In 1992 werd in Maastricht tot de invoering van de euro besloten. En nadat in 1999 beurzen al in euro’s rekenden, liet de echte introductie van de euro tot 2002 op zich wachten. De euro is dus nog geen tien jaar oud, maar nu al kunnen velen zich niet indenken dat we ooit zonder zouden moeten doen. Mijn kinderen weten niet meer wat een gulden is. Daar kon wel eens verandering in komen.
Niet meteen. Ik verwacht dat de euro het huidige strijdgewoel zal overleven omdat het momenteel politiek ondenkbaar is dat dit prestigieuze project zal falen. De politieke wil en het sentiment in de sterkere landen als Nederland en Duitsland vertonen barstjes, maar zijn nog sterk genoeg om aanvallen te weerstaan. Spanje zal daarbij een echte testcase worden vanwege de grootte van het land en zijn problematiek.
Momenteel is er een noodfonds in de eurozone beschikbaar van 750 miljard euro. Landen die een regeling treffen – zoals Ierland – hoeven niet zelfstandig naar de kapitaalmarkt maar kunnen dit doen met behulp van een garantiefonds. In totaal is er 750 miljard euro aan garanties beschikbaar in dit fonds en Ierland heeft hiervan gebruik gemaakt. Nederland hoeft vooralsnog niets te betalen, maar staat wel garant voor tientallen miljarden euro’s. Minister De Jager verwacht niet, dat het ons een cent zal kosten, maar hij blijkt eveneens nog niet genegen om het garantiefonds uit te breiden. Dat geeft wel aan dat ook hij het verlenen van garanties niet zonder risico acht.
Sterkere en zwakkere landen
Op termijn ben ik minder zeker van de vitaliteit van de euro in zijn huidige vorm. Financiële markten voelen goed aan, dat er binnen de eurozone zwakkere en sterkere landen zijn, dat het wisselkoersinstrument binnen Europa gemist wordt en dat er grote economisch sociale verschillen bestaan tussen de eurodeelnemers.
Een monetaire unie zonder een politieke unie blijft altijd spanningen houden. Zijn Duitsland en Nederland bereid om echt te bloeden voor de toekomst van de euro? Accepteren landen die “subsidie” ontvangen dat hun begrotingen aan de EU of aan sterkere landen ter goedkeuring moeten worden voorgelegd inclusief zeer pijnlijke bezuinigingen? Gisteren al stak Merkel haastig een stokje voor het plan om Europese obligaties uit te geven omdat dit Duitland geld zou kosten.
Beleggers
Beleggers zullen vooral geïnteresseerd zijn in de consequenties van een aanhoudend laag vertrouwen in de euro. Voor obligatiebeleggers denk ik dat dit opwaartse druk op rentes betekent en vooral grote verschillen tussen rente in sterke en zwakke eurolanden. Euro staatsobligaties zijn niet zo homogeen als we dachten en er zijn verschillen in kwaliteit. Mocht de euro echt uiteenvallen dan krijgen we voor obligatiebeleggers een heel nieuw speelveld en is het valutarisico in de dan voormalige eurozone weer terug.
Voor aandelenbeurzen bleek het voortdurend gesteggel over de euro te lijden tot dalende koersen. Toch zal een lagere euro exporteurs wat kunnen helpen ware het niet dat de dollar ook zwak is.
Mocht de euro ons onverwacht ontvallen, dan verwacht ik daar geen grote schok of permanent welvaartsverlies van. Transactiekosten en schommelingen in omzetten zullen wat hoger zijn. Maar net als de komst van de euro ons niet een economische boost opleverde, zo zal een eventueel verdwijnen ons niet in de armoede storten.
Maar zover is het nog lang niet. In ieder geval zullen we het voorlopig bij de euro moeten houden, die wel wat van zijn glans heeft verloren. We leven in een interessante tijd.