Opkomende markten waren in 2010 erg populair bij beleggers. De bijna 4 miljard euro die tot het einde van het derde kwartaal naar deze categorie is gestroomd, leverde een flinke winst op: de MSCI EM-index deed het immers meer dan 850 basispunten beter dan de index van de ontwikkelde markten (MSCI World). Maar de toekomstige rendementen van de traditionele opkomende markten zullen de solide prestaties uit het recente verleden wellicht niet kunnen evenaren. De vraag komt dan op tot welke ontwikkelende economieën beleggers zich kunnen wenden om de volatiliteit van hun portefeuille te verlagen en potentieel ook hun rendement te verhogen
De laatste grens
Hoewel er geen standaarddefinitie bestaat van de landen die als 'frontier' kunnen worden beschouwd, zijn er verschillende kenmerken waar men het over eens is. Frontier markten zijn doorgaans kleiner, minder goed ontwikkeld en hebben kapitaalmarkten die voor buitenlandse beleggers niet eenvoudig toegankelijk zijn. Op basis van deze criteria kunnen ze niet worden opgenomen in de meer algemeen gevolgde referentie-indices van de opkomende markten. In dit artikel beschouwen we ontwikkelingseconomieën die niet zijn opgenomen in de MSCI Emerging Markets-index als 'grensmarkten', en concentreren we ons in de eerste plaats op ETF's die beleggers een blootstelling bieden die verder reikt dan de 21 landen die in de MSCI-index zijn vertegenwoordigd.
Op zich gaan er met deze soorten markten natuurlijk meer risico's gepaard dan met grote, ontwikkelde markten, of zelfs meer gevestigde opkomende markten. Zo zijn er de politieke risico's: veel van deze landen hebben een minder stabiele regering. Het macro-economische risico: deze economieën kunnen in hoge mate afhankelijk zijn van één sector of bedrijfstak. En het risico inzake corporate governance: veel ondernemingen die in deze indices zijn opgenomen hebben grote meerderheidsaandeelhouders bij wie het mogelijk aan motivatie ontbreekt om deze bedrijven te besturen met het oog op een maximale waarde voor de aandeelhouders. Uiteraard betekent het nemen van meer risico's ook potentieel hogere rendementen.
Gediversifieerde grensmarkt-ETF's
De db x-trackers S&P Select Frontier ETF biedt een blootstelling aan 13 landen (waaronder Koeweit, Kazachstan en Colombia) en volgt nauwgezet de traditionele definitie van 'grensmarkten'. De index bestaat uit 40 verschillende ondernemingen en is vanuit een geografisch standpunt relatief evenwichtig gespreid, met een blootstelling van 38 procent ten aanzien van het Midden-Oosten, 24 procent ten aanzien van Centraal Azië, nog eens 24 procent ten aanzien van Latijns-Amerika en het resterende gedeelte is verspreid over Oost-Europa, Azië en Afrika. De op swaps gebaseerde ETF heeft een totale-kostenpercentage (total expense ratio of 'TER') van 0,95 procent en is genoteerd aan de London Stock Exchange (ticker: XSFD), de Deutsche Börse, de Borsa Italiana en de SIX Swiss Exchange.
EasyETF Next 11 Emerging Markets ETF vult de kloof tussen de blootstelling aan 'grensmarkten' die door de db x-trackers ETF wordt geboden, en de verschillende BRIC-ETF's op de markt. De naam is echter misleidend: de componenten van de index omvatten momenteel aandelen van ondernemingen uit slechts zeven landen. Mexico, Zuid-Korea, Indonesië en Turkije hebben elk een weging van 19 à 20 procent. De overige landen zijn Egypte, de Filippijnen en Vietnam (Bangladesh, Iran, Nigeria en Pakistan zijn de andere leden van de Next 11). De op swaps gebaseerde ETF heeft een TER van 0,85 procent en is genoteerd aan Euronext Paris. Er zijn nauwelijks overlappingen tussen de posities van de db x-trackers S&P Select Frontier ETF en de EasyETF Next 11 Emerging Markets ETF: het enige land waarin beide ETF's beleggen is Vietnam.
Regionale ETF's
Oost-Europa zonder Rusland
Er zijn ETF's die een blootstelling bieden aan de Oost-Europese aandelenmarkten en waarin geen Russische aandelen zijn opgenomen. Die indices worden doorgaans gedomineerd door het triumviraat Polen-Tsjechië-Hongarije. In het geval van de NTX-index hebben Oostenrijkse aandelen echter een prominente plaats.
Pan-Afrikaanse blootstelling
Er is één ETF die een pan-Afrikaanse blootstelling aanbiedt. De Lyxor Pan Africa ETF volgt de prestaties van de S&P Pan Africa total return-index, een mand van 30 aandelen uit 11 landen. De sectoren energie, industriële materialen, telecommunicatie en financiële dienstverlening zijn samen goed voor meer dan 95 procent van de waarde van de index. Het fonds heeft een vermogen van meer dan 120 miljoen euro en een TER van 0,85 procent. Het is genoteerd aan de Borsa Italiana en aan Euronext Paris.
Andere ETF's die beleggen in opkomende markten
Het rendementspotentieel binnen de opkomende markten heeft vooral te maken met de gunstige demografische kenmerken van de regio. Terwijl West-Europa en Japan in een snel tempo vergrijzen, beschikken veel opkomende markten over een jonge en snel groeiende actieve bevolking, waardoor bedrijven tegen een redelijke kostprijs kunnen uitbreiden, wat op zijn beurt een drijvende kracht is achter de groeiende middenklasse, de voor de hand liggende kopers van nieuwe auto's en toestellen. Als beleggers op een meer directe manier willen profiteren van het rendementspotentieel van aandelen die voordeel zullen halen uit de hogere koopkracht van de ontluikende consumenten in de ontwikkelingswereld, kunnen ze gebruikmaken van ETF's die beleggen in bedrijven die zich in de eerste plaats concentreren op hun eigen binnenlandse economie.
Infrastructuur
De iShares S&P Emerging Market Infrastructure ETF, die vooral bestaat uit nutsbedrijven en ondernemingen uit de industrie en de bedrijfsdienstverlening, is een prima keuze om een blootstelling te verkrijgen aan de binnenlandse vraag van groeiende opkomende markten. Wel moet worden opgemerkt dat Braziliaanse en Chinese ondernemingen meer dan 60 procent van de totale waarde van de onderliggende index vertegenwoordigen. Deze ETF gebruikt een fysieke replicatie, heeft een TER van 0,74 procent en is genoteerd aan de London Stock Exchange (IEMI), de Deutsche Börse, Euronext Amsterdam en de Borsa Italiana.
Smallcaps
De iShares MSCI Emerging Markets Small-Cap ETF volgt de prestaties van kleinere, lokaal actieve bedrijven die het meest zullen profiteren van de stijgende uitgaven van consumenten en bedrijven in de ontwikkelingswereld. De ETF volgt echter de classificatie voor opkomende markten van de MSCI en bijgevolg zijn ondernemingen uit Hongkong, Taiwan en Zuid-Korea prominent aanwezig, samen goed voor 38 procent van de index. Ondernemingen uit de BRIC-landen vertegenwoordigen nog eens 29 procent. Deze ETF gebruikt een fysieke replicatie, met een TER van 0,74 procent en is genoteerd aan de London Stock Exchange (IEMS) en de Deutsche Börse.