Lukas Strobl: Nu we het tijdperk van de nulrente achter ons hebben gelaten, is er weer vraag naar obligaties. Een probleem met obligaties is dat kleinere en particuliere beleggers door hun hoge minimuminleg zo goed als uitgesloten zijn. Obligatiefondsen zijn een populaire manier om dat te omzeilen, en met name obligatiefondsen met een vaste looptijd hebben het afgelopen jaar een enorme instroom gezien. Ik ben hier met fondsanalist Shannon Kirwin van Morningstar, die deze trend heeft onderzocht in een nieuw rapport. Shannon, allereerst, wat is de oorzaak van deze massale instroom van geld in deze obligatiefondsen met een vaste looptijd?
Shannon Kirwin: Ja, het klopt dat deze categorie het afgelopen jaar immens populair was en die populariteit heeft zich ook dit jaar voortgezet. We zagen dat deze categorie in 2023 ongeveer € 60 miljard aan netto-instroom ontving. In 2024, Q1, zagen we nog eens €13 miljard instromen in de categorie, en dat staat in schril contrast met andere beleggingscategorieën in andere categoriegroepen die vooral netto-uitstroom hebben gezien. Dus als je kijkt naar aandelenfondsen, assetallocatiefondsen of alternatieven, zagen al deze grotere categorieën zowel vorig jaar als in het eerste kwartaal van dit jaar een netto-uitstroom. Daarentegen zagen we een positieve instroom in vastrentende waarden en die werd gedomineerd door stromen in deze vastrentende of obligatiefondsen met een vaste looptijd.
De enige categorie die in 2023 meer instroom had, waren de geldmarktfondsen. Over het geheel genomen zegt dit beeld ons dat beleggers nog steeds erg terughoudend zijn om marktrisico te nemen. Ze willen profiteren van de hogere rentes die centrale banken nu beginnen aan te bieden, maar ze willen er niet echt op uit om hun geld in een aandelenfonds te stoppen waar je daadwerkelijk wordt blootgesteld aan de ups en downs van de markt. De manier waarop een obligatiefonds met een vaste looptijd werkt, is in zekere zin dat het de structuur van een enkele obligatie probeert te imiteren, zoals u in uw inleiding al aangaf. Dus wat er in wezen gebeurt, is dat de beheerder een mandje obligaties selecteert die allemaal rond dezelfde tijd vervallen, misschien over een jaar, misschien over drie jaar of over vijf jaar. Beleggers stoppen het geld in het fonds en dan is hun geld in wezen vastgezet voor de periode van de looptijd van de obligaties. Ze innen de coupons als rente tijdens de looptijd van het fonds. En wanneer de obligaties hun vervaldatum bereiken, wordt de hoofdsom teruggegeven aan de beleggers.
Dus, wat ik denk dat beleggers leuk vinden aan deze strategieën is dat je echt geïsoleerd bent van de ups en downs van de markt. Als er een enorme uitverkoop is op de obligatiemarkt, wordt je beheerder eigenlijk nooit gedwongen om een obligatie te verkopen in die zwakke markt en een kapitaalverlies te vergrendelen omdat het gewoon een buy-and-hold strategie is. Beleggers vinden het dus erg prettig dat ze het gevoel hebben dat ze weten waar ze aan beginnen. Het rendement wordt vaak vermeld in het prospectus. Een belegger heeft dus het gevoel dat hij een bepaald rendement voor een bepaalde periode vastlegt. Er kleven echter ook nadelen aan deze structuur. Zoals ik al zei, zet je je kapitaal vast voor de duur van het fonds. Als er een grote rally op de markt is en je als belegger echt zou willen inspringen en daarvan profiteren, kan dat niet, omdat veel van deze fondsen zeer hoge kosten voor vervroegde opname in rekening brengen. Je betaalt dus eigenlijk een hoge boete als je je geld opneemt voordat de vervaldatum is bereikt.
LS: Over veiligheid gesproken - we hebben het hier over bedrijfsschulden, niet over schatkistpapier - hoe riskant zijn deze fondsen?
SK: Ja, dat is ook een belangrijk punt om op te wijzen, ik ben blij dat je die vraag stelt. Veel beleggers kunnen deze obligaties verwarren met het equivalent van een vast termijndeposito bij een bank. En dat is een zeer, zeer misleidende karakterisering van deze strategieën. We hebben zelfs anekdotisch gezien dat sommige banken deze producten op deze manier aan beleggers aanbieden, wat extreem misleidend is. Zoals u aangeeft, hebben de meeste van deze fondsen een zeer aanzienlijke blootstelling aan bedrijfsobligaties. En bedrijfsobligaties brengen kredietrisico met zich mee. Dit zijn geen risicovrije producten. Ze zijn geïsoleerd van marktstijgingen en -dalingen op een manier die gewone obligatiefondsen niet zijn. Maar dat wil niet zeggen dat deze producten geen risico's met zich meebrengen.
Als we kijken naar de onderliggende kredietkwaliteit, die in wezen een maatstaf is voor het risico op wanbetaling in de portefeuille, zien we dat er binnen deze strategieën ook een niet-onaanzienlijke blootstelling is aan high-yield of junk-rated obligaties. Het mediaanfonds in de categorie vastrentende obligaties van Morningstar heeft een blootstelling van ongeveer 20% aan hoogrentende obligaties of obligaties met een junkrating. En als we kijken naar de geschiedenis van deze beleggingscategorie, zijn er periodes geweest waarin sommige van deze strategieën een duidelijke blootstelling aan wanbetalingen hadden. In 2020 en 2021 zagen we verschillende van deze strategieën in de problemen komen omdat ze probeerden te profiteren van de schijnbaar aantrekkelijke hogere rendementen op bedrijfsobligaties uit opkomende markten. Veel fondsen moesten aanzienlijke kapitaalverliezen incasseren toen hun posities in Chinese vastgoedontwikkelaars in gebreke bleven. En dat was erg pijnlijk voor beleggers in die fondsen.
Hoewel ik denk dat het belangrijk is om erop te wijzen dat dit niet de typische ervaring is die beleggers zullen hebben in deze fondsen, vooral fondsen die zich hebben gericht op voornamelijk investment-grade schuldpapier. Gemiddeld hebben de fondsen in deze categorie iets beter gepresteerd dan vergelijkbare fondsen in de categorie Euro bedrijfsobligaties gedurende hun levensduur. Maar het is ongelooflijk belangrijk om erop te wijzen dat deze kredietrisico's bestaan en dat beleggers echt aandacht moeten besteden aan wat er werkelijk in hun portefeuilles zit.
LS: En er zijn nogal wat geografische verschillen in het wel en wee van deze fondsen, klopt dat? In Europa hebben ze het redelijk goed gedaan.
SK: Ja, dat klopt. Vergeleken met hun Aziatische tegenhangers hebben we gekeken naar het bredere grensoverschrijdende universum voor deze strategieën. De fondsen die ik eerder noemde en die bijvoorbeeld de meeste exposure hadden naar Chinese vastgoedontwikkelaars, waren vaak fondsen die op de markt werden gebracht voor Aziatische beleggers. Veel fondsen waren gevestigd in Singapore of Taiwan. In de misschien wel 15 jaar dat deze beleggingscategorie echt bestaat, hebben we in feite gezien dat in Europa gevestigde fondsen het veel beter deden dan in Azië gevestigde fondsen. En dat komt door de risico's die ze gewoonlijk nemen.
LS: Je hebt het eerder kort gehad over kosten. Dat is een belangrijk punt hier omdat we het begin hebben gezien van de opkomst van ETF's in de obligatiefondsen met een vaste looptijd. Zie je mogelijkheden voor deze ETF's om op de lange termijn de lunch van actieve managers te stelen, zoals we bij aandelen hebben gezien?
SK: Ja, ik denk dat de intrede van ETF's in dit universum echt interessant is. Een van de grootste nadelen binnen deze categorie is dat de kosten historisch gezien erg hoog zijn in vergelijking met wat je eigenlijk krijgt. Dit zijn dus koop- en houdstrategieën. Er gebeurt niet veel actief beheer. Er is niet veel administratieve overhead of kosten. En toch rekent het typische fonds in de categorie vastrentende obligaties een hogere vergoeding dan het typische fonds in de categorie bedrijfsobligaties. Daar is echt geen rechtvaardiging voor. Deze ETF's brengen dus ongelooflijk lage kosten in rekening. Een ander voordeel is dat ze erg gediversifieerd zijn. Dus ja, ik denk dat ze veel van de dingen bieden die beleggers zoeken tegen een veel, veel aantrekkelijker prijspunt.
LS: Het lijkt erop dat dit in de toekomst een zeer dynamische categorie fondsen wordt. Lees het laatste rapport van Shannon op Morningstar's reserach portal. Bedankt voor al deze inzichten, Shannon. Voor Morningstar ben ik Lukas Strobl.
