Waarom kopen centrale banken goud?
Morningstar denkt dat centrale banken in hoofdzaak goud hebben gekocht om hun vreemde valutareserves te diversifiëren. Goud geniet veel aantrekkingskracht bij landen die proberen hun reserves te diversifiëren zonder de Amerikaanse dollar erbij te betrekken, gezien de negatieve correlatie tussen de rendementen van de dollar en het goud, alsook andere deugden van het gele metaal zoals anonimiteit, opslaggemak en de grote liquiditeit van de goudmarkt.
We waren er inderdaad getuige van dat landen die grote hoeveelheden Amerikaanse dollars aanhielden in hun vreemde valutareserves de boventoon voerden bij de goudaankopen. We denken dat de recente staatschuldencrisis in Europa de honger van de officiële sector naar goud als een diversificatiemiddel alleen maar heeft aangescherpt.
Goud en de Amerikaanse dollar hebben volgens ons een negatieve correlatie omwille van drie belangrijke redenen:
-goud wordt op de wereldmarkt geprijsd in dollar, wat betekent dat een zwakkere dollar ertoe leidt dat het gele metaal goedkoper wordt voor buitenlandse kopers
-de dollar heeft de neiging te verzwakken wanneer de Amerikaanse rentevoeten laag zijn
-een zwakkere dollar zorgt ervoor dat de kosten om overzee goud te produceren toenemen, wat leidt tot een hogere drempel onder de goudprijzen.
Opkomende economieën
Gezien de reputatie van goud als doeltreffend afdekkingsmiddel tegen de Amerikaanse dollar, zouden we verwachten dat landen met grote dollarreserves ook de grootste beleggers in het gele metaal zouden zijn. We hebben dit scenario zich in zekere mate zien voltrekken. China en de belangrijkste olie-exporterende landen, die twee van de vijf grootste houders van Amerikaans schatkistpapier zijn, zijn de afgelopen paar jaar ook actieve spelers geweest op de goudmarkt. China kocht in 2009 meer dan 450 ton goud, terwijl Saoedi-Arabië hier in 2010 nog eens 180 ton bij deed.
Ook tilden andere landen met aanzienlijke dollarreserves, zoals Mexico, Rusland en Thailand, hun goudaankopen naar een hoger niveau. Japan, na China de tweede grootste houder van Amerikaans schatkistpapier, zou ons inziens aan het overwegen kunnen zijn om goud te kopen. Maar de belangrijkste speler die we hier in het oog moeten houden is de Chinese centrale bank, die niet alleen meer dan $1,1 biljoen aan Amerikaans schatkistpapier bezit, maar ook slechts 1,8 procent van haar vreemde valutareserves in goud aanhoudt, zelfs na haar meest recente aankoop.
Terwijl opkomende, niet-westerse economieën als China, Rusland, India en Saoedi-Arabië druk goud aan het kopen waren, hebben westerse economieën hun goudverkoopprogramma’s een halt toegeroepen, waarbij de laatste grote verkopen plaatsvonden in 2009. We denken dat, hoewel de ontwikkelde westerse landen al aanzienlijke goudvoorraden hebben, het weinig waarschijnlijk is dat ze in de nabije tot middellange toekomst grote verkopers van goud zullen zijn en wel om een aantal redenen.
Ten eerste hebben verschillende van deze landen zich zwaar verbrand door weinig goud te verkopen en zo na te laten te profiteren van de huidige hoge prijzen. Dit zou hen ertoe kunnen aanzetten iets voorzichtiger te zijn met de bereidheid afstand te doen van hun goudstaven. Een nog belangrijkere reden is evenwel het feit dat het aanhouden van grote goudreserves kan helpen om het vertrouwen van beleggers in het monetaire systeem van een land op te krikken. Anderzijds bezitten de ontwikkelde landen nu al vele tonnen goud als erfenisactiva, dus we denken dat het niet echt waarschijnlijk is dat ze op korte termijn grote aankopen zullen verrichten.
Aankoopmethodes
De centrale banken hebben de afgelopen jaren goud weten te bemachtigen, waarbij ze soms grote hoeveelheden kochten die in totaal konden oplopen tot meer dan 5 of zelfs 10 procent van de jaarlijkse hoeveelheden die door de mijnen konden worden aangeleverd. We denken dat ze drie belangrijke aankoopmethodes aanwenden om te vermijden dat de goudmarkt wordt ontwricht: buiten de markt verhandelen met andere centrale banken, goud aankopen via derden, zoals soevereine vermogensfondsen en de binnenlandse mijnproductie kopen vooraleer deze op de wereldwijde goudmarkt terecht komt.
Het feit dat centrale banken de laatste twee aankoopmethodes kunnen gebruiken om “heimelijk” goudaankopen te verrichten, heeft interessante gevolgen – het betekent dat de effectieve vraag vanwege de officiële sector wel eens veel hoger zou kunnen zijn dan de cijfers die worden gerapporteerd. In elk geval zouden China, Saoedi-Arabië en andere landen die van plan zijn om goud te kopen om hun reserves te diversifiëren, een stimulans hebben om hun aankopen verborgen te houden voor het publiek, om zo te vermijden dat de goudprijzen een opwaartse afwijking vertonen alvorens ze hun aankoopprogramma kunnen afronden. We weten dat China en Saoedi-Arabië in het verleden heimelijke goudaankopen hebben gedaan. Het is dus redelijk om te veronderstellen dat ze dit zullen blijven doen zolang ze van plan zijn hun voorraden geel metaal uit te breiden.
Lees ook deel 1: de rol van centrale banken
Aankopen door de centrale bank vormen de sleutel om de vraag naar en de prijszetting van het gele metaal te begrijpen.