Verantwoorde aandelen uit de farmaceutische industrie

Zeventien van de twintig farmaceutische ondernemingen zijn de afgelopen twee jaar meer gaan doen om de toegang tot medicijnen in ontwikkelingslanden te verbeteren. Dat schrijft de Access to Medicine Foundation in zijn toelichting op de Access to Medicine Index 2012. Meer ondernemingen hebben zich in de top van het klassement gevestigd en het verschil in score is kleiner geworden in vergelijking met de vorige Index in 2010. Ook is de afstand tussen bedrijven bovenin en onderin de index verkleind. Dat is opmerkelijk, omdat de samenstellers van de index de lat dit jaar op een aantal terreinen waarop de ondernemingen worden getoetst hoger heeft gelegd.

De Access to Medicine Index is een onafhankelijk initiatief van de Access to Medicine Foundation die de twintig grootste medicijnfabrikanten ter wereld rangschikt op hun beleid om de toegang tot medicijnen in ontwikkelingslanden te verbeteren. Er wordt gekeken of de farmaceuten met hun beleid die toegang in de praktijk vergroten of juist beperken. De index wordt elke twee jaar gepubliceerd en wil de fabrikanten stimuleren om hun geneesmiddelen meer verkrijgbaar, beschikbaar en toegankelijk te maken voor miljoenen mensen wereldwijd die geen betrouwbare toegang tot medicijnen hebben.

Dividend
De aandelenanalisten van Morningstar volgen wereldwijd de nodige farmaceutische ondernemingen. Op morningstar.nl staan analyses van enkele van deze bedrijven. De farmacie is een interessante sector voor beleggers. Veel ondernemingen hebben een ‘wide moat’ (grote concurrentievoorsprong) die gebaseerd is op patenten die omzet en winst beschermen.

Het aflopen van een patent op een geneesmiddel is een negatieve factor omdat concurrerende generieke producenten deze medicijnen dan goedkoper op de markt kunnen brengen. De analisten kijken naast de patenten ook naar de pijplijn van farmaceuten en beoordelen of er voldoende nieuwe en innovatieve geneesmiddelen in aantocht zijn die het patentverlies opvangen (en waarop nieuwe patenten kunnen worden verkregen). Veel geneesmiddelenproducten staan ook bekend om hun stabiele en aantrekkelijke dividend.

Mooie combinatie
Hieronder staan de twintig ondernemingen uit de Access to Medicine Index 2012 gerangschikt op hun positie in de index. Als deze farmaceut wordt gevolgd door Morningstar dan volgt de beoordeling van de concurrentiepositie (moat) en de ontwikkeling van deze positie (moat trend). Daarna volgt staat de fair value die de Morningstar-analist aan het aandeel meegeeft, dat is de waarde van de onderneming op basis van de toekomstige, geschatte kasstroom, en de mate van zekerheid die hij aan zijn schatting meegeeft (Uncertainty). De fair value afgezet tegen de huidige koers geeft een indicatie of het aandeel over- of ondergewaardeerd is (bij overwaardering is de koers/fair value groter dan 1, bij onderwaardering kleiner dan 1). De Morningstar Rating drukt de totale aantrekkelijkheid van een aandeel uit op een schaal van 1 tot 5 sterren, waarbij 1 staat voor maximaal overgewaardeerd en 5 voor maximaal ondergewaardeerd.

Als lange termijnbelegger vindt Morningstar de aandelen met een ‘wide moat’ (sterke concurrentiepositie) het meest aantrekkelijk. Een extra kwalificatie is een stabiele of groter worden voorsprong ('stable' of 'positive moat trend').

Dat is een mooie combinatie. De top drie ondernemingen in de Access to Medicine Index én krijgen goede waarderingen van Morningstar. GlaxoSmithKline (GSK), Johnson & Johnson en Sanofi hebben alle drie een grote en stabiele concurrentievoorsprong en noteren 4 sterren. Lager op de lijst zijn Novartis en Abbott Labs ook twee ondernemingen om als belegger op de radar te houden.

GSK handhaaft zich op de eerste plaats met een marginale verbetering ten opzichte van 2010, aldus de toelichting in het rapport. Johnson & Johnson en Sanofi volgen kort na elkaar. Johnson & Johnson is de tweede grootste stijger na Merck KGaA. GSK en Johnson & Johnson hebben het meest consistente beleid bij het toegankelijk maken van medicijnen voor de allerarmsten.
Waar en stijgers zijn, zijn er ook dalers. AstraZeneca maakte de grootste duikeling, namelijk 9 plaatsen omlaag. Dat komt onder meer door beperkte investeringen in relevant onderzoek en ontwikkeling.

Morningstar-analist Damien Conover verwacht dat Johnson & Johnson, Bayer en Pfizer de komende vijf jaar hun dividend het meeste zullen laten groeien. Hun gestage winstgroei en lage payout ratio bieden ruimte voor verhoging.
Voor Bristol-Myers Squibb, Eli Lilly en Astra Zeneca is Conover minder optimistisch wat betreft het dividend. Deze farmaceuten hebben nog een grote concurrentievoorsprong, maar die wordt kleiner. 

Verbeteringen
Ondanks verbeteringen in vergelijking met 2010 zijn er volgens de organisatie achter de index nog enkele terreinen waarop de farmaceuten het beter kunnen doen. Dat is onder andere meer openheid over hun lobbypraktijken, het ter beschikking stellen van de resultaten van klinische testen aan regelgevers in ontwikkelingslanden zodat de goedkeuring van generieke medicijnen sneller kan verlopen en het doneren van medicijnen meer afstemmen op de behoeften.

Hieronder staat tot slot de volledige Acces to Medicine Index. Per farmaceut is aangegeven hoe goed of slecht deze scoort op de verschillende aspecten waarop ze worden getoetst (klik voor vergroting).