De internationale normen voor kapitaal en liquiditeit Bazel III zullen vanaf 1 januari 2013 gefaseerd worden ingevoerd. In 2019 zou de invoering volledig voltooid moeten zijn. De impact zal in de hele wereld merkbaar zijn. Bepaalde landen zijn beter voorbereid op de invoering dan andere, maar de ruime tijdlijn biedt ieder land naar mening van Morningstar een kans om de verschillende deadlines te halen.
Het doel van Bazel III is om een gelijke basis (level playing field) te creëren voor alle banken in de wereld—wat erg onwaarschijnlijk is. Meerdere landen beginnen al strengere normen vast te stellen dan de regels van Bazel III. Andere landen zijn dan weer van mening dat de normen te ver gaan. Deze gelijke basis is nog moeilijker te verwezenlijken door de boekhoudkundige verschillen tussen de GAAP en IFRS. Bovendien zijn nog niet alle regels op schrift gesteld. Er kunnen nog aanzienlijke wijzigingen worden aangebracht in de liquiditeitsratio's en de stabiele financieringsratio's alvorens ze uiteindelijk worden geïmplementeerd.
Al bij al loont het de moeite om de situatie goed in de gaten te houden. Er bestaat namelijk een grote kans op regelgevingsarbitrage (het verschijnsel waarbij banken hun activiteiten verhuizen naar plaatsen waar de reglementering het soepelst is). Als gevolg daarvan kunnen bij ‘s werelds grootste banken mogelijk nog interessante ontwikkelingen worden waargenomen. In dit artikel analyseren Morningstar de impact van Bazel III op de Europese banken die onze aandelenanalisten volgen. Meer informatie over de invoering van het akkoord over de internationale normen voor kapitaal en liquiditeit is te vinden in het rapport Basel III Around the World.
ZWITSERLAND
De commentaarperiode voor de door Zwitserland voorgestelde reeks regels voor zijn 'too-big-to-fail'-banken, strengere regels dan Bazel III en een zware dobber voor de grote banken, is voorbij en de regels bevinden zich nu in het Parlement. De regering heeft totale kapitaalvereisten van 19 procent en vereisten voor kernkapitaal van ten minste 10 procent van de risicogewogen activa voorgesteld. De huidige regels van Bazel III vereisen 7 procent kernkapitaal met nog iets meer voor bedrijven die belangrijk zijn voor het financiële systeem.
Morningstar heeft nauwelijks twijfels over het feit dat UBS en Credit Suisse het label 'belangrijk voor het systeem' toebedeeld zullen krijgen, wat betekent dat het verschil misschien niet zo groot is als het op het eerste gezicht lijkt. Het is waarschijnlijk dat voor het systeem belangrijke bedrijven onder Bazel III in ieder geval enige vorm van bijkomend kapitaal zullen moeten aanhouden. De banken en de Zwitserse bankiersvereniging vrezen dat de hoge vereisten te ver gaan en dat ze schade kunnen berokkenen aan de concurrentiepositie van de banken.
Van de twee banken die aan deze problemen het hoofd moeten bieden, verkeert UBS volgens Morningstar in de slechtste positie. De bank laat haar bezwaar ook duidelijker horen en gaat zelfs zo ver om te suggereren dat zij overweegt om haar hoofdkantoor te verhuizen of afdelingen af te splitsen als de nieuwe regels een te zware last blijken. CEO Oswald Gruebel heeft zelfs het gebruik van de contingent convertibles (CoCo's, obligaties die worden omgezet in aandelen als de kapitaalratio van een bank onder een bepaalde drempel daalt) om het verschil bij te passen tussen de vereiste voor kernkapitaal van 10 procent en de totale kapitaalvereisten van 19 procent 'gevaarlijk' genoemd.
Het is echter mogelijk dat de bank niet over veel hybride instrumenten beschikt die door de CoCo's kunnen worden vervangen en dat de bank dus bezorgd is over de mogelijke hogere financieringskosten waaraan zij het hoofd moet bieden. Momenteel heeft UBS een Tier 1-ratio van 17,7 procent en verwacht de bank dat deze ratio zal stijgen terwijl zij kapitaal blijft inzamelen en op korte termijn geen dividenden uitkeert.
Credit Suisse heeft de CoCo-methode reeds uitgeprobeerd. De bank heeft effecten uitgegeven of ingestemd met de omruiling van effecten voor CoCo's ter waarde van 8,2 miljard dollar. De hybride instrumenten die werden ingeruild voor CoCo's zouden immers niet meer gelden voor de vaststelling van de Tier 1-ratio volgens Bazel III en bijgevolg hadden ze geen grote impact op de financieringskosten van de bank. Wel heeft de bank haar streefdoelen voor het rendement op het eigen vermogen verlaagd om rekening te houden met de bijkomende kapitaallast die de bank in de toekomst zal hebben. Met een core Tier 1-ratio van 12,1 procent en een Tier 1-ratio van 17,2 procent verwachten we dat Credit Suisse kapitaal zal blijven opbouwen om aan de nieuwe normen te voldoen.
Voor Julius Baer Gruppe ligt de situatie volledig anders. De bank is veel kleiner dan de grote investeringsbanken en valt niet onder de regels die momenteel aan het Parlement zijn voorgelegd. Zo heeft de bank een buitensporige Tier 1-kapitaalratio van 23,8 procent. Terwijl veel banken tijdens deze overgangsperiode wellicht voorlopig geen overnames zullen uitvoeren, beschikt Julius Baer over de middelen om actief op zoek te gaan naar kandidaten.
VERENIGD KONINKRIJK
Het Verenigd Koninkrijk (VK), dat sterk afhankelijk is van de financiële sector, is van plan om de Bazel III-regels versneld in te voeren. Hoewel de Britse banken hun kapitaal- en liquiditeitsratio's de afgelopen twee jaar aanzienlijk hebben verbeterd, heeft de Financial Services Authority er bij de banken op aangedrongen niet te wachten op de invoering van Bazel III om aan de hogere normen te voldoen.
Uit recente aanbevelingen van de Independent Banking Commission blijkt dat de reglementaire wijzigingen niet zo omvangrijk zullen zijn als de markt aanvankelijk vreesde, ofschoon de ingebouwde normen strenger zijn dan die van Bazel. Zo beveelt de commissie aan om de retailbankingactiviteit en de investmentbankingactiviteit binnen een moedermaatschappij afzonderlijk te kapitaliseren, waarbij de retail bank een kernkapitaal van 10 procent moet aanhouden, 3 procent meer dan volgens de Bazel III-regels.
The Royal Bank of Scotland Group is voor 84 procent eigendom van de Britse overheid. De bank moet zich houden aan een plan waarin geëist wordt dat zij verschillende activiteiten verkoopt, ongeacht de prijs die ze hiervoor verkrijgt. Wel zou hierdoor kapitaal kunnen worden vrijgemaakt waardoor de liquiditeitspositie van de bank verbetert. De plannen van RBS streven naar een core Tier 1-ratio van meer dan 8 procent volgens de Bazel III-regels in 2013. Op 31 december bedroeg haar core Tier 1-ratio volgens Bazel II 10,7 procent. Hoewel het bedrijf op de goede weg is om zijn streefdoelen te halen, zijn alle problemen volgens Morningstar nog niet van de baan. Verliezen van niet-kernactiviteiten zullen de winst voor de aandeelhouders wellicht zwaar onder druk blijven zetten.
Lloyds Banking Group is de tweede Britse bank die Morningstar volgt die dankzij overheidssteun heeft kunnen overleven. Lloyds ging in 2008 bijna ten onder na de onbezonnen overname van HBOS. Na de door de overheid gesponsorde kapitaalverhoging van 2008 bezat de Britse overheid 43,5 procent van de samengevoegde Lloyds-HBOS-entiteit. In november 2009 kondigde Lloyds een plan aan waardoor het bedrijf niet langer onderworpen zou zijn aan de dure Britse regeling voor vermogenbescherming (Asset Protection Scheme) die het momenteel tracht uit te voeren. Wij zijn van oordeel dat Lloyds goed geplaatst lijkt te zijn voor wat betreft zijn kapitaalpositie. Op 31 december bedroeg de core Tier 1-kapitaalratio van de bank 10,2 procent.
Barclays had eind 2010 een gezonde core Tier 1-ratio van 10,8 procent. Het management blijft stellen vertrouwen te hebben in het vermogen van de bank om aan de nieuwe reglementaire maatregelen te voldoen, in het bijzonder omdat zij verwacht haar ROE-streefdoel van 13 procent te halen. Dit winstgevendheidsniveau zou de bank volgens ons de mogelijkheid moeten bieden om haar kapitaalbasis organisch te verhogen tot de vereiste minima, zonder noodzakelijk een aanzienlijke hoeveelheid nieuw kapitaal op te halen, of helemaal geen kapitaal.
Standard Chartered sloot 2010 af met een core Tier 1-kapitaalratio en een Tier 1-kapitaalratio van respectievelijk 11,8 procent en 14,0 procent (in vergelijking met respectievelijk 8,9 procent en 11,5 procent in 2009) na een onverwachte kapitaalverhoging aan het einde van 2010. Dankzij de combinatie van haar huidige kapitaalbasis en het solide vermogen om intern kapitaal te genereren, zal de bank volgens Morningstar geen grote problemen ondervinden om aan de nieuwe reglementaire normen te voldoen.
Lees ook deel 1 (België, Frankrijk, Duitsland en Griekenland)
Lees ook deel 2 (Ierland, Italië, Nederland en Spanje)
