De awards zijn ontworpen om die fondsen te belonen die een goede prestatie in 2007 hebben neergezet, maar houden ook rekening met een laag risico en de consistentie van resultaten over een langere periode.
Een korte geschiedenis
Morningstar heeft in diverse landen een lange geschiedenis met het toekennen van awards aan fondsen en hun beheerders die over langere termijn goede prestaties hebben bereikt voor beleggers. In Nederland reiken FD en Morningstar gezamenlijk voor de vierde maal deze prijzen uit.
We gaan daarbij verder dan simpelweg het maken van een rangschikking van de prestaties over een bepaald jaar. In dat geval zouden te vaak fondsen die een gigantisch risico hebben genomen tot de winnaars behoren waarbij de resultaten beslist niet consistent hoeven te zijn door de tijd heen. Voor de FD Morningstar Awards moeten fondsen tenminste vijf jaar bestaan en er is meer nodig dan enkel een goed rendement over 2007 om een award te winnen.
Met de overname van de internationale fondsen data activiteiten van S&P, verkreeg Morningstar ook de rechten op het daarbij behorende awards programma, wat vergelijkbare doelstellingen had. In 2008 hebben we beide programma’s in elkaar geschoven met als doel om fondsen te belonen die zowel recent goede prestaties hebben laten zien en op langere termijn ook consistent zijn in het behalen van goede resultaten.
Appels met appels vergelijken: de juiste benchmark
We reiken twee typen awards uit in 2008: Categorie Awards en Fondsgroep Awards. De eerste worden gegeven aan fondsen die in vergelijking met hun categorie goede prestaties hebben laten zien en de Fondsgroep Awards gaan naar vermogensbeheerders die een sterk productassortiment hebben. Verderop gaan we in op de Fondsgroep Awards, maar nu eerst verduidelijken we de methodologie voor de Categorie Awards.
De sleutel bij het vergelijken van prestaties van fondsen is het gebruik van de juiste “peer group”. Alle fondsen bij elkaar gooien en of alleen onderscheid maken tussen aandelen en obligaties is een te grove benadering. Daarom gebruiken wij de Morningstar Categorieën als basis voor de vergelijkingen. Alle fondsen in onze database zijn ingedeeld in deze categorieën en ze zijn ontworpen om fondsen met elkaar te vergelijken.
In sommige gevallen voegen we categorieën samen om tot een resultaat te komen, maar de onderliggende analyse is altijd gebaseerd op de nauwe Morningstar Categorieën waarin we ook de Morningstar Ratings berekenen. Voor Aandelen Europa bijvoorbeeld nemen we zowel de waarde-, groei- als gemengde categorieën samen. We delen hier slechts een prijs uit, maar de fondsen worden echter beoordeeld op hun relatieve prestaties in hun Morningstar Categorie.
Focus op Lange Termijn
Fondsen zijn niet geschikt voor kortetermijnbeleggers. Vaak worden er aankoopkosten in rekening gebracht en bovendien is het moeilijk om snel een fonds te verhandelen. Uit onderzoek weten we ook dat beleggers die door middel van een goede timing de markt willen verslaan, vaak een hoop rendement laten liggen. Daarbij komt dat gegevens over een korte termijn u niet verder helpen bij het beoordelen van een fonds. Het is nodig om te zien hoe fondsen zich in verschillende marktomstandigheden gedragen om een idee te vormen of een fonds gewoon geluk heeft gehad, of dat het echt goed beheerd wordt.
Om ons ervan te verzekeren dat de korte termijn niet doorslaggevend is, hebben we voor de awards een systeem ontworpen dat rekening houdt met de rendementen over het laatset kalenderjaar, de laatste drie en de laatste vijf jaar. Fondsen worden beoordeeld met behulp van hun procentuele ranking van de rendementen in hun Morningstar categorieën met een gewicht van 30% voor de eenjaarsperiode, 16% voor de driejaarsperiode en 24% voor de vijfjaarsperiode. In totaal zijn rendementen dus goed voor 70% van de totale score.
Correctie voor Risico
De resterende 30% van de score die we berekenen komt voor rekening van risico. Het is niet genoeg voor een fonds om enkel goede rendementen te laten zien. Het blijkt ook dat beleggers met het kopen en verkopen van zeer volatiele fondsen – ze kopen vaak vlak voor of na een piek en verkopen op de bodem. Bovendien houdt niemand ervan dat zijn fonds op een gegeven moment een enorme daling laat zien in waarde.
Om te corrigeren voor risico gebruiken we de procentuele rankings (percentielen) van het Morningstar Risico binnen de Morningstar Categorie. In lijn met onze benadering van de lange termijn, is 12% van de totale score gebaseerd op de driejaars Morningstar Risico ranking en 18% op de vijfjaars Morningstar Risico Ranking. We gebruiken Morningstar Risico vanwege zijn eigenschap dat het de voorkeuren van beleggers goed in kaart brengt. Waar veel gebruikte risicomaatstaven als standaarddeviatie neerwaartse en opwaartse afwijkingen gelijkelijk bestraft, gebruikt Morningstar Risk het wetenschappelijke economische concept van een nutsfunctie waarbij neerwaarts risico veel zwaarder meetelt. Het doel is simpel: beleggers zijn bezorgd over het risico op verliezen en daarom gebruiken we deze maatstaf.
Als laatste controle moet een fonds om een award te krijgen in de laatste vijf jaar in ten minste drie jaren een bovengemiddeld rendement hebben laten zien in zijn categorie. Het idee is dat we fondsen die na een reeks slechte jaren in een bepaald jaar opeens een klapper maakt, willen uitsluiten. We geven de voorkeur aan consistente prestaties.
Kwalitatieve controle
Geen enkel kwantitatief systeem houdt rekening met alles wat van belang is. Daarom heeft Morningstar een team van analisten in Europa, wat we het komende jaar verder zullen uitbreiden, om zowel aandelen als beleggingsfondsen ook van kwalitatief commentaar te voorzien. Ook bij de awards voeren we een kwalitatieve controle uit. Als het fundamentele risico in een fonds bijvoorbeeld te hoog is waardoor we verwachten dat de prestaties niet houdbaar zijn, of als een manager of zijn team net is opgestapt, kunnen we besluiten om een fonds te passeren voor een award. De awards moeten objectief zijn, maar we houden wel rekening met de risico’s die onze analisten signaleren.
Fondsgroep Awards
De Fondsgroep Awards volgen in grote lijnen het zelfde principe als de overige awards. Wel leggen we nog meer nadruk op de prestaties over langere termijn als we kijken naar de organisaties achter de beleggingsfondsen. We baseren deze awards op de gemiddelde vijfjaars Morningstar Rating van het aanbod dat verkrijgbaar is in Nederland.
De Morningstar Rating gebruikt Morningstar Risico om te corrigeren voor risico en laat zien hoe goed een fonds heeft gepresteerd in zijn Morningstar Categorie. In een categorie geven we fondsen met de 10% hoogste voor risico gecorrigeerde performance 5 sterren, de volgende 22,5% 4 sterren, de middelste 35% 3 sterren, de daaropvolgende 22,5% 2 sterren en de laagste 10% krijgt 1 ster. Ook hier geldt een kwalitatieve controle. Fondshuizen waarbij bijvoorbeeld een team van beheerders is vertrokken of waarbij bij voorbaat al te zien is dat het zeer moeilijk is om de goede prestaties vol te houden om een duidelijk aanwijsbare reden, kunnen door onze analisten verwijderd worden in de rangschikking.
Er zijn vijf Fondsgroep Awards. Twee voor aanbieders van aandelenfondsen en twee voor obligatiefondsen en een voor de beste aanbieder op beide gebieden.
We maken onderscheid tussen grote en kleine aanbieders. Bij aandelen respectievelijk obligaties hebben kleine aanbieders minstens 5 en 3 en maximaal 20 en 15 fondsen. Voor aanbieders van beide typen fondsen geldt een minimum aantal van 5 aandelenfondsen en 5 obligatiefondsen.
Aandacht voor goede fondsen
Komende donderdagavond zullen we de winnende fondsen bekend maken van de FD Morningstar Awards. De prijsuitreiking en de bijkomende aandacht – onder andere op deze website en in de bijlage bij het FD op vrijdag 7 maart – creëren aandacht voor beleggingsfondsen in het algemeen en in het bijzonder willen we fondsen in de schijnwerpers zetten die consistent goede prestaties hebben laten zien over een langere termijn. Natuurlijk zullen fondsen blij zijn als ze een prijs krijgen, maar we willen door de prijzen ook de beleggers – u dus – een dienst bewijzen.
