden beschouwd, zegt ze. Nu geopolitiek opnieuw op de voorgrond treedt, moet de rol ervan als hulp of hindernis nog worden bepaald.