In de eerste week van februari daalde de rente op staatsobligaties in de eurozone, na de stijging in januari. Een soortgelijke beweging vond plaats in de VS, waar de stijgende trend vorige maand was ingezet na de eerste renteverlaging van 50 basispunten in september 2024, die de markten verraste.
“De daling van de rendementen in de eurozone begin februari werd waarschijnlijk beïnvloed door de onzekerheid over de aankondiging, of op zijn minst de dreiging, van Amerikaanse tarieven en de impact die ze zouden kunnen hebben op de wereldwijde handel en economische activiteit. President Trump heeft specifiek verklaard dat Europa de volgende zou kunnen zijn op de lijst van Amerikaanse heffingen,” legt Dominic Pappalardo, chief multi-asset strateeg bij Morningstar Investment Management (MIM), uit.
“Als we bijvoorbeeld kijken naar Duitse Bunds, is de termijnpremie gestegen en is de rentecurve steiler geworden. De korte rente is waarschijnlijk gedaald door de angst voor negatief economisch nieuws, terwijl de lange rente stabieler is gebleven door de mogelijkheid van een door handelstarieven veroorzaakte stijging van de inflatie,” vervolgt Pappalardo.
Zal de rente op staatsobligaties in de eurozone weer stijgen?
De rente op staatsobligaties beweegt over het algemeen in de tegenovergestelde richting van de prijzen. Zoals te zien is in de grafiek hieronder, daalden de prijzen - vooral in middellange en lange looptijden - in januari, in overeenstemming met de stijging van de rente, en stegen vervolgens in de eerste week van februari.
Volgens Pappalardo zouden de rendementen weer kunnen stijgen door een of meer van de volgende factoren:
- Tekenen van stijgende inflatie in de eurozone: “Als marktdeelnemers geloven dat de inflatie zal toenemen, zullen de rendementen waarschijnlijk stijgen, vooral bij de middellange en langere looptijden,” zegt de strateeg van Morningstar.
- Een opleving van de economische activiteit: als de macrocijfers positief verrassen, kan de Europese Centrale Bank het tempo van de renteverlagingen vertragen, waardoor de rente op staatsobligaties daalt.
- Angst voor tarieven op Europa en een wereldwijde handelsoorlog verdwijnt. “Als president Trump op de een of andere manier zou signaleren dat de EU niet zal worden onderworpen aan nieuwe tarieven, zou de onzekerheid uit de markt worden gehaald en zou de recente daling van de rendementen teniet kunnen worden gedaan,” legt Pappalardo uit.
Maar beleggers moeten ook kijken naar wat er gebeurt in de VS. Een stijgende rente op Amerikaanse staatsobligaties en een sterkere dollar zouden de rendementen in de eurozone kunnen verhogen, omdat beleggers dan geneigd zouden zijn om staatsobligaties te verkopen om Amerikaanse obligaties te kopen, die als winstgevender worden beschouwd.
Op dit moment hebben de markten al deze aannames voor zich, maar weinig zekerheden, wat volatiliteit genereert in vastrentende waarden.
Wat kan het effect zijn van Amerikaanse invoerrechten op Europa op staatsobligaties?
Als de tarieven van de VS op Europese goederen werkelijkheid worden, zal dat een impact hebben op de groei van de eurozone, wat de huidige fragiele situatie van de economie van het oude continent nog zou verergeren. Volgens veel experts wordt de kwestie van groei urgenter dan die van inflatie.
Tarieven zullen een impact hebben op de groei van de eurozone", vertelt Henrietta Pacquement, hoofd global fixed income bij Allspring, aan Morningstar. Het is natuurlijk afwachten in welke mate en of ze worden geïmplementeerd. President Donald Trump lijkt geïnteresseerd in onderhandelen, dus we moeten afwachten wat er concreet gaat gebeuren."
Volgens Pacquement is de inflatie in Europa veel minder een probleem dan in de VS, dus de recente verhogingen zullen niet genoeg zijn voor de ECB, die echter door zal gaan met een data-afhankelijke aanpak. Volgens de voorlopige schattingen van Eurostat stegen de prijzen in de eurozone in januari met 2,5%, boven verwachting, voor de vijfde maand op rij.
“De Amerikaanse tarieven zullen een klap zijn voor de Europese groei”, zeggen economen van Nomura in een rapport van 3 februari. “We schatten dat de directe impact van de tarieven van 10 procent de Europese groei met ongeveer 0,3 cumulatieve procentpunten zal verlagen in de periode 2025-26, met het risico van een grotere impact op de groei door onzekerheid.”
Als Trump hogere tarieven zou opleggen, zou de impact op de Europese groei groter zijn, terwijl die op de inflatie beperkt zou moeten blijven, hoewel een deel van de hogere kosten aan de consument zal worden doorberekend. Nomura: “Amerikaanse tarieven op China kunnen deflatoir zijn voor Europa”.
Duitse verkiezingen, blijft de bund een veilige asset?
Het zijn niet alleen de Amerikaanse rechten die de obligatiemarkten van de eurozone de komende maanden in beweging kunnen brengen, maar ook de verkiezingen in Duitsland, die op 23 februari worden gehouden. De vorming van een nieuwe regering biedt een kans voor structurele hervormingen om de economie te ondersteunen. In 2024 daalde het bruto binnenlands product (bbp) met 0,2 procent, na -0,3 procent in het voorgaande jaar, volgens schattingen van Destatis.
Het belangrijkste punt voor de obligatiemarkten is - volgens Pacquement van Allspring - de mogelijke herziening van de debt brake, die sinds 2009 een hoeksteen van het Duitse begrotingsbeleid is. Deze begrotingsregel heeft ernstige structurele tekorten voorkomen, maar de macro-economische situatie is nu moeilijker geworden. Een herziening van de schuldrem zou goed zijn voor de groei, maar zou betekenen dat er meer staatsobligaties moeten worden uitgegeven," legt Pacquement uit, die eraan toevoegt dat dit volgens hem al is ingeprijsd door de markten en dat de Duitse bund een veilige belegging kan blijven voor beleggers.
Staatsobligaties, politieke en fiscale onzekerheid drukken op Frankrijk
Meer dan een hoger Duits tekort is het de situatie in Frankrijk die de markten zorgen baart. Volgens Neil Mehta, portefeuillebeheerder bij RBC BlueBay, “zullen de Franse risicopremies op obligaties hoog blijven” in het licht van de aanhoudende politieke instabiliteit tot ten minste 2027, wanneer de volgende presidentsverkiezingen plaatsvinden.
“De spreads op Franse 10-jaarsobligaties - OAT - zijn 30 basispunten groter dan een jaar geleden, als gevolg van de door Emmanuel Macron uitgeschreven vervroegde verkiezingen en de politieke onzekerheid die daarop volgde”, legt Mehta uit in een notitie van 11 februari. “De weinige beschikbare beleidsruimte betekent dat het begrotingstekort dit jaar licht zal dalen van 6% vorig jaar naar 5,4%. Het nominale BBP ligt onder de 3%, dus het zal moeilijk worden om dit gat te dichten. Nog belangrijker is de begrotingsprognose van Frankrijk, die niet de beste lijkt te zijn”.
Beleggers maken zich echter minder zorgen over de Italiaanse situatie. “De spread tussen BTP’s en Bunds blijft laag en de rendementen aantrekkelijk”, zegt Pacquement, die erop wijst dat Italiaanse staatsobligaties ook kunnen profiteren van de grote vraag van binnenlandse beleggers.
Waar moet ik op zoek naar rendement in vastrentende waarden?
Portefeuillebeheerders en strategen benadrukken twee belangrijke bronnen van rendement voor beleggers in Europese obligaties:
- couponrentes, in plaats van stijgende obligatiekoersen.
- investment grade bedrijfsobligaties, in een context van krappe spreads op de kredietmarkt.
Hoewel centrale banken, waaronder de ECB, de rente zijn gaan verlagen, blijven de rendementen boven historische gemiddelden. “De inflatie is gedaald, waardoor de reële rendementen positief zijn,” legde Flavio Carpenzano, investment director voor vastrentende waarden bij Capital Group, uit tijdens een webinar op 5 februari. “Hoge aanvangsrendementen zijn een goede indicator voor toekomstige rendementen en vastrentende waarden kunnen een solide rendement opleveren, voornamelijk uit de coupon, zonder de noodzaak van aanzienlijke koersstijgingen en renteverlagingen.”
Voor Simon Blundell, co-head van BlackRock’s European Fundamental Fixed Income team, bieden Europese obligaties betere waarderingen dan Amerikaanse obligaties. “Tarieven zijn een punt van zorg en stimuleren een vlucht van beleggers naar veilige en hoogwaardige activa (flight to quality), en veilige portefeuilles hebben traditioneel een aandeel obligaties,” zelt hij tegen Morningstar in een interview op 10 februari.
Blundell waarschuwt ook dat de volatiliteit op de markt voor staatsobligaties vrij hoog is en dat nog wel even zal blijven. Dit biedt kansen voor beleggers, maar ‘een actieve benadering is nodig’. De BlackRock-manager stapt bijvoorbeeld over naar kortere looptijden, ‘omdat we niet worden gecompenseerd voor het risico van een langere duration’. Verder ziet hij staatsobligaties als een risicoafdekking, maar hij is er ook van overtuigd dat de fundamentals voor bedrijfsobligaties solide zijn en dat de Europese kredietmarkten een aantrekkelijke mogelijkheid voor inkomsten bieden, ook al zijn de spreads kleiner geworden. Kortom, hogere kwaliteit en kortere duration om klaar te zijn als er een economische neergang komt.
Ook volgens Amundi vraagt de volatiliteit van de rendementen om een ‘actieve en tactische benadering van duration’, maar omdat de rendementen ‘historisch aantrekkelijk’ zijn, heeft de beheermaatschappij ‘zijn durationpositie licht naar boven bijgesteld, vooral in Europa’. Ze handhaaft ook “een positieve visie op investment grade obligaties”.
Carpenzano van Capital Group zegt dat hij de voorkeur geeft aan investment grade-kredieten van hogere kwaliteit om “een betere relatieve waarde te krijgen dan de risicovollere kant van de kredietmarkten, omdat de spreads over het hele risicospectrum worden samengedrukt”.
Robert van den Oever, redacteur van Morningstar in Amsterdam, heeft bijgedragen aan dit artikel.
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
