Actieve ETF's vormen nog steeds een bescheiden segment van het Europese landschap van exchange-traded funds (ETF's); het is goed voor slechts ongeveer 2% van het totale beheerd vermogen in ETF's, zo blijkt uit data van Morningstar.
Het landschap van actieve ETF's in Europa heeft echter een enorme groei doorgemaakt. Per 31 maart 2024 laten data van Morningstar zien dat de 87 actieve ETF's die nu beschikbaar zijn maar liefst €33,8 miljard aan activa hebben opgebouwd.
Deze bevindingen staan in het nieuw verschenen rapport over het Europese ETF-landschap onder de title Active ETFs in Europe: Small, Shy, and on the Rise door Morningstar's fondsanalisten Monika Calay, Mara Dobrescu, Francesco Paganelli en Jose Garcia-Zarate. Het rapport volgt de ontwikkeling van actieve ETF's, de fondshuizen met het meeste beheerd vermogen en het onderzoekt hoe de Europese markt voor ETF's verschilt van andere regio's.
Waarom zijn ETF's zo populair?
ETF's zijn in populariteit gestegen omdat ze worden beschouwd als een goedkoop alternatief voor actieve fondsen die hogere kosten kennen. Actieve ETF's zijn een mogelijkheid voor actieve beheerders om beter te kunnen concurreren met de massa aan goedkope passieve beleggingsinstrumenten, die duizenden klanten hebben afgesnoept van de actieve ruimte - althans, zo beweren sommigen.
Het voortschrijdend gemiddelde over drie maanden van de Morningstar Representatieve Kosten Ex Transactiekosten (op jaarbasis) voor Europese actieve ETF's in Europa laat inderdaad een gestage daling van de kosten zien.
In maart 2013 bedroegen de representatieve kosten 0,41% voor ETF's, maar in maart 2024 waren ze gedaald tot 0,28%. Dit laat zien dat de Europese ETF-markt weet dat ze betaalbare kosten moet bieden om klanten voor zich te winnen.
Welke ETF's kopen fondsbeleggers?
Actieve ETF's ontwikkelden zich eerst binnen de vastrentende activaklasse, maar nu gaat het meeste geld naar aandelenstrategieën. De meeste van deze producten hebben netto positieve acitvastromen van ongeveer €6,4 miljard beleefd in de 12-maands periode tot en met maart 2024.
Hoewel Europese actieve aandelenfondsen te lijden hebben gehad van uitstroom, hebben ETF's voor actieve aandelen de negatieve trend omgebogen, waarbij het op onderzoek gebaseerde fondsenaanbod van JP Morgan en Fidelity het grootste deel van de instroom voor zijn rekening nam.
De instroom in vastrentende ETF's vertoonde de afgelopen twee jaar een gemengd beeld. De instroom werd grotendeels veroorzaakt door het grootste obligatiefonds in het cohort: Pimco USD Short Maturity ETF. Dit fonds had alleen al in de maand november 2023 te maken met een uitstroom van meer dan €1 miljard, omdat beleggers tactisch overgingen tot een herallocatie weg van USD-rentevoeten op korte termijn.
In 2023 hadden actieve ETF's in ultra-kortlopende Europese obligaties, zoals Pimco Euro Short Maturity ETF, JPM EUR Ultra Short Income ETF en Franklin Euro Short Maturity ETF, te maken met uitstroom. Fondsen die belegd zijn in langere looptijden kregen in dezelfde periode een netto-instroom. ETF's bieden groeimogelijkheden voor actieve fondsmanagers, maar tot nu toe zijn de activa vooral terechtgekomen bij een paar emittenten, zoals J.P. Morgan, Pimco en Fidelity.
Aandelen-ETF's in opmars
Op de Amerikaanse markt zijn ETF's met een hoge overtuiging gebruikelijk, maar in Europa zijn ze schaars. Het debuut van ARK in april 2024 op de UCITS markt doorbreekt deze trend, maar ARK lijkt eerder de uitzondering dan de norm te zijn.
De gemiddelde Europese actieve ETF die in aandelen belegt, heeft meer dan 150 aandelen in portefeuille; driekwart is in 2020 of later gelanceerd; en alle aandelenvehikels zijn gevestigd in Ierland, waarbij de overgrote meerderheid ESG-factoren in hun processen integreert.
De ETF's van JPM en Fidelity, die voornamelijk bestaan uit regiospecifieke thema's en strategieën met onderzoeksverbeteringen die verschillende overeenkomsten delen, hebben relatief lage basistarieven en een benchmarkbeperkte benadering van portefeuilleconstructie. Dergelijke strikte beperkingen maken het voor beleggers gemakkelijker om in te stappen en de lage kosteen maken ze concurrerender. De tweede groep actieve ETF's omvat meer niche-producten die de afgelopen twee jaar zijn gelanceerd, bijvoorbeeld de AXA Biodiversity en Climate Equity strategieën, of de US Value en Growth ETF's van JPM.
Multi-asset actieve ETF's: het juiste moment?
Slechts een paar vermogensbeheerders hebben zich gewaagd aan actief beheerde multi-asset ETF's. Morningstar is van mening dat actieve ETF's met lagere kosten een ontwrichtende rol kunnen spelen in de multi-asset beleggingsruimte. Onze analisten stellen dat passieve structuren zich niet hebben kunnen vestigen in een arena die actieve denkprocessen nodig heeft.
Vier grote spelers domineren nu dit kleine speelveld. DWS nam het voortouw door meer dan tien jaar geleden twee gebalanceerde actieve ETF-fondsen aan te bieden. In 2020 kwam BlackRock (wiens actieve ETF producten onlangs werden omgedoopt tot iShares) en vervolgens Vanguard. Hun respectieve assortimenten hebben verschillende overeenkomsten: ze bieden een wereldwijd gediversifieerde, one-stop oplossing die meerdere activaklassen omvat, met strategische splitsingen van activaklassen in overeenstemming met het beoogde risico. De relatieve voordeligheid van iShares' en Vanguard's assortimenten is een groot voordeel ten opzichte van traditionele multi-asset fondsen en maakt ze potentieel aantrekkelijk.
Ondertussen heeft Amundi zijn multi-assetproducten in wezen overgenomen in de Lyxor-deal. Maar in veel Europese landen zal de uitdaging komen van lokale spelers die al multi-assetproducten aanbieden. Ze zijn sterk afhankelijk van op provisie gebaseerde beloningsmodellen en hebben dus weinig reden om hun bestaande fondsenaanbod en de hoge kosten die ze in rekening brengen voor actieve fondsen in gevaar te brengen.