ETFs hebben grondstoffen als beleggingscategorie toegankelijk gemaakt voor particuliere beleggers. Waren grondstoffen tot voor 15 jaar geleden het domein van grote institutionele partijen, met ETFs zijn ze ook bereikbaar voor de massa. ‘Maar pas op als je een op grondstoffen gerichte ETF wilt kopen’, waarschuwt Morningstar ETF-analist Ben Johnson. ‘Een dergelijke ETF is niet altijd wat je denkt dat het is.’
Johnson wijst erop dat een belegger met een grondstof-ETF in de meeste gevallen geen blootstelling heeft aan de actuele koers van de grondstof of grondstoffen op de spotmarkt. En zelfs in het geval van een fonds dat een grondstof fysiek aanhoudt is er geen zuivere blootstelling aan de spotprijs.
Er zijn ruwweg 2 soorten grondstof-ETFs. Fondsen die een grondstof daadwerkelijk kopen en in bezit hebben. Met name metalen als goud, zilver, platina en palladium lenen zich voor deze fysieke fondsen. Deze metalen zijn eenvoudig te standaardiseren en niet duur om op te slaan (dat wordt al een heel ander verhaal bij vaten olie of levend vee). Het zijn grondstoffen waarbij een kleine hoeveelheid een grote waarde vertegenwoordigt. Een fysiek grondstof-ETF biedt de meeste blootstelling aan de actuele koers van een grondstof op de spotmarkt.
Fysieke grondstof-ETFs vormen de minderheid. Veruit de meeste grondstof-ETFs bieden blootstelling aan prijzen van termijncontracten van een enkele grondstof of een index die is samengesteld uit termijncontracten van diverse grondstoffen. Als zodanig verschilt het rendement van een ETF dat investeert in grondstoffen futures van de bewegingen van de spotprijs van de onderliggende grondstof of grondstoffen.
Wat bij een grondstof-ETF dat belegt in futures ook nog komt kijken, is dat het periodiek in nieuwe termijncontracten ‘rolt’ als oude contracten aflopen. Dat zorgt ook voor verschil tussen rendement op spotprijzen en rendement op grondstof futures. Het regelmatig rollen in nieuwe termijncontracten resulteert in wat bekend staat als ‘roll return’ of ‘roll yield’. Het ‘rol rendement’ kan positief of negatief zijn wat afhankelijk is van de verwachte toekomstige prijs van de grondstof. Als de koersgrafiek opwaarts beweegt (ook wel contango genoemd) dan leidt dat tot een negatieve roll yield. Want het fonds verkoopt een aflopend contract met een lage prijs en koopt er een nieuw contract met een hogere prijs voor terug. Dit proces van ‘selling low en buying high’ resulteert in een verlies. Het tegenovergestelde wordt backwardation genoemd. De futures vertonen dan een neergaande prijsgrafiek en tegenover de verkoop van een aflopend contract met hoge prijs staat een nieuw contract met lage prijs. Het fonds maakt dus winst.
In het artikel Wees voorzichtig met grondstof-ETFs gaat ETF-analist Ben Johnson dieper in op strategieën die een negatief roll rendement proberen tegen te gaan.
