De aankondiging van de Amerikaanse president dat hij invoerrechten gaat heffen, heeft de wereldmarkten opgeschrikt en beleggers gedwongen om de economische vooruitzichten opnieuw te evalueren. Terwijl de Europese Centrale Bank het desinflatoire pad van het blok volgt, lijkt een dreigende handelsoorlog te wegen op het economische herstel van de eurozone. Het effect op de inflatie is minder duidelijk - terwijl goedkope goederen uit Azië sommige prijzen kunnen drukken, zullen vergeldingsheffingen op de VS andere prijzen doen stijgen.
De markten gaan momenteel uit van een renteverlaging door de ECB met 0,25 procentpunt in zowel april als juni, waardoor de depositorente tegen het einde van het tweede kwartaal zou dalen tot 2%, met een derde verlaging later dit jaar mogelijk.
De ECB-functionarissen waren verdeeld tijdens hun vergadering van maart - volgens een vergaderverslag dat is gepubliceerd in april - over het eventueel verder verlagen van de rente in april of een pauze nemen. Hun volgende rentebeslissingen worden verwacht op 17 april en 5 juni.
Wat zal de ECB doen op 17 april?
“De zojuist gepubliceerde notulen van de vergadering van de ECB in maart bevestigen de steeds verder uiteenlopende meningen over wanneer de rente weer moet worden verlaagd”, aldus Carsten Brzeski, wereldwijd hoofd macro bij ING in een blogbericht. De tariefaankondigingen van gisteravond hebben de kans op een renteverlaging binnen twee weken duidelijk vergroot. “De roep om een pauze was een paar weken geleden sterker toen de verwachtingen voor fiscale stimulering de vooruitzichten voor de groei (en inflatie) in de eurozone verbeterden. Met de negatieve handels- en vertrouwensschok van vanavond en het geringe vooruitzicht op snelle onderhandelingen, is de kans dat de ECB de beleidsrente over twee weken verder naar neutraal terrein wil duwen duidelijk toegenomen.”
Deutsche Bank Research is het ermee eens dat de ECB de rente waarschijnlijk besluitvaardiger zal verlagen dan eerder werd verwacht. De export van China, die door de nieuwe tarieven uit de VS wordt geblokkeerd, zal worden verlegd naar Europa, waardoor de prijsconcurrentie voor Europese fabrikanten zal toenemen. Deze importovervloed zal waarschijnlijk desinflatoir zijn en de prijzen in de eurozone drukken, aldus Robin Winkler, hoofdeconoom bij Deutsche Bank Research, in een onderzoeksnotitie op 3 april. “Dit betekent dat zowel het monetaire als het fiscale beleid duidelijke signalen zou hebben om deze dynamiek te compenseren”, zei hij, eraan toevoegend dat de nieuwe Duitse regering waarschijnlijk zal proberen om zoveel mogelijk fiscale versoepeling naar voren te halen als ze kan.
De economen van Berenberg Bank verwachten nog steeds slechts één renteverlaging van 0,25 procentpunt in het tweede kwartaal, waardoor het depositorentetarief op 2,25% komt, en dan stabiel blijft voordat het weer wordt verhoogd naar 3% in 2027. De ECB zou echter wel eens voor één of meer extra stappen van 25 basispunten kunnen gaan om de potentiële schade aan de economie aan te pakken, schreef Berenberg in een onderzoeksnotitie op 3 april.
“Voor centrale banken is de situatie door de recente ontwikkelingen aanzienlijk lastiger geworden, omdat de hoge tarieven en het potentieel voor verdere escalatie tussen handelspartners de analyse van groei- en inflatie-effecten bemoeilijken”, vertelde Carsten Roemheld, strateeg voor de kapitaalmarkt bij Fidelity, aan Morningstar. “Dit is vooral problematisch voor Europa, waar ook rekening moet worden gehouden met de stimulerende effecten van fiscale pakketten van Duitsland en de EU. Maar omdat deze maatregelen pas na verloop van tijd hun volle effect zullen hebben, zullen de zorgen over de groei op de korte termijn waarschijnlijk overheersen,” zei hij.
“Wij blijven er daarom van uitgaan dat de ECB haar renteverlagingspad in de loop van het jaar zal voortzetten, vanwege de nog steeds zwakke groeiverwachtingen en de gematigde inflatiedynamiek. We verwachten dat het streefniveau voor de depositorente tegen het einde van het jaar rond 1,75% zal liggen.”
Michael Field, hoofdstrateeg voor Europa bij Morningstar, is voorzichtiger. Hij verwacht nog steeds dat de bank een pauze zal inlassen tijdens de volgende sessie op 17 april: “De escalerende handelsoorlog zal de bank aan het denken zetten, waarbij de meest recent aangekondigde ronde van tarieven de Europese economische groei dreigt te verstoren. In deze onzekere tijden zou het verstandig zijn voor de bank om verdere verlagingen te pauzeren en het stof over de situatie te laten neerdalen.”
Huidige belangrijkste rentetarieven ECB
De ECB begon haar renteverlagingscyclus in juni, pauzeerde in juli en hervatte haar renteveranderingen in september, oktober, december en januari. Vanaf 12 maart staan de drie belangrijkste rentetarieven van de ECB op:
• Tarief depositofaciliteit: 2,50%
• Belangrijkste herfinancieringsrente: 2,65%
• Marginale beleningsfaciliteit: 2,90%
Wat is er veranderd door de tarieven? Op woensdagavond onthulde president Trump een reeks ingrijpende tarieven, waaronder een basisheffing van 10% op alle invoer, oplopend tot 20% op EU-goederen en tot 50% op Chinese producten. Deze maatregelen komen bovenop de vorige maand aangekondigde heffing van 25% op de Europese auto-export.
EU-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei: “De EU is bereid te reageren... We leggen al de laatste hand aan een eerste pakket tegenmaatregelen in reactie op de tarieven op staal. We bereiden ons nu voor op verdere tegenmaatregelen om onze belangen en onze bedrijven te beschermen als de onderhandelingen mislukken.” Brussel zal naar verwachting medio april heffingen opleggen voor maximaal €26 miljard aan Amerikaanse goederen.
Lagarde roept op tot “Europees moment
ECB-president Christine Lagarde riep op tot eenheid in het licht van de verschuivende mondiale dynamiek: “Ik twijfel er niet aan dat we een ‘Europees moment’ kunnen ontketenen - als de leiders bereid zijn om het aan te grijpen,” aldus een voorbereide toespraak op 2 april in Dublin. “Dat betekent dat we onze kapitaalmarkten moeten integreren, zodat Europa’s overvloedige spaargeld onze broodnodige investeringen kan financieren. Dit betekent ook het wegnemen van interne barrières die de interne kapitaalmarkt in de weg staan, zei ze in aanloop naar de aankondiging van de tarieven op donderdag.
Luis de Guindos, vicepresident van de ECB, hield vast aan een voorzichtige toon: “Het desinflatieproces ligt goed op schema,” zei hij. “Maar de onzekerheid over de inflatievooruitzichten blijft groot, vooral door de toenemende wrijving in de wereldhandel.” Terwijl de nominale inflatie geleidelijk daalt van 2,3% in februari naar 2,2% in maart, kunnen de nieuwe handelsspanningen de inflatie in twee richtingen duwen, afhankelijk van de vraag- of aanbodeffecten die overheersen.
Hoe veranderen de Europese groeivooruitzichten?
Medewerkers van de ECB voorspellen een bbp-groei van slechts 0,9% in 2025. Hoewel de inflatie naar verwachting nog steeds zal convergeren naar 2% in 2026, worden deze vooruitzichten steeds fragieler. De rekeningen van de ECB van maart benadrukten het ongekende niveau van onzekerheid, waarbij het handelsbeleid werd aangewezen als een onmeetbaar en zeer onvoorspelbaar risico.
Duitsland ligt in het epicentrum van de schok: de export naar de VS is goed voor 3,7% van het Duitse BBP. “Het lijdt geen twijfel dat de aankondiging van de tarieven gisteravond slecht nieuws is voor de Duitse economie”, aldus Winkler van Deutsche Bank Research. Italië en Nederland, met sterke kapitaalgoederensectoren, zijn ook kwetsbaar, aldus de ECB. Ondertussen blijft de hoge onzekerheid de investeringsplannen drukken. Volgens ECB-rekeningen is de hoge onzekerheid ongetwijfeld een factor die de investeringsuitgaven van bedrijven afremt.
Wanneer zijn de volgende ECB-vergaderingen in 2025?
• 17 april 2025
• 5 juni 2025
• 24 juli 2025
• 11 september 2025
• 30 oktober 2025
• 18 december 2025
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
