De Britse staatsobligatiemarkt is vol in het nieuws nu de rendementen op langlopend staatspapier, de zogeheten gilts, omhoog schieten.
Het rendement van de 30-jaars gilt staat nu op het hoogste niveau sinds 1998 en de 10-jaars gilt staat op het hoogste niveau sinds 2008. Voor beide looptijden is het rendement met ongeveer 1 procentpunt, ofwel 100 basispunten, gestegen in een jaar tijd - een enorme beweging op de obligatiemarkten. In een maand tijd zijn deze looptijden met ongeveer 0,5 procentpunt gestegen.
Het Britse 30-jaars giltrendement is momenteel 5,40% en het 10-jaars 4,84%. Het Britse pond is ook gedaald ten opzichte van de dollar en is momenteel goed voor $1,23.
Onrust rond Britse gilts: waarom gebeurt dit?
Een aantal factoren spelen een rol in dit verhaal. Obligatiemarkten maken zich zorgen over de belasting- en uitgavenplannen van de Britse overheid zoals uiteengezet in de begroting van 30 oktober. Sommige belastingwijzigingen moeten nog van kracht worden. De belangrijkste daarvan is een geplande verhoging van de werkgeversbijdragen voor de nationale verzekering, waarvan veel bedrijven hebben gezegd dat het reden tot bezorgdheid is. Het heeft al geleid tot prijsstijgingen omdat bedrijven de kosten van de stijging doorberekenen aan het winkelend publiek. Het nationale inkomen stijgt ook in april 2025.
De bezorgdheid over een mogelijke terugkeer van de inflatie is dan ook toegenomen, een trend die ook te zien is in de Verenigde Staten en de eurozone. De aanstaande regering-Trump is ook een factor voor de wereldwijde obligatiemarkten, met tarieven, protectionisme en begrotingstekorten die allemaal worden verwacht.
We leggen uit waarom dit belangrijk is voor beleggers en hoe dit in de praktijk werkt.
Waarom stijgen de rendementen op staatsobligaties?
Obligatierendementen en -prijzen bewegen in verschillende richtingen. De verkoop van obligaties, en in het bijzonder Britse staatsobligaties of gilts, heeft de rendementen de laatste tijd omhoog gedreven. Andere factoren die obligatierendementen kunnen ondersteunen zijn rentetarieven en inflatie-/renteverwachtingen.
Na een renteverhoging van 0,1% tot 5,25% in minder dan twee jaar heeft de Bank of England de rente in 2024 slechts twee keer verlaagd. Hierdoor is het effectief rendement op staatsobligaties hoger gebleven dan verwacht.
Financiële markten rekenden eind vorig jaar op drie of twee renteverlagingen in het VK in 2025, maar dat is teruggebracht tot slechts één, hoewel de meningen over de juistheid van deze voorspellingen uiteenlopen. Sommige experts verwachten nog steeds vier verlagingen, die, als ze uitkomen, de rente op kortlopende staatsobligaties zouden moeten verlagen.
Waarom verkopen beleggers Britse schulden?
Aangezien de begroting meer dan twee maanden geleden is, lijkt de onrust op de markt een vertraagde reactie op de fiscale plannen van de nieuwe regering. Toen Labour aan de macht kwam, beweerde het een “fiscaal zwart gat” van 20 miljard pond te hebben gevonden en herschreef het de leenregels om hogere uitgaven en belastingen mogelijk te maken. Toen de regering de nieuwe regels in de pers vermeldde in de aanloop naar de begroting van 30 oktober, stegen de obligatierendementen, een teken van bezorgdheid. De recente gebeurtenissen lijken opnieuw een teken van bezorgdheid te zijn over de aanpak van de regering.
Voor de minister van Financiën, Rachel Reeves, betekenen de marktbewegingen dat de kosten van staatsleningen juist omhoog zijn geschoten op het moment dat ze haar verkiezingsbeloften moet waarmaken. Overheden wereldwijd gebruiken obligaties om overheidsuitgaven voor korte- en langetermijnverplichtingen te financieren, van het financieren van gezondheidszorgorganisatie NHS tot infrastructuurprojecten zoals HS2.
Is dit een crisis zoals onder Liz Truss?
De rendementen op gilts zijn nu hoger dan tijdens het onfortuinlijke, kortdurende begrotingstijdperk onder Liz Truss en Kwasi Kwarteng. Hoewel er weinig sprake is van marktpaniek zoals in 2022, is dit een onwelkome start van 2025 voor de Labourregering, die op achterstand staat door binnenlands beleid en beschuldigingen dat Elon Musk zich “bemoeit” met de Britse politiek.
Mike Riddell, portefeuillebeheerder bij Fidelity International, legt uit dat dit geen lokaal verhaal is. Het is een wereldwijd verhaal. De yields op Britse obligaties volgen de hogere yields in de VS en ook de yields op Duitse obligaties zijn gestegen.
Laith Khalaf, hoofd beleggingsanalyse bij AJ Bell, gelooft niet in het argument dat het een terugslag is na de begroting, en stelt in plaats daarvan dat de aanstaande komst van Donald Trump in het Witte Huis relevanter is: “Het feit dat de rendementen aan beide zijden van de Atlantische Oceaan stijgen, suggereert dat het nieuwe jaar een focus op de komende Amerikaanse president met zich meebrengt, en de mogelijkheid dat zijn handels- en immigratiebeleid inflatoir zal zijn, wat gevolgen heeft voor beide economieën.”
Kathleen Brooks, onderzoeksdirecteur bij XTB, zegt dat dit mogelijk ernstiger is voor het Verenigd Koninkrijk, ook al heeft het land een lager tekort dan de VS en Frankrijk: “Het VK lijkt een uitschieter en is in het vizier van de obligatiewaakhonden. Het voelt alsof het VK zich in een lastig parket bevindt en met de publicatie van de Britse [inflatiecijfers] volgende week kan de focus op de Britse obligatiemarkt nog wel even aanhouden.”
“Andere landen hebben hun fiscale problemen, maar het Verenigd Koninkrijk staat mogelijk op de rand van een nieuwe fiscale crisis, zonder 1) ingrijpen van de BOE, of 2) actie van de overheid om de belastingen te verhogen of de uitgaven te verlagen. Geen van beide zijn aantrekkelijke opties als de economie stagneert.”
Moet de minister haar begrotingsplannen veranderen?
Sommige commentatoren denken dat Reeves in het nauw is gedreven door de bewegingen op de obligatiemarkt in januari. Oliver Faizallah, hoofd vastrentend onderzoek bij Charles Stanley, wijst op mogelijke veranderingen in de bestedingsplannen van de regering en, wat nog zorgwekkender is voor consumenten die nog steeds lijden onder de crisis in de kosten van levensonderhoud, mogelijke belastingverhogingen.
“Hogere rendementen op schuldpapier hebben de financieringskosten doen stijgen, waardoor de begrotingsruimte van de Britse regering grotendeels, zo niet volledig, is uitgehold. Met slechte groeicijfers kan de Labourregering gedwongen worden om de uitgaven te verlagen, de belastingen te verhogen of meer te lenen,” zegt hij. “We kijken mogelijk naar een stagflatoire omgeving (hogere inflatie en slechte groei) of een recessieve omgeving (groei die zodanig daalt dat ook de inflatie daalt) in het VK.”
Wat zijn de andere marktimplicaties?
Het pond is gedaald naar het laagste niveau sinds 2023: in september kocht je met een pond nog $1,33, nu is dat gedaald naar $1,23. Ten opzichte van de euro staat het pond op €1,19, wat nog steeds hoger is dan een jaar geleden. Een zwakker pond heeft niet alleen gevolgen voor toeristen, maar ook voor de export en import.
Aandelen- en obligatiemarkten zijn gewoonlijk niet gecorreleerd en obligaties zijn bedoeld om de volatiliteit van de aandelenmarkten te beperken. Maar de ongerustheid op de obligatiemarkt kan nog steeds doorwerken op de Britse aandelenmarkten, omdat deze de bezorgdheid over inflatie, overheidsleningen en fiscaal beleid weerspiegelt.
Ik ben obligatiebelegger. Is dit goed nieuws of niet?
Aan de kortere kant van de rentecurve zijn de stijgingen van het rendement op gilts bescheidener geweest, zodat de tweejarige gilt 4,53% opbrengt - niet afwijkend van de rente die beschikbaar is voor beleggers in contanten. Het is niet bepaald een goudmijn voor particuliere giltbeleggers, die gewoonlijk geen staatsobligaties met een looptijd van 30 jaar bezitten, om de redenen die hieronder worden uitgelegd. Een rendement van meer dan 5% zal een particuliere belegger waarschijnlijk niet in de verleiding brengen om alleen voor het rendement een 30-jaars gilt te kopen.
Hogere rendementen op obligaties betekenen dat beleggers een hoger rendement krijgen voor een belegging in deze beleggingscategorie met een lager risico. Maar zoals beleggers zagen tijdens de schuldencrisis in de eurozone, weerspiegelen hogere rendementen het hogere risico dat het bezit van de schuld met zich meebrengt. Het betekent dus een hoger inkomen, maar het is ook een negatieve indicator.
In tegenstelling tot Griekenland is het onwaarschijnlijk dat de regeringen van het VK en de VS hun schulden niet zullen betalen, een belangrijk risico waar obligatiebeleggers rekening mee moeten houden. De kredietrating van soevereine staten speelt hierbij een rol. Landen met een AAA-rating zoals Noorwegen en Australië worden beschouwd als de landen met het laagste risico, terwijl het VK daar net onder zit: vanaf november 2024 geeft Morningstar DBRS het VK een AA-rating “met een stabiele trend”.
Is 30 jaar niet lang om in obligaties te beleggen?
Een factor bij het beleggen in obligaties is het verwachte rendement van je kapitaal als je de obligatie “tot het einde van de looptijd” houdt. In het geval van een obligatie met een looptijd van 30 jaar is dit voor sommige beleggers lang wachten. Schuld op langere termijn is echter vaak populairder bij pensioenfondsen, die langetermijnverplichtingen moeten koppelen aan voorspelbare kasstromen.
Volgens Riddell van Fidelity maken de bewegingen aan de langere kant van de rentecurve deel uit van een breder onbehagen over de overheidsuitgaven en het tekortbeleid op de lange termijn: “Deze bewegingen geven aan dat beleggers in vastrentende waarden zich steeds meer zorgen maken over fiscale vrijgevigheid en al het aanbod van staatsobligaties dat daarmee gepaard gaat.”
“Het gaat niet om zorgen over de inflatie, want de inflatieverwachtingen van de markt voor de middellange termijn zijn sinds begin november weinig veranderd. Beleggers vragen in plaats daarvan een hogere risicopremie of ‘termijnpremie’ om hen te compenseren voor het bezit van staatsobligaties met een langere looptijd,” zegt hij.
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
Correction: Corrigeert de spelling van Liz Truss in de vierde subkop.
