Handelsinformatie tussen de verschillende effectenbeurzen worden afgestemd om zodoende meer duidelijkheid te geven over de marktliquiditeit waardoor handelskosten kunnen worden gereduceerd. Een stap verwijderd van beleggingsadvies die op commissie is gebaseerd en een stap dichterbij de arrangementen die op honorarium zijn gebaseerd (het beste voorbeeld geeft het Britse Retail Distributie Verslag) kan een breder gebruik van ETF’s aanmoedigen onder adviseurs.
En het stijgend aantal zelfsturende beleggers waarvan velen toegang hebben tot de steeds goedkoper wordende online handelsplatforms, kunnen de acceptatie van ETFs verder aansturen.
Met bovenstaande in gedachten, is het nu de cruciale tijd voor beleggers om begrip te ontwikkelen voor de beloftes en potentiële valkuilen die verbonden zijn aan dit goedkope beleggingsmedium. Een goede start is om naar de cijfers te kijken, niet alleen om deze sector beter te begrijpen, maar ook om een idee te krijgen waar beleggers het afgelopen jaar in hebben geïnvesteerd en waar ze hun vingers aan hebben gebrand.
Vermenigvuldigen
De groei van de Europese ETF-markt zat in 2009 in een stroomversnelling. Activa onder Beheer (AUM) steeg 53 procent ten opzichte van het eindniveau van 2008 tot 160 miljard euro en hebben deze gekoppeld aan een jaarlijks niveau van 46 procent over een periode van vijf jaar.
Het aantal producten blijft zich ook vermenigvuldigen. Met een stijging van 36 procent tijdens 2009 geeft dit beleggers een keus uit meer dan duizend verschillende ETFs aan het einde van het jaar. De breedte van het productenaanbod zal blijven groeien in de komende jaren, aangezien ETF-aanbieders steeds meer nieuwe producten uitvinden die de belegger op allerlei manieren blootstellen aan een eeuwig groeiend scala van activa en indexen.
Met iets meer dan 105 miljoen euro AUM vertegenwoordigden de op aandelen gerichte ETFs zo’n tweederde van de totale sectoractiva aan het einde van 2009. Drie van de vijf belangrijkste aandelen-ETFs van AUM zijn ontworpen om de terugkeer van de Dow Jones EURO STOXX 50 Index te volgen. Lyxor is hier de grootste aanbieder. Opkomende markten-ETFs (voornamelijk db x-trackers MSCI Emerging Markets Total Return Index ETF and iShares MSCI Emerging Markets ETF) braken door in de top 10 van 2009 dankzij een combinatie van nieuw beleggingsrendement en een scherpe terugvering in opkomende marktaandelen.
Vastrentende ETFs hadden het op één na grootste AUM-aandeel met circa 20 procent tegen het einde van het jaar. De in euro’s toegekende ETF-obligatie van iShares is veruit het grootste fonds van dit segment. Tot slot, terwijl grondstofgerelateerde fondsen slechts 13 procent van de totale AUM in 2009 claimden, ervoer dit segment aanzienlijk veel nieuwe belangstelling, omdat veel beleggers goudkoorts kregen en nieuwe grondstoffondsen massaal werden uitgerold met ETF Securities als aanvoerder.
Terwijl de gesynchroniseerde terugvering van aandelen, schulden en grondstofmarkten een grote rol speelden in de gestaag groeiende ETF-activa in 2009, bleef de sector nieuw geld verzamelen. Als we inzoomen op het cashflow niveau, zien we dat nieuw geld een grote portie van de groei in de Europese ETF-activa tijdens 2009 aandreef. Met 34 miljard euro representeerde de nieuwe netto-inkomsten 31 procent van de AUM tegen eind 2008.
De grootste begunstigden van deze geldinjectie waren de op aandelen gerichte ETFs welke net boven 60 procent (ongeveer 21 miljard euro) van het nieuwe rendement zagen binnenstromen, aangezien beleggers steeds meer zin hadden om risico’s te nemen gedurende het jaar.
Grondstoffen grepen het op één na grootste aandeel van de nieuwe geldstromen naar de ETF sector, met circa 29 procent van het nieuwe geld (10 miljard euro) dat aan de categorie werd toegevoegd in de afgelopen twaalf maanden. Een overgrote portie nieuwe fondsen die de grondstofsector binnenstroomden, eindigden in op goud gerichte fondsen, met ETF-aandelen als de grote winnaar in kapitalisatie op beleggingsrente in het gele goedje.
In tegenstelling tot de aandelen, vertraagde de nieuwe grondstoftoevoer aanzienlijk gedurende het jaar. In feite was de hoeveelheid nieuwe toestroom naar de grondstofcategorie in het laatste kwartaal van 2009 minder dan een derde van het niveau dat aanvankelijk binnenrolde, omdat de angst opnieuw toesloeg en beleggers de meer potentiële rendementen najoegen.
Een blik op de cijfers
Na hierboven het bredere perspectief te hebben geschetst wordt nu gedetailleerder gekeken kijken naar enkele specifieke cijfers en belangrijke trends die opvallen.
0% - Concurrent houdt de kosten in toom
In juli reduceerde db-xtrackers de totale uitgavenverhouding die aandeelhouders moeten betalen van de Dow Jones EURO STOXX 50 ETF van jaarlijks 0,15% tot 0. De onderliggende index van het fonds presteerde bovenmatig met een gemiddelde van 0,61% op jaarlijkse basis (na aftrek van kosten) sinds diens aanvang in januari 2007. De onderneming schrijft de consistente bovenmatige prestatie van het fonds toe aan “verbeteringen” die veroorzaakt werden door de volgmethode en heeft voldoende zelfvertrouwen in de duurzaamheid van het track record om zich in de toekomst te binden aan winstdeling met aandeelhouders. Gezien dat productdifferentiatie moeilijk is--zo niet onmogelijk--binnen het bedrijf of het imiteren van Blue Chip benchmarks, zouden we ons niet moeten verwonderen om gelijkaardige stappen van de concurrentie te zien door het genereren van extra rendementen (welke allereerst van de verdiende winst komen door het uitlenen van aandelen) en de uitvoering bij te slijpen in de hoop om kosten te drukken en daarmee activa aan te trekken.
#1 – De allergrootsten blijven groeien
De iShares fondsen blijven vrijwel alle hoeken van de ETF-sector domineren in 2009. Met meer dan €56 miljard aan activa is de onderneming bijna tweemaal zo groot als diens naaste concurrent Lyxor en bekleed de toppositie in zowel de aandelen- als vastrentende categorieën. Blackrock absorbeert ook het meeste nieuwe geld van de groep, door het binnenhalen van meer dan €8 miljard, grotendeels dankzij de vastrentende expertise van Blackrock’s moedermaatschappij. De vastrentende toestroom vertegenwoordigde 37% van diens bedrijfstotaal in 2009.
Aan het einde van het jaar, vertegenwoordigden de top vijf aanbieders van Europese ETF’s 80% van de AUM. Dit feit onderstreept aanzienlijke voordelen voor first-movers in deze sector. Als een onderneming eenmaal een indexfonds op de markt heeft gezet, is het moeilijk voor anderen om succesvol een concurrerend fonds te lanceren die dezelfde index volgt die een veel lager honorariumstructuur of toegang tot een gebonden activabasis tegenhoud. Liquiditeit is ook een belangrijke overweging, omdat de grotere fondsen deze het vaakst neigen te verhandelen, en op hun beurt dienen om de handelskosten te minimaliseren in de vorm van nauwere vraag&aanbodspreidingen. Deze voordelen worden over een bepaalde periode samengesteld, omdat grotere activabasis schaalvoordelen aan aanbieders biedt en de middelen waarmee extra broninkomsten worden gegenereerd helpen om fondsonkosten te kunnen omleiden.
99% - Wettelijke barrières omvergeworpen
Dit cijfer markeert de jaarlijkse stijging van de ETF transacties in Spanje tijdens 2009. Het komende jaar zou een voortzetting van een sterk groeiende ETF populariteit moeten zien, in wat huidig de vijfde grootste ETF-markt in Europa is, zoals gemeten door activa onder beheer (AUM). De recente afschaffing van wettelijke barrières die verhinderden dat belangrijke spelers zoals iShares en db x-trackers op eerlijke wijze konden binnenkomen zouden moeten helpen om de aanzienlijke groei van ETF-toestromen in Spanje gedurende 2010 aan te drijven. We denken dat een nieuwe ETF-vriendelijke regelgeving de groeibarrières van de industrie kan blijven omverwerpen in de komende jaren.
144% - Opkomende markten domineren, maar houd de valutablootstelling goed in de gaten
Opkomende markten waren het zwaarst getroffen door de marktinstorting van 2008 en zijn nadien een van de sterkste performers gebleken uit recente dieptepunten. Daarom verbaast het weinig dat Lyxor ETF Brazil in 2009, welke de Ibovespa index volgt, de best presterende niet-geleende ETF was. De waarde van de fondsaandelen stegen met 144% in gedurende het jaar, terwijl de Ibovespa index zelf 82,7% verdiende voor Braziliaanse beleggers in 2009. De meest bovenmatige prestatie van het fonds in relatie tot de benchmaker kan worden toegekend aan de valutablootstelling, omdat de netto activawaarde van het fonds in Euro’s wordt toegekend, terwijl de benchmark vastzit aan de Braziliaanse Reaal. Het toeval wil hebben, dat Eurobeleggers zwaar werden beloond door dit extra risico te nemen in 2009, aangezien de Reaal sterker werd tegenover de Euro. Terwijl deze valutaopkomst een welkome meevaller was voor aandeelhouders, kan de valutablootstelling net zo gemakkelijk een deel van het rendement wegkapen als verhogen. Het is essentieel om de risico’s volledig te leren begrijpen die geassocieerd zijn met fondsbeleggingen in een valuta die afwijkt van de benchmarkvaluta of de valuta van de belegger zelf.
-84.4% - Pas op voor valkuilen wanneer u met ETF’s in grondstoffen belegt (zeker bij uitlening)
Beleggers die de Leveraged Natural Gas ETC van ETF Securities in 2009 vasthielden--die een synthetische replicatie gebruikt om de 200% van de dagelijkse procentuele prijsverandering van het DJ-UBS Natural Gas Sub-Index te evenaren--verbrandden zich zwaar aan de vingers. Het fonds verloor 84% van haar waarde tijdens het jaar als combinatie van contango-gedreven negatieve roll yield (met toekomstige prijzen hoger dan de spotprijzen, werd de onderliggende index geforceerd om maandelijks hoog te kopen en laag te verkopen) en uitlening (dagelijks samengesteld) bleek desastreus voor aandeelhouders. Een compliment voor degenen die listig genoeg waren om bij dit fonds weg te blijven, want deze hebben een waardevolle les gekregen over de beleggingsrisico’s in een op grondstof gerichte en geleende ETF’s. Helaas voor degenen die de verleiding van een uitgeleende weddenschap niet konden weerstaan, omdat het een redelijke investeringsthese bleek; deze hebben het namelijk hardleers ondervonden.
Wordt vervolgd
Maakt u zich geen zorgen als sommige van de onderwerpen die we hebben aangesneden in eerste instantie moeilijk zijn te bevatten. We zullen elk detail nader bespreken in de loop van de volgende weken en maanden, als onderdeel van ons doorlopend verslag over de ETF-markt. Denk alstublieft niet dat sommige aangehaalde voorbeelden de ETF-categorie als geheel vertegenwoordigen. De meeste ETF’s werkten zoals aangegeven en boden beleggers een goedkoop middel om onmiddellijke verspreiding te bieden. Ook verschaften ze toegang tot bepaalde marktsecties, die voorheen alles behalve off limits waren voor sommigen.
