Tijdshorizon
In een tijd waarin de tijdshorizon van veel beleggers neigt naar de ‘ergens voor de lunch’-categorie, is de uitbarsting in IJsland een mooie aanleiding om ons gevoel voor tijd en geschiedenis te meten. De Amsterdamse Beurs – over het algemeen gezien als de eerste ter wereld – werd opgericht door de Nederlandse Oost-Indische Compagnie in 1602 – tien jaar voor de Eyjafjallajökul’s tweede meest recente uitbarsting.
Dus hoe helpt dit bij het denken over een beleggingshorizon? In een wereld van nieuwsitems van 10 seconden en alom vertegenwoordigde toegang tot het internet, is het steeds moeilijk geworden om tijd in het juiste perspectief te plaatsen. We hebben lange tijd een beleggingsdiscipline voor het kopen, vasthouden en herbalanceren gehad, die gericht was op de lange termijn. Maar de lange termijn kan bij aandelen soms een aantal decennia of meer inhouden. Na de crash 1973 tot 1974, had de FTSE 30 (een voorganger van de FTSE 100) alle inflatieaangepaste verliezen pas terugverdiend in mei 1987.In de VS duurde het tot augustus 1993 voordat de aandelenmarkt hetzelfde (inflatieaangepaste) niveau van januari 1973 had bereikt, dat duurde twee decennia! Na de crash in 1929 en de Depressie, herstelden aandeelmarkten zich pas medio jaren ’50.
Deze gebeurtenissen zijn zeldzaam en we neigen van nature naar het relativeren van de kans op het verwoesten van onze portefeuille op het verkeerde moment. Maar een grote beurscrash kan altijd plaatsvinden, net als aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. Heroverweeg je vermogenverspreiding en neem een veiligere, meer vastrentende portefeuille, naarmate je tijdshorizon naar pensioen en toekomstige uitgaven korter wordt. Het is altijd verleidelijk om een extra aandeelrisico te nemen en naar grotere winsten te streven, maar onthoud steeds hoe lang de tijdshorizon van de aarde en de financiële markten is. Bedenkt of je het nog een decennium of twee kunt volhouden.
Hubris
Overmatig zelfvertrouwen is een van de meest voorkomende beleggersfouten. Dit gedrag kan op talloze manieren voorkomen: in financiële voorspellingen, blinde afhankelijkheid van financiële modellen en vele anderen. Als de geschiedenis en een enorme wolk van vulkanische as beleggers iets kan leren, is het om altijd het onverwachte te verwachten. Teveel zelfvertrouwen kan beleggers ertoe verleiden om bewijs, dat hun beleggingsthesis zou kunnen beschadigen, te negeren. Bovendien leidt het er vaak toe dat ze liever het bewijs volgen dat hun eigen mening bevestigt. Dat kan je blind maken voor de mogelijke “fat tail” of “Zwarte zwaan” gebeurtenissen die serieuze beleggingsgevolgen kunnen hebben – of die het luchtverkeer in Europa voor vele dagen plat kunnen leggen.
Probeer vraagtekens te plaatsen bij alle aannames die in je portefeuille zitten, van de rendementen die je verwacht tot de diversificatievoordelen van verschillende aandelenbeleggingen. Kijk niet alleen naar het afgelopen decennium (hoewel dat na 2008-2009 misschien wel weer opwekkend werkt), maar lees over de grote crashes uit het verleden en denken na over wat die mogelijke marktstoringen zouden kunnen betekenen voor je spaargeld. Het zou kunnen dat je vervolgens een paar verzekeringachtige beleggingen aan je portefeuille toevoegt en een paar extra sokken in je koffer op het moment dat je op reis gaat.
Weerzin van verlies
Onderzoeken van gedragseconomen hebben aangetoond dat mensen veel meer pijn voelen van het verliezen van geld dan dat ze plezier voelen van een even grote financiële meevaller. Deze onderzoeken demonstreren en natuurlijke aversie tegen het risico van verlies die bij veel beleggers leeft. Net zoals veel gestrande reizigers nu moeten betalen voor ongewilde verlengingen van hun vakanties: opeens zit je in een lastig parket waardoor je (ongewild) een extra week in Thailand moet bekostigen. Als mensen volledig rationeel waren geweest, zouden ze redelijk onverschillig tegenover de keuze tussen een verlengde vakantie en een thuis op hen wachtende vette cheque staan. Maar het eerstgenoemde zal als tragisch ervaren worden, terwijl het laatstgenoemde zeker als een welkome bonus beschouwd zou worden. Deze vulkaanuitbarsting zal er ongetwijfeld voor zorgen dat vele mensen twee keer nadenken voor ze hun volgende vliegtrip boeken, maar risico en beloning hebben vaak een proportionele grootte. Beleggers die meer risico nemen zullen hogere verwachte rendementen hebben – de rest is gelijk – en moeten de drang bedwingen om hun verliezen ten opzichte van hun winst te benadrukken.
Dit psychologische fenomeen helpt te verklaren waarom zoveel beleggers hun marktaankopen zo slecht timen. Wanneer aandelen wegzakken in een neergaande markt, zien ze vaak de verliezen die van de piek van hun aandeel afrollen en voelen zich verplicht om iets te doen dat de pijn stopt. Hetzelfde geldt voor een stijgende markt, waarbij de winst die iedereen ervaart, door de achterblijvers als verlies wordt gezien, waardoor ze overhaaste beslissingen nemen. Een strikt plan om regelmatig te herbalanceren, helpt om deze veel voorkomende fouten te vermijden door van tevoren alle portefeuilleacties, ongeacht je beleggingsgevoelens, vast te leggen.
Bij andere beleggingen, niet gedreven door de belangrijkste portefeuilleverspreiding en herbalanceren, moeten beleggers simpelweg vermijden dat ze over hun posities nadenken in termen van winst en verlies. Probeer een blinddoek te dragen, kijk alleen naar vandaag en de toekomst. Wat is de prijs van de belegging? Hoe onder- of overgewaardeerd lijkt het? Deze vragen moeten bijna alle nodige informatie bieden om te bepalen of een belegging verkocht of gehouden moet worden, ongeacht de eerdere prestatie.
Geduld
Geduld is zeer belangrijk, of je nu aan het wachten bent tot je naar huis kunt of een belegger bent. Uiteindelijk is er maar weinig wat gestrande reizigers of een belegger kan doen om hun uitkomsten te beïnvloeden. Het belangrijkste is om je te concentreren op de factoren die binnen je controle liggen en je te realiseren welke dat niet zijn. Beleggers kunnen hun tijdshorizon controleren en zich realiseren dat een langer perspectief op de markt ‘vulkanische’ marktgebeurtenissen – zoals de recente crisis – minder dramatisch kan maken (bedenk je eens hoe de meeste markten herstelden sinds hun neergang). Verder kunnen beleggers, door gedragsneigingen te bestuderen die vele in het verleden hebben misleid, hun eigen misstappen vroeg herkennen en voorkomen. Deze lessen zullen beleggers helpen tot de volgende keer dat Eyjafjallajökull uitbarst – laten we hopen dat zoiets weer 200 jaar duurt.
