ECB rentebesluit: wat kunnen we verwachten?

Het rentebesluit van deze week zal geen rentewijziging behelzen, maar de moneteire beledsmakers staan onder toenemende druk om de draai te maken naar versoepeling nu de inflatie in de eurzone afneemt en de dreiging van een recessie groter wordt.

Antje Schiffler 22 januari, 2024 | 17:04
Facebook Twitter LinkedIn

Christine Lagarde

De eerste vergadering van de Europese Centrale Bank (ECB) dit jaar zal nauwlettend in de gaten worden gehouden voor signalen van op handen zijnde monetaire versoepeling. Maar centrale bankiers hebben geprobeerd om de hoop op een omslag naar een mindere strenge houding in de Raad van Bestuur te temperen.

De financiële markten gaan er momenteel van uit dat de ECB in het voorjaar zal beginnen met het verlagen van de belangrijkste rentetarieven en dat er later in het jaar nog vier verlagingen zullen volgen; in 2024 worden verlagingen van tezamen zo'n 150 basispunten verwacht.

Er is veel gebeurd sinds de Raad van Bestuur in december besloot de rente ongewijzigd te laten op 4,5%, waarbij president Christine Lagarde verslaggevers vertelde dat de Raad "helemaal niet over renteverlagingen heeft gesproken".

Ten eerste daalt de onderliggende inflatie. Terwijl de nominale inflatie in de eurozone in december steeg, daalde de kerninflatie met 20 basispunten tot 3,4%. De kerninflatie geeft de prijsveranderingen weer zonder de kosten van energie en voedsel mee te tellen. Het prijsmomentum zal vanaf februari waarschijnlijk verder vertragen, verwacht Blackrock Investment Institute. De inflatie kan de komende maanden zelfs tijdelijk tot onder het streefcijfer van 2% zakken als de effecten van de energieschok wegebben.

 

Vrees voor recessie

Het enige mandaat van de ECB is om de inflatie terug te brengen naar het streefcijfer van 2%, maar de crux is om dit te bereiken zonder de eurozone in een volledige recessie te storten.

Recente macro-economische cijfers voeden de vrees dat dit nou juist precies is waar de eurozone in zou kunnen belanden. Volgens de vorige week gepubliceerde gegevens van Eurostat daalde de industriële productie in november met 0,3% op maandbasis. Intussen stevent de grootste economie van Europa, Duitsland, af op een tweede recessiejaar omdat "meerdere crises" de groei blijven temperen, zei het hoofd van het Duitse statstiekbureau vorige week. De Duitse economie kromp in 2023 met 0,3% ten opzichte van 2022.

"De inflatie daalt en de economie dreigt in een recessie terecht te komen. Dat geeft beleidsmakers de kans om de rente te verlagen", zegt Michael Field, Europees marktstrateeg bij Morningstar.

 

Tegenwicht ECB tegen marktverwachtingen

Christine Lagarde vertelde Bloomberg vorige week op het World Economic Forum in Davos dat de bank de rente waarschijnlijk in de zomer zal verlagen. Ze sloot zich aan bij veel van haar collega-bestuursleden die probeerden de verwachtingen van een op handen zijnde versoepeling te temperen.

Sommige raadsleden uitten hun ongenoegen over de heersende marktverwachting dat de centrale bank in het voorjaar zou beginnen met het verlagen van de belangrijkste rentetarieven, zei Dr. Ulrich Kater, hoofdeconoom bij Deka Bank. Maar voordat de eerste renteverlaging wordt doorgevoerd, wil de raad dat de inflatie duurzaam tot 2% daalt. Het komt erop neer dat de raad het zeer onwaarschijnlijk acht dat de belangrijkste rentetarieven voor zijn vergadering in juni worden verlaagd, zei hij.

Katharine Neiss, Europees hoofdeconoom bij PGIM Fixed Income, verwacht geen renteverlagingen in de komende maanden: "Onze redenering is gebaseerd op de commentaren van de ECB, die suggereren dat het bestuur graag een versoepeling zou zien in een reeks factoren die de onderliggende binnenlandse inflatiedruk beïnvloeden. Dit omvat niet alleen de kern- en diensteninflatie, maar ook de lonen en marges van bedrijven. Dat zou betekenen dat het tweede kwartaal de vroegst denkbare periode is voor verlagingen. Beleidsmakers zullen er zeker van willen zijn dat de inflatiegeest weer stevig in de fles zit."

Naast de verwachting van vroegtijdige renteverlagingen, zal de ECB ook proberen de verwachtingen van het aantal renteverlagingen (vijf of meer dit jaar) te temperen, zegt Felix Feather, econoom bij Abrdn. Voor hypotheekbezitters betekent dit dat lagere rentes nog ver weg kunnen zijn.

 

Verwacht geen gecoördineerde verlagingen

De ECB heeft veel meer speelruimte om de rente te verlagen dan haar tegenhanger aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Vorig jaar verwachtten de markten dat de centrale banken de rente gelijktijdig zouden verlagen en daarom was er zelfs hier in Europa zoveel aandacht voor de Fed, zegt Morningstar's Michael Field. Maar de Amerikaanse economie dreigt oververhit te raken en de inflatie neemt daar weer toe, dus de Fed heeft een moeilijkere taak, zegt Field. Europeanen moeten volgens hem niet naar de VS kijken om het voortouw te nemen bij monetaire versoepeling.

De valutamarkten hebben deze week genoeg om hun tanden in te zetten, met de meest recente ECB-leningen op dinsdag en de flash PMI's voor januari op woensdag. Deze twee datasets wogen vorig jaar behoorlijk zwaar op de euro en zullen in de aanloop naar donderdag nauwlettend in de gaten worden gehouden. De bank ziet de euro/dollar koers nagenoeg onveranderd rond de 1,09, nu de ECB zich probeert te herpositioneren voor een data-afhankelijke benadering van toekomstig beleid.

Facebook Twitter LinkedIn

Over de auteur

Antje Schiffler  is editor voor Morningstar in Frankfurt.

© Copyright 2024 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voorwaarden        Privacybeleid        Cookie Settings        Beleidsdocumenten